ایران شرقی/
نقش آمریکا در آسیای مرکزی به لحاظ تاریخی با روابط عمیق تاریخی، امنیتی و کسب و کار روسیه با همسایگان شوروی سابق خود، و یا هجوم اخیر سرمایه‌گذاری و تقاضای کالا از چین محدود بوده است. با این حال، با توجه به سیاست خارجی جدید ایالات متحده تحت ریاست جمهوری «دونالد ترامپ»، فرصتی بوجود آمده که ممکن است در ابتدا به نظر نرسد. پرداختن به مسایل حقوق بشر و دموکراسی که اولویت‌های دولت‌های گذشته آمریکا بود، تقریبا به طور قطع، اولویت وزارت امور خارجه آمریکا با ریاست «رکس تیلرسون» نخواهد بود.
به همین ترتیب، رئيس جمهور ایالات متحده، مبارزه با تروریسم را نه فقط به عنوان یک مسئله دولت، بلکه به عنوان اساسی برای حمایت و به عنوان نقطه کانونی سیاست‌های امنیت ملی و خارجی، در اولویت قرار داده است. کشورهای آسیای مرکزی ممکن است از این فرصت برای افزایش روابط با واشنگتن استفاده نمایند و به شرکای خود در مسکو و پکن یادآوری نمایندکه آنها از سیاست‌های خارجی چندبرداری، عقب نخواهند رفت.

در دو دهه گذشته، اساس برنامه‌های آمریکا در آسیای مرکزی، توجه به امنیت منطقه‌ای پس از واقعه 11 سپتامبر 2001، نگاهی به افغانستان، و یا دنبال کردن اهداف مربوط به توسعه اقتصادی بوده است. امنیت مرزی، مقابله با گسترش سلاح‌های کوچک و یا مواد هسته‌ای، و آموزش نظامی در کنار برنامه‌های توسعه تخصصی از موضوعات مشترک همکاری آمریکا با کشورهای میزبان آسیای مرکزی بوده است. حتی برخی برنامه‌های اقتصادی آمریکا در منطقه با شرایط افغانستان در ارتباط بوده (مفهوم جاده ابریشم جدید در وزارت امور خارجه آمریکا، پشتیبانی از آسیای مرکزی را به منظور حمایت از توسعه افغانستان توجیه می‌کند).

در همین حال، صادرات نفت و گاز منطقه‌ای نیز یکی از نقاط تمرکز دولت ایالات متحده بوده، هر چند دخالت واشنگتن تا حد زیادی به ارتقاء تنوع سازی مسیرهای صادرات محدود شده است. ایالات متحده به طور کلی، برنامه‌ریزی و تامین مالی برای دولت‌های منطقه را کنار گذاشته، و پروژه‌هایی مانند «خط لوله ترانس-خزر» یا پروژه خط لوله «افغانستان-پاکستان-هند-ترکمنستان» (تاپی)، چشم انداز‌های دور دست برای ایالات متحده هستند.

در سال‌های آخر دولت اوباما، کاخ سفید اتخاذ راهکاری را در پیش گرفت که شامل گفت و گوی (C5 + 1) بود که نگاهی کلی نگرانه به منطقه آسیای مرکزی داشت. این فرمت، کشورهای آسیای مرکزی و ایالات متحده را در بر می‌گرفت که بر مبارزه با تروریسم و ​​مقابله با افراط گرایی به طور کلی تمرکز داشتند. همچنین این طرح به پیشبرد هدف کلی ارتقاء تجارت درون منطقه‌ای و افزایش استفاده از انرژی‌های تجدید پذیر و انعطاف پذیری در مقابل تغییر آب و هوا و بیشتر از همه توجه به موضوع امنیت، می‌انجامید.

هیچ دلیلی وجود ندارد که این فرمت در دولت «ترامپ» از بین برود. به احتمال زیاد بودجه‌های کمک بین‌المللی به سراسر منطقه و برخی برنامه‌های اختصاص داده شده به آسیای مرکزی متوقف خواهد شد. با این حال، این دولت بر روی برنامه‌های امنیتی سرمایه‌گذاری بسیاری خواهد نمود. قرار است بودجه دفاعی ایالات متحده افزایش یابد و پتانسیل‌هایی برای تغییر روابط با واشنگتن با تمرکز امنیتی بیشتر وجود دارد.

این در حالی است که تغییر در دولت ایالات متحده همان زمان با تغییرات در منطقه، ممکن است کشورهای آسیای مرکزی را به همکاری بیشتر با واشنگتن سوق دهد. به نظر می‌رسد، دولت جدید ازبکستان به ریاست «شوکت میرضایف» تمایل زیادی به تقویت روابط این کشور در داخل و خارج منطقه دارد. بحران اقتصادی در منطقه ناشی از کاهش قیمت نفت باعث شده است برخی از کشورها، به ویژه قزاقستان به دنبال جذب سرمایه‌گذاری خارجی بیشتر در بخش‌های اقتصادی غیر استخراجی باشند. با این حال، روسیه که با استفاده از فضای کاهش قیمت نفت، شرایط خود را بهبود بخشیده، سرمایه‌گذاری خارجی در منطقه را محدود خواهد ساخت و سرمایه‌گذاری‌های چین در پروژه «یک کمربند و یک جاده» و تقاضا برای صادرات منطقه‌ای محدودتر از سطح انتظار کشورهای آسیای مرکزی خواهد بود.

به زعم برخی کارشناسان، واشنگتن در موقعیتی نیست که با این روابط سیاسی و یا اقتصادی، جایگزینی برای مسکو و پکن باشد و دولت جدید آمریکا قطعا تمایلی به انجام این کار ندارد. با این حال، رویکرد معاملاتی ایالات متحده در سیاست خارجی و علاقه به مبارزه با تروریسم ممکن است برای دولت‌های آسیای مرکزی که مدت‌هاست به دنبال تجدید نظر در روابط با همسایگان بزرگتر خود هستند، جذابیت داشته باشد.
در حال حاضر، دولت ترامپ در حال تکمیل نیروی سازمان‌های خود می‌باشد و رهبران آسیای مرکزی نیاز به پیدا کردن فرصت‌های تعامل با ایالات متحده دارند. و این پرسش که چگونه آمریکا روابط منطقه‌ای خود را تنظیم خواهد کرد امسال مورد توجه بیشتری خواهد بود.
انتهای مطلب/.