ایران شرقی/
اتمام آموزش‌های ضد تروریستی "تیان-شان3-2017" چین-قرقیزستان با بازداشت چهار نفر از حامیان سازمان افراطی که یک سری حملات تروریستی در منطقه مرز دولتی را برنامه‌ریزی کرده بودند (توسط کمیته دولتی امنیت ملی قرقیزستان) مصادف بود. قرقیزستان با قزاقستان در شمال، با ازبکستان در غرب، با تاجیکستان در جنوب غربی و با چین در جنوب شرقی هم مرز است. بخشی از مرز این کشور،  مرز خارجی اتحادیه اقتصادی اوراسیا محسوب می‌شود. هنوز مشخص نیست که بازداشت‌شدگان کدام یک از این 4 مرز را برای هدف خود انتخاب کرده‌ بودند. با این حال، در این فرضیه که آن مرز یکی از بخش‌های جنوب است خطایی وجود نخواهد داشت. یکی از مشکل‌سازترین مسیرها، مرز قرقیزستان-تاجیکستان است. شبه‌نظامیان افغانستان که سعی دارند به دیگر جمهوری‌های آسیای مرکزی نفوذ کنند، بنا به چند دلیل ذیل این مسیر را در نظر می‌گیرند:
- مرکز مشترک تاجیکستان و افغانستان؛
- منطقه کوهستانی دشوار که به طور جدی کار نیروهای مرزی و گمرکی برای حفاظت از سرزمین‌های کشورهای خود را دشوار می‌سازد؛
- سطح پایین آماده‌سازی کادرهایی که به مبارزه با تروریسم و افراط گرایی فرا خوانده شده‌اند؛
- وضعیت دشوار اجتماعی-اقتصادی، سطح بالای فقر و خلق و خو‌های اعتراضی پنهان.
تمام این دلایل با هم، فرصت‌های مطلوبی را برای جذب طرفداران جدید ایجاد کرده، احتمال ایجاد سلولهای مخفی را افزایش داده و می‌توانند به تلفیق اعضای جنبش‌های رادیکال با نیروهای امنیتی دولتی منجر شوند.

این شرایط نگرانی مسکو و پکن را بر می‌انگیزد. روسیه مشکلات مرز قرقیزستان-تاجیکستان را درک کرده و نفوذ افراط گرایان در خاک قرقیزستان را یک نوع تهدید برای متحدان اتحادیه اقتصادی اوراسیا و سازمان پیمان امنیت جمعی و همچنین تهدیدی برای امنیت خود می‌داند. پکن نیز نگران شمال غرب خود است. منطقه خومختار سین کیانگ- اویغور بنا به یک سری دلایل داخلی و خارجی، ضعیف‌ترین حلقه در دفاع از چین در مقابل افراط گرایان و تروریست‌ها محسوب می‌شود.

دلایل خارجی: ضعیف بودن مرزهای مشترک با تاجیکستان و قرقیزستان. پکن می‌داند که نه دوشنبه و نه بیشکک نمی‌توانند به طور مستقل و کامل امنیت قلمرو‌های خود را تامین کرده و از نفوذ شبه‌نظامیان افغانستان جلوگیری کنند.
دلایل داخلی: افزایش تعداد اویغورهای ناراضی که سال‌هاست سعی دارند از وابستگی به پکن رها شوند. دلایل داخلی سین‌کیانگ-اویغور را به یکی از ناآرام ترین نقاط چین تبدیل کرده‌اند.

در طول چند سال اخیر، احساسات جدایی طلبانه، تهدید رو به رشد تروریسم و افراط گرایی را افزایش داده و باعث نگرانی آشکار پکن و ایجاد محدودیت‌های شدید برای مسلمانان ساکن شمال غرب چین شده است.
ساکنان سین کیانگ از تاریخ 1 آوریل از داشتن حجاب، ریش بیش از حد طولانی و همچنین انجام مراسم ازدواج و تشییع جنازه براساس سنت‌های مذهبی به جای سکولار ممنوع شده‌اند. یک لیست تحت عنوان "15 مظهر افراط گرایی" که در قلمروی این منطقه خودمختار ممنوع شده‌اند، در "بسته ضد تروریستی" چین قرار دارد. تمام این ممنوعیت‌ها به این دلیل است که "نیروهای مذهبی نباید در زندگی سکولار مردم مداخله کنند".  این "بسته ضد تروریستی"، مرحله بعدی سیاست پکن برای جلوگیری از انزوا و افراط گرایی اویغورهایی که به صورت فشرده در سین کیانگ زندگی می‌کنند خواهد بود. سیاست اسکان مجدد ساکنان استان‌های دور از مرکز چین در سین کیانگ و هم ترازی وضعیت اقتصادی در کشور به منظور جلوگیری از عقب ماندگی اقتصادی سین‌کیانگ از بقیه استان‌ها، جهت‌گیری‌های اصلی فعالیت پکن محسوب می‌شوند.

در طول 2-5/1 سال گشته، پکن مبارزه با جدایی طلبی، تروریسم و افراط گرایی را تشدید کرده است. چین به طور فعال به همسایگان خود برای تجهیز مرزهای آنها و آموزش متدهای موثر مبارزه با این دشمن مشترک کمک می‌کند. به عنوان مثال، این کشور 490 میل یوان (75 میلیون دلار) کمک فنی-نظامی به تاجیکستان ارائه کرده است. در طول 15 سال گذشته، در چین حدود 400 نظامی نیروهای مسلح تاجیکستان آموزش دیده‌اند. به قرقیزستان هم از سال 1999 تا سال 2012 ، مبلغ 11 میلیون دلار و در سال 2013 مبلغ 17.5 میلیون دلار کمک‌ نظامی- فنی ارائه کرده است.

در حال حاضر، بسیاری از تجهیزات نظامی قرقیزستان و تاجیکستان – باقی مانده سلاح‌های شوروی و مدل‌های مدرن روسیه هستند که توسط مسکو تامین می‌شوند. اما اگر چین میزان کمک‌های نظامی-فنی "در چارچوب تقویت روابط حسن‌ همجواری" را کاهش ندهد، احتمال توقف تدریجی استفاده از تجهیزات نظامی روسیه وجود دارد.  پکن فعلا فقط نقش رهبر در حوزه مسائل امنیتی را امتحان کرده است. در سال گذشته، تحت نظارت جمهوری خلق چین یک ائتلاف با مشارکت تاجیکستان، پاکستان و افغانستان ایجاد گردید. در این ائتلاف آموزش‌های ضد تروریستی که چین همراه با همسایگان خود انجام می‌دهد، انجام می‌شود. در آموزش‌های "تیان-شان3-2017" که فاز اصلی آن در شهر آرتوش چین برگزار شده است، حدود 800 نفر از نیروهای امنیتی دو کشور و ده‌ها واحد خودروی زرهی شرکت داشته‌اند.

هدف اصلی این اقدامات - تقویت سیستم تعامل بین نیروهای مرزی قرقیزستان و چین برای مبارزه با تروریسم، جدایی طلبی و افراط گرایی است. براساس سناریوی این آموزش‌ها، در مناطق مرزی دو کشور  اقدامات تروریستی و حمله به واحدهای نظامی صورت گرفته و در جریان آنها نیروهای مسلح بخشی از تروریست‌ها را نابود کرده‌اند. به منظور سازماندهی تعامل بین روسای سازمان‌های مرزی، ستاد هماهنگی تاسیس شد و رهبری عملیات برای از بین بردن گروه‌های تروریستی از آنجا شروع شد.

سران سازمان‌های مرزی قرقیزستان و چین نتایج حاصل از آموزش مشترک را بسیار عالی ارزیابی کرده و اشاره کردند که نظامیان دو کشور وظایف خود را انجام داده‌ و نمونه‌ای از یک همکاری موثر را  نشان داده‌اند. همچنین تاکید شد که برگزاری این اقدامات امکان نیروهای مرزی برای واکنش سریع به تهدیدات بالقوه را افزایش می‌دهد. روسای سازمان‌های مرزی کشورهای عضو سازمان همکاری شانگهای - روسیه، قزاقستان، تاجیکستان و ازبکستان و کمیته اجرایی ساختار ضد تروریستی منطقه‌ای  سازمان همکاری شانگهای- بر جریان این آموزش ها نظارت داشتند.

در حال حاضر، چین سعی دارد هزینه‌های تقویت مرزهای کشورهای منطقه را برآورد کرده و تروریست‌ها را به دور از قلمرو خود نگه دارد. اگر این اقدامات برای پکن کافی نباشد، نمی‌تواند فرمت جدید همکاری (به عنوان مثال، استقرار پایگاه‌های نظامی در قلمروی متحدان سازمان همکاری شانگهای) را ارائه دهد.
این گزینه فعلا بعید به نظر می‌رسد. اما اگر در دستور کار قرار بگیرد، قطعا به معنای مرحله جدید روابط چین با آسیای مرکزی خواهد بود.
انتهای مطلب/.