ایران شرقی/ در روز 15 اکتبر مردم قرقیزستان برای انتخاب رئیس‌جمهور پای صندوق‌های رای می‌روند. تعداد نامزدها زیاد است، اما تنها 4 نفر که مورد حمایت احزاب و مردم بوده و اعتبار، تجربه و نفوذ سیاسی و امکانات مالی لازم را برای اجرای مبارزات انتخاباتی دارند، نامزدهای اصلی محسوب می‌شوند. کاندیدای اصلی عبارتند از:
1. «تمیر ساریف» نخست وزیر سابق و رهبر حزب "آکشومکار"؛
2. «اموربیک بابان‌اف» تاجر مشهور، نخست وزیر سابق و رهبر یکی از بانفوذترین احزاب "جمهوری"؛
3. «سارونبای ژئنبیک‌اف» نخست وزیر و از اعضای حزب "سوسیال دموکرات" قرقیزستان؛
4. «باکیت تارابایف» رهبر حزب "اونوگوپراگرس".
تا انتخابات ریاست جمهوری در قرقیزستان بیش از یک ماه باقی مانده است، اما در کشور هیچ چیزی خبر از درگیری‌های طوفانی سیاسی نمی‌دهد. فعالیت سیاسی در تابستان نسبتا کند است. در ابتدا ده‌ها نفر مدعی پست ریاست‌جمهوری بودند. برخی به خاطر اینکه خود را نشان دهند و برخی به خاطر اینکه اعتبار سیاسی خود را سنجیده و توجه‌ها را به سمت خود جلب کنند. کسانی هم بودند که این کمپین سیاسی را به عنوان یک پروژه تجاری در نظر می‌گرفتند. در کل 59 نفر حاضر به رقابت برای پست ریاست جمهوری شده‌اند.
اما برخی نتوانستند تست تسلط بر زبان دولتی را با موفقیت بگذرانند و برخی دیگر به امکانات مالی خود امیدوار نبوده و ریسک گرفتن وام‌های کلان (1 میلیون صوم) را نکردند. برخی رقبای خود را به انجام کارهای ناشایست و ناعادلانه و استفاده از منابع اداری متهم می‌کردند. بسیاری از متقاضیان نتوانسته‌اند تعداد امضاهای لازم را بدست آورند.
برخی ویژگی‌های سیاست فعلی قرقیزستان
هر دوره انتخابات در این کشور شگفت‌انگیز، شبیه انتخابات قبلی نیست. این اولین ویژگی آن است. از این رو، نتایج انتخابات غیر قابل پیش‌بینی بوده و شهروندانی که هنوز بر این باورند که سرنوشت کشور به رای آنها بستگی دارد، همچنان فعالیت سیاسی خود را ادامه می‌دهند.
سیاست‌مداران قرقیزستان خیلی نگران اجرای تمام الزامات قانون‌های انتخاباتی نیستند. کمیسیون مرکزی انتخابات سعی داشته بر رعایت زمان اجرای فعالیت تبلیغاتی انتخابات تأثیر بگذارد، اما یک سری از سازمان‌های غیردولتی به غیر قانونی بودن الزامات ممنوعیت فعالیت‌های انتخاباتی حزبی اشاره کرده‌اند. به طوریکه مدتهاست که فعالیت‌ انتخاباتی صورت می‌گیرد و نمی‌توان از آن اجتناب ورزید. به عنوان مثال، روشنفکران قرقیزستان اخیرا حمایت خود را از تمیر ساریف اعلام کرده‌اند. بیش از 100 فعال برجسته علم و فرهنگ جمهوری حمایت خود را از این سیاست‌مدار بیان کرده‌اند که موجب اختلافات گسترده در جامعه شده است. پیام رسمی افراد مشهور و محترم خطاب به رای دهندگان واکنش‌های مختلفی را برانگیخته است. این اقدام در وهله اول، واکنش مخالفان ساریف را برانگیخت. خود ساریف در این راستا هیچ چیز غیرقانونی نمی‌بیند و به پیروزی ایمان دارد:
وی خاطرنشان کرد: «ما قصد داریم در این انتخابات پیروز شویم.  تیم ما آمادگی آغاز کمپین انتخاباتی را دارد. ما خواهان یک مبارزه صادقانه بوده و این را از مخالفانمان انتظار داریم. اما استفاده از منابع اداری در همه جا مشاهده می‌شود. مقامات مجبور به کار در ستاد یک نامزد هستند. این امر غیر قابل قبول بوده و ما خواهان ممانعت از استفاده از منابع اداری هستیم. پدیده‌های منفی دیگری از جمله، رشوه به رأی دهندگان و پوپولیسم نیز وجود دارند. من تمام کاندیداها را به ندادن وعده‌های غیرقابل تحقق و عدم استفاده از پول به عنوان وسیله‌ای برای دریافت رای فرا می‌خوانم».
بابان‌اف بیشتر از بقیه به پیروزی‌اش اعتماد دارد. حامیان وی مدتهاست که در شبکه‌های اجتماعی فعالیت می‌کنند. ستادهای وی در سراسر این جمهوری افتتاح شده‌اند. مبارزات انتخاباتی این سیاست‌مدار به دلیل نداشتن محدودیت ابزاری بیشترین فعالیت را دارد. وی بیشترین درآمدهای مالی را در صندوق انتخاباتی‌اش داشته و بیشترین هزینه‌ها را کرده است. در 21 اوت موجودی صندوق بابان‌اف، 32 میلیون صوم برآورد می‌شد که تقریبا 24 میلیون آن صرف شده است. موجودی صندوق انتخاباتی تارابایف نیز 44 میلیون صوم برآورد می‌شود. ستاد وی تأکید کرده که صندوق انتخابات تارابایف بلافاصله پس از ثبت نام رسمی پر شده است. کارشناسان معتقدند که او نیز به طور جدی برای آغاز مبارزات انتخاباتی آماده می‌شود.
اما همه فعالان سیاسی با تعصب خاصی بر اقدامات ژئنبیک‌اف، نامزد حزب سوسیال دمکرات قرقیزستان که اخیرا پست نخست وزیری را کنار گذاشته است نظارت دارند. رئیس‌جمهور آتامبایف نیز نارضایتی خود را از انتقاد از وی پنهان نمی‌کند. به طوریکه آتامبایف در این رابطه اظهار داشت: «نامزد معرفی شده از حزب سوسیال دموکرات سیاست آتامبایف پیرامون پاکسازی کشور از سیاست‌مداران فاسد را ادامه داده، در سیاست خارجی اولویت را به کشورهای همسایه مانند روسیه و چین داده و مانع حمله و غارت، ملی‌گرایی و جدایی‌طلبی خواهد شد».
"عظیم‌بیک بیک‌نظراف"، دادستان کل سابق قرقیزستان خاطرنشان می‌کند: «در حال حاضر، صندلی ریاست‌جمهوری به صورت میراث منتقل می‌شود و رئیس‌جمهور علی‌رغم همه ادعاها، نامزد خود را به پیش می‌برد. در چنین وضعیتی، هیچ کس جرأت ورود به یک نبرد نابرابر را ندارد». بیک نظراف ویژگی‌های فناوری‌های قرقیزستان که شامل برآوردن منافع مناطق می‌شوند را درک کرده و می‌گوید: «اگر جانشین رئيس‌جمهور بومی جنوب باشد، باید حتما حداقل چند نامزد قوی از همان محل حضور باشند. اگر قدرت به ژئنبیک‌اف منتقل شود، در اینصورت دیگر اختیارات باید بین افراد وی تقسیم شوند. این‌ها فناوری‌های پیش از انتخابات نامیده می‌شوند».
آتامبایف معتقد است که منابع اداری در شرایط فعلی عملا چیزی را حل نمی‌کنند. بلکه نتیجه برعکس هم دارند. چرا که مردم آزادی‌خواه ما دوست ندارند در خدمت مقامات باشند و بنابراین برعکس عمل خواهند کرد.
طرح‌های کلاسیک مبارزه پیش از انتخابات در قرقیزستان کارایی ندارند. آخرین انتخابات پارلمانی و به ویژه انتخابات ارگان‌های محلی حکومت این را به وضوح نشان داده‌اند. برنامه‌های احزاب کپی بوده و ایده جدید و پروژه واقعی وجود نداشته است. احزاب حتی برای مبارزات قبل انتخاباتی هزینه‌ای نکردند. دیدار با رای‌دهندگان ماهیت سرگرمی‌های جمعی، یا نوشیدن چای با توزیع بسته‌های بشردوستانه را داشت. تاکید اصلی بر "کار فردی" با رأی دهندگان (به عبارت دیگر، بر خرید آراء) بود. انتخابات ریاست جمهوری فعلی نیز بر همین اساس برگزار خواهند شد. به همین دلیل تاکید و تمرکز اصلی رئیس‌جمهور کشور در سخنرانی‌اش در روز استقلال (31 اوت) بر انتخابات آینده و نکات منفی بود که کشور نتوانسته از پس آنها بربیاید.
