ضمن ارزیابی توسعه وضعیت مذهبی در ترکمنستان، می‌توان وخامت این وضعیت در آینده و در نتیجه، افزایش فشار مقامات بر سازمان‌های افراطی اسلامی، از جمله "نورچیلار" را پیش‌بینی کرد. در عین حال، تاثیر این اقدامات به بهبود وضعیت اجتماعی-اقتصادی در کشور، به ویژه در شرایطی که بیکاری روزافزون و طبقه بندی جمعیت محیط مناسبی را برای رادیکالیزه شدن جامعه ترکمنستان ایجاد می‌کند بستگی دارد.
ایران شرقی/
تبلیغات گسترده دگم‌های مذهبی بیگانه که با ساختار سنتی مردم ترکمنستان سازگار نیستند، باعث رشد احساسات رادیکال در جامعه می‌شود. این روند و همچنین عدم هماهنگی مناسب بین مقامات دولتی در اجرای سیاست‌های مذهبی، آماده‌سازی ضعیف و تخصص ناکافی نمایندگان روحانی رسمی به تقویت مواضع سازمان‌ها و جریانات مختلف افراطی مذهبی در کشور منجر می‌شود.
در این راستا، در کشور فعالیت جریان‌های مختلف افراطی مذهبی که پیروانشان توجه روز افزونی به کار با جوانان ترکمن دارند حفظ می‌شود. بنابراین، در سپتامبر سال 2016 در اتراپ قربان‌سلطان، کارمندان کمیته دولتی امنیت ملی ولایت دشگوز گروهی از پیروان اسلام افراطی به ریاست هیدیروف (متولد سال 1986 و ساکن دشگوز) را بازداشت کردند. در محل زندگی هیدیروف، ماشین‌آلات "AK-74"، نارنجک دستی "F-5"، "کمربند- شهید" و همچنین طرح استقرار گردان پیاده نظام 6-ام تیپ تفنگ موتوری مستقر در اتراپ کنیه-گرگانج کشف و ضبط شد.
در طی تحقیقات مشخص شد که اعضای این گروه در زمان اقامت خود (برای کسب درآمد) در استانبول (جایی که آنها در آنجا شستشوی مغزی شدند و به سوی صفوف داعش در سوریه رفتند) جذب فعالیت افراطی شده‌اند. به گفته دستگیر شدگان، شهروندان ترکمنستان که در ترکیه حضور دارند، به طور فعال توسط اسلام گرایان تندرو برای مشارکت در "فعالیت‌های جهادی" استخدام می‌شوند.
همچنین لازم به ذکر است که شستشوی مغزی پیروان بالقوه به طور مستقیم در قلمرو ترکمنستان صورت می‌گیرد. در ولایت بالکان کارمندان کمیته امنیت ملی "مصطفی اوقلی" (متولد سال 1966) و "بولوتا" (متولد سال 1970)، شهروندان ترکیه که چندین ماه ایده‌های جریان "نورچیلار" را در میان ساکنان بالکان‌آباد تبلیغ می‌کردند را دستگیر کردند. آنها تحت پوشش دوچرخه سواران از ایران وارد ترکمنستان شدند و بارها از مسجد جامع این شهر دیدن کردند. خارجی‌ها موفق به جمع آوری گروهی متشکل از افراد همفکر (15 نفر) از میان جوانان شدند. آنها تجمعاتی را تشکیل داده و در آنها به توزیع آثار صوتی و تصویری افراطی وارد شده به کشور توسط کارکنان شرکت‌های ساختمانی ترکیه پرداختند.
مقامات ترکمنستان برای مقابله با رشد نفوذ مخرب سازمان‌ها و جنبش‌های مذهبی افراطی، همکاری با سازمان‌های اجرای قانون کشورهای خارجی از جمله ترکیه پیرامون مسئله تشخیص حامیان جریان "نورچیلار" را تشدید کردند. در ماه نوامبر سال گذشته به درخواست آنکارا، کارمندان وزارت امنیت ملی "گ. حسن"، رهبر یکی از شرکت‌های ساختمانی ترکیه را در مسجد مرکزی به اتهام دست داشتن در کودتای دولتی نافرجام در این کشور دستگیر کردند.
مشخص شد که فرد دستگیر شده به عنوان فرمانده در ساختارهای امنیتی ترکیه حامی همکاران سابقش بوده و به آنها کمک های مالی و غیره ارائه می‌کرده است. علاوه بر این، وی به منظور افزایش صفوف حامیان خود در ترکمنستان توجه خاصی به بازنشستگان سازمان‌های وزارت کشور و وزارت امنیت ملی کرده است. در این راستا، سازمان‌های امنیتی خصوصی وزارت‌های مذکور، از کارکنان بازنشسته که قوانین مذهبی را رعایت نموده و به مساجد می‌روند به منظور تشخیص مداخله آنها در فعالیت‌های "نورچیلار" بازجویی کردند. در شهر تجن استان آخال اساتید سابق مرکز آموزشی "باشکنت" هم به اتهام مداخله در فعالیت‌های "نورچیلار" دستگیر شدند. شعبه‌های این مرکز در سال‌های 1999-2012 در تمام استان‌های ترکمنستان فعالیت داشتند. بعلاوه، با استعدادترین دانش‌آموزان هم برای ادامه تحصیل به موسسات آموزش عالی در ترکیه فرستاده شدند.
در این شرایط، مقامات ترکمنستان اقدامات فعالی برای خروج کارشناسان ترکیه (که در ترکمنستان حضور دارند) از کشور انجام دادند. در ماه نوامبر سال گذشته 6 شرکت ساختمانی ترکیه که کار ساخت و ساز را در منطقه گردشگری ملی "آوازه" (شهر ترکمن باشی، استان بالکان) انجام می‌دادند بسته شدند.
بیش از 200 کارشناس ترکی این شرکت‌ها به میهن خود تبعید شدند. در دسامبر همان سال به درخواست ترکمنستان، موسسه مشترک "بایور" فعالیت خود را متوقف کرد و رئیسش "امان‌اف" به خاطر "نادیده گرفتن قوانین" به پرداخت یک جریمه بزرگ مجبور شد. علاوه بر این، سرویس‌های ویژه ترکمنستان اقدامات اطلاعاتی علیه شهروندان ترکیه را تشدید کردند. بنابراین، در ماه گذشته برای بازجویی توسط وزارت امنیت ملی بیش از 120 بازرگانان که با شرکای ترکیه کسب و کار مشترک دارند فرا خوانده شدند. روابط احتمالی آنها با "گولن" (رهبر "نورچیلار") و درآمدها و معاملات مالی‌شان مورد توجه ماموران امنیتی بود. اخیرا، گروهی از بازرگانان ترکیه (افرادی که در مجموعه تجاری "ایمپاچ" عشق آباد مشغول به کار بودند و پس از آن آنها را به خارج از کشور تبعید کردند) هم احضار شده است.
در عین حال، مذاکراتی با بستگان شهروندانی که به ترکیه رفته‌اند برای فاش کردن حقایق مداخله احتمالی آنها در فعالیت‌های مخرب و تمایل آنها به بازگشت به خانه انجام می‌شود. سفارت ترکمنستان در آنکارا برای جلوگیری از قرار گرفتن جوانان ترکمنستان تحت تاثیر سازمان‌های افراطی مختلف و باندهای تروریست‌های بین المللی، اقداماتی برای بازگشت شهروندان خود به وطن (عمدتا دانشجویان) انجام می دهد.
این اقدامات از بسیاری جهات نتیجه افشای سلول زیرزمینی "نورچیلار" در نوامبر سال گذشته بود. از آغاز دسامبر سال 2016 در سراسر کشور حدود 150 نفر از معلمان مدارس ترکمنستان- ترکیه مورد بازجویی قرار گرفتند و 40 نفر از آنها بازداشت شدند. به طور کلی، ضمن ارزیابی توسعه وضعیت مذهبی در ترکمنستان، می‌توان وخامت این وضعیت در آینده و در نتیجه، افزایش فشار مقامات بر سازمان‌های افراطی اسلامی، از جمله "نورچیلار" را پیش‌بینی کرد. در عین حال، تاثیر این اقدامات به بهبود وضعیت اجتماعی-اقتصادی در کشور، به ویژه در شرایطی که بیکاری روزافزون و طبقه بندی جمعیت محیط مناسبی را برای رادیکالیزه شدن جامعه ترکمنستان ