ایران شرقی/ به تازگی تهران به طور فزاینده و یا حتی اسرار آمیز، علاقمندی خود را به عضویت کامل در سازمان همکاریهای شانگهای اعلام کرده است.
این در حالی است که در اواخر ژانویه سال جاری «ولادیمیر پوتین»، رئیس جمهور روسیه با «علی اکبر ولایتی» نماینده و مشاور رهبری ایران در امور بین الملل در مسکو ملاقات کرد که در این دیدار چشم انداز عضویت دائمی ایران در سازمان همکاریهای شانگهای مورد بررسی قرار گرفت. رهبر روسیه تأکید کرد که در این زمینه از تهران حمایت خواهد کرد.
هم چنین در ماه ژانویه رهبر چین در یک مسافرت رسمی در رأس هیئتی وارد تهران شد که در دیدار با مقامات ایران، حمایت رسمی خود را از پیشنهاد ایران در زمینه عضویت دائمی در سازمان همکاریهای شانگهای اعلام داشت بدین ترتیب سران دو کشور عضویت دائمی ایران را در سازمان همکاریهای شانگهای تصویب و تأیید کردند.
پیش از این نیز «مهدی سنایی» سفیر جمهوری اسلامی ایران در روسیه، اعلام کرد: ایران چند سال عضو ناظر بر این سازمان بوده است و علاقمند به تقویت موضع خود در این سازمان میباشد و اکنون لغو تحریمها علیه ایران، فرصتهای جدیدی را ایجاد کرده که عضویت کامل ایران در این سازمان به وقوع بپیوندد و به وعدههایی که به ایران داده شده، عمل شود.
همچنانکه، «ماریا زاخاروا» سخنگوی وزارت خارجه روسیه نیز اعلام کرده است با اجرای طرح عملی برنامه هستهای ایران راه برای لغو تحریمها باز شده و وقت آن رسیده که پیشنهاد ایران مورد توجه قرار گیرد.
وی گفت: روسیه همواره از عضویت کامل ایران در سازمان شانگهای حمایت کرده و آماده است تا روند این عضویت را به جریان اندازد.
ماریا زاخاروا اظهار داشت: پیش از این گفته میشد، فرآیند عضویت کامل ایران در سازمان شانگهای زمانی به جریان خواهد افتاد که موفقیت مذاکرات هستهای ایران و لغو تحریمها از طرف شورای امنیت تأیید شود بنا براین فرآیند عضویت کامل ایران درسازمان شانگهای در زمان خودش انجام خواهد شد اما بستگی به برخی ملاحظات ژئوپلتیکی دارد.
علاوه بر این در ۱۷ ژانویه سال ۲۰۱۶ یوکیو آمانو رئیس آژانس بین المللی انرژی اتمی، اجرای کامل شرایط را از طرف ایران اعلام کرد و تأکید کرد عمل تهران مبتنی بر اجرای توافقنامه است و اینک بایستی اتحادیه اروپا و آمریکا پاسخ مثبتی به ایران دهند.
با توجه به این شرایط، تهران بر تصمیم خود بر دریافت عضویت کامل در سازمان شانگهای، پایداری خواهد کرد و این بدان معنا است که ایران مصمم بر عضویت کامل در این سازمان و ساختار منطقهای بوده و میخواهد از این کانال منافع اقتصادی و ژئوپلیتیک خود را عملیاتی کند.
از طرفی حتی اگر تمامی تحریمها بر علیه ایران لغو شود، این کشور راهی برای ورود به بازارهای جهانی و منطقهای ندارد.
صحبت از مشارکت در یک اتحادیه و یا سازمان نظامی نیست صحبت از این است که آمریکا سالهای متمادی ایران را در پوششی از بیثباتی منطقهای و جنگ و مخالفت قرارداده است. در هر صورت واشنگتن سیاست خود را در به انزوا کشاندن ایران ادامه خواهد داد و یا حداقل از ارتقای ژئوپلیتیک ایران جلوگیری خواهد کرد.
در چنین شرایطی سازمان شانگهای ابزاری خواهد بود که ایران از این طریق خواهد توانست روابط اقتصادی و سیاست خارجی خود را با دیگر کشورها توسعه دهد و به دنبال فرصتهای جدید برای شرکت در پروژههای زیربنایی منطقهای باشد.
با نگاهی به آینده میشود تصور کرد ایران روابط اقتصادی نزدیکی را با چین خواهد داشت در این رابطه ما شاهد ورود اولین قطار حمل و نقل از چین به ایستگاه راه اهن تهران بودیم که پس از عبور دهها هزار کیلومتر این قطار از چین وارد تهران شد.
میبینیم که پروژههای تهران در حال عملی شدن هستند و میتوان پیش بینی کرد که در آینده ایران تبدیل به یک چهار راه بین خاور دور، آسیای مرکزی، خاورمیانه، و اروپا (چین و اروپا) خواهد شد. علاوه بر این، چشم انداز گسترده و وسیعی برای رشد راه آهن ایران در منطقه باز خواهد شد.
بنا بر این تهران با مشارکت در طرح جاده ابریشم جدید، به منابع مالی بزرگ دسترسی پیدا خواهد کرد و بعید نیست که این جمهوری به طرح اوراسیا نیز ملحق شود؛ این الحاق حاکی از همکاری استراتژیک با ساختار و فضای اوراسیا و تعهد به اصول یک جهان چند قطبی است.
مزیت دیگر برای ایران ارتقای اقتدار بینالمللی این کشور خواهد بود. ایران با عضویت کامل در سازمان شانگهای میتواند با طرحهای امنیت و مبارزه با قاچاق مواد مخدر و مبارزه با گروههای افراطی و مخرب ارتباط مستقیم داشته باشد.
نویسنده بر این باور است که نیروی اصلی که احتمال هر گونه تجاوز خارجی توسط نیروهای دیگر را مانع میشد، روسیه بود که منشاء شکل گیری یک سیستم امنیتی در منطقه است و همکاری و اتحاد روسیه و ایران هم بر اساس وضعیت ژئوپلتیک منطقه حائز اهمیت فراوان است.
به علاوه بین سازمان همکاریهای شانگهای و سازمان پیمان امنیت جمعی توافق نامه امنیتی امضا شده که ایران با عضویت کامل در این سازمان حمایت و حفاظت در برابر مداخله مسلحانه را دریافت خواهد کرد زیرا روابط با آمریکا و در نتیجه با ناتو تنش زا تلقی میگردد.