پول‌های دریافت شده از نامزد الیگارشی در ازای دادن رای، در لحظه رأی گیری در کیف پول یا جیب رای دهنده خواهد بود. من به صراحت می‌گویم که برخی از نامزدها برای خرید آراء رای دهندگان صدها میلیون صوم آماده می‌کنند. ما در این مورد اطلاعات موثقی در اختیار داریم. من از خرید آراء و این منبع می‌ترسم. سرزنش کردن مردم دشوار است، چرا که در سال‌های اخیر مردم اطمینان به انتخابات را از دست داده‌‌اند و بسیاری از این طریق به کسب و کار پرداخته‌اند.
چه کسی برای روسیه خوشایندتر است؟
نه تنها تداوم سیاست خارجی – همگرایی با روسیه و دیگر کشورهای اتحادیه اقتصادی اوراسیا، همسایگان نزدیک و شرکای استراتژیک، بلکه درک فقدان یک جایگزین برای این سیاست جزو ویژگی‌های سیاست ملی قرقیزستان هستند. امتیازات تاکتیکی و مغازله با سایر دولت‌های نفوذی به هیچ چیز خوبی منجر نشده‌اند. از این رو، موضع تمام نامزدهای ریاست جمهوری در سیاست خارجی - تقویت همگرایی و گسترش حوزه‌های آن و روابط ویژه با روسیه، کشورهای اتحادیه اقتصادی اوراسیا، چین و نزدیک‌ترین همسایه‌ها است.
بدیهی است که انتخاب برای روسیه دشوار است. لازم به ذکر است که روسیه در امور سیاسی داخلی قرقیزستان دخالت نمی‌کند. اما در اینجا این سوال مطرح می‌شود که چه کسی برای روسیه خوشایندتر است؟ کارشناسان مسائل سیاسی قرقیزستان در مورد این موضوع سکوت می‌کنند تا به نامزدها و روابط میان قرقیزستان و روسیه صدمه نزنند. مشخص است که رقبای بازنده لزوما به دنبال علل شکست خود می‌گردند و برای آنها آسان‌تر است که شکست خود را نه با اشتباهات و محاسبات غلط، بلکه با مداخله نیروهای بانفوذی مانند روسیه، چین، اتحادیه اروپا یا آمریکا در روند انتخابات در ارتباط بدانند.
اگر سوابق این 4 نامزد را بررسی کنیم، همه آنها به یک اندازه برای روسیه خوشایند هستند. برخی از آنها از طریق روابط تجاری سابق، برخی دیگر از طریق روابط نزدیک در سازمان‌های اجرایی حکومت  و برخی از طریق  دوره‌های تحصیلی یا سایر فعالیت‌ها با روسیه در ارتباط بوده‌اند. قطعا روسیه هر نامزدی که قرقیزی‌ها به آن رای دهند را به رسمیت می‌شناسد. اما اینکه قدم‌های بعدی رئیس‌جمهور جدید قرقیزستان چیست و سیاست خارجی رئیس‌جمهور جدید تا چه اندازه غیر منتظره و غیر قابل پیش‌بینی است، برای روسیه از اهمیت خاصی برخوردار است.
ژئنبیک‌اف از حزب سوسیال دموکرات یک جانشین منطقی برای اجرای سیاست فعلی پایه‌گذاری شده توسط آتامبایف است. مخالفان او را به خاطر عدم تجربه سیاسی تحقیر و سرزنش می‌کنند، اما چه کسی ثابت کرده که تجربه سیاسی همیشه یک نقش مثبت را ایفا می‌کند؟ این موضوع نمی‌تواند در شرایط قرقیزستان به عنوان امتیاز اضافی نامزد و تضمین حفظ ثبات سیاسی در کشوری که از انقلاب خسته شده در نظر گرفته شود. برای روسیه به عنوان یکی از شرکای مهم جمهوری، تداوم سیاست، قابل پیش بینی بودن جریانات سیاسی خارجی و از همه مهمتر - حفظ صلح و ثبات بسیار مهم است.
در این راستا، می‌توان ساریف را نه به عنوان رقیب، بلکه به عنوان شریک ژئنبیک‌اف در نظر گرفت. وی دارای تجربه فعالیت حزبی بوده و خود را یک اقتصاددان بسیار حرفه‌ای معرفی می‌کند. او همچنین حامی فعال ورود قرقیزستان به اتحادیه گمرکی – اتحادیه اقتصادی اوراسیا بوده است. ساریف اعتقادات سیاسی خود را به نفع موقعیت تغییر نداده است. روسیه، ساریف را یک شریک قابل اعتماد می‌داند که در حرف و عمل به طور مداوم سیاست تعمیق و گسترش همگرایی در اتحادیه اقتصادی اوراسیا را اجرا می‌کند.
فعالیت بابان‌اف، یکی از قوی‌ترین نامزدها ممکن است متفاوت باشد. این سیاست‌مدار جوان و پرانرژی ممکن است مورد پسند نخبگان سیاسی محافظه کار روسیه نباشد. هر گونه شگفتی را می‌توان از بابان‌اف انتظار داشت، اما وی در مقایسه با ژئنبیک‌اف عملگراتر و محتاط‌تر است. بابان‌اف یکی از ثروتمندترین شهروندان جمهوری است. وی مطمئنا کیفیت‌های کاری خود را در سراسر جمهوری آغاز خواهد کرد. بابان‌اف سود خالص اقتصادی را به سود سهام سیاسی ترجیح می‌دهد.
از نظر بسیاری از کارشناسان مسائل سیاسی، شانس تارابایف برای ریاست‌جمهوری نسبتا کم است. او تجربه و نفوذ سیاسی کمتری دارد. وی بومی جنوب کشور بوده و همین امر می‌تواند به عنوان یک عامل منطقه‌ای به دردش بخورد. این نامزد می‌تواند برای روسیه به عنوان یک سیاست‌مدار جوان ( به عنوان یک "ورق کاغذ تمیز") جالب باشد. روسیه قادر به برقراری روابط با نخبگان سیاسی جدیدی است که ثبات و امید به حال و آینده را فراهم می‌‌آورند.
با توجه به این ترتیب کادری نامزدها از منظر مطلوبیت سیاسی، می‌توان گفت که ما در قرقیزستان نه رقابت دوره‌ها یا برنامه‌های توسعه کشور، بلکه رقابت چهره‌های سیاسی را می‌بینیم. با این حال، این رقابت، می‌تواند به عواقب کاملا غیر منتظره منجر شود. به عنوان مثال ممکن است نیروهای سیاسی که در سال‌های اخیر ناتوانی خود را نسبت به گفتگوی سازنده نشان داده و به تصمیمات نیروهای امنیتی تکیه کرده‌اند وارد عرصه ‌شوند. در واقع، رای دهندگان ساریف و ژئنبیک‌اف مشترک هستند و حامیان بابان‌اف ممکن است حامی این دو نامزد هم باشند. بدیهی است که تارابایف به طور منطقی فقط در نتیجه تقسیم رای‌دهندگان رقبای خود به پیروزی امید داشته باشد.
سایر نامزدها با دقت بر اقدامات رقبای اصلی ریاست جمهوری نظارت داشته و با همه پیرامون حمایت و پشتیبانی مذاکره خواهند کرد. پشت هر نامزد، گروه‌های خاصی از مرد یا حتی مناطق خاصی حضور دارند. در اینجا همچنین چانه زنی‌هایی به چشم می‌خورد اما در سطح عالی. مسئله حمایت همیشه هم با پول حل و فصل نمی‌شود. بلکه ممکن است اغلب با پست و مقام  حل و فصل می‌شود.
فناوری‌های عالی – ضامن انتخابات شرافتمندانه
آژانس همکاری بین‌المللی کره کمک‌های هنگفتی در حوزه اصلاح سیستم انتخاباتی و برگزاری انتخابات آزاد، دموکراتیک، منصفانه و شرافتمندانه ارائه کرده است.
به گفته "شایلدابیک‌اف"، رئیس کمیسیون مرکزی انتخابات، معرفی و استفاده از سیستم اطلاعاتی مدیریت انتخابات، در حین انتخابات و رفراندم‌ها در قرقیزستان، سطح اعتماد مردم به نتایج انتخابات و رفراندم‌ها را افزایش داده است. ناظران بین‌المللی همچنین امکانات صندوق‌های خودشمار الکترونیک برای برگزاری یک انتخابات عادلانه و شفاف در قرقیزستان را عالی ارزیابی کرده‌اند.
ناظران کمیته اجرایی شورای امنیت ملی به ریاست «سرگئی لیبیدف» و هیئت نظارت بین المللی سازمان امنیت و همکاری اروپا به ریاست «الکساندر کلچفسکی» بر انتخابات ریاست‌جمهوری قرقیزستان نظارت خواهند داشت. کمیسیون مرکزی انتخابات همراه با وزارت خارجه دعوت‌نامه‌هایی را برای هیئت نمایندگی‌های بین‌المللی فرستاده است.  
انتهای مطلب/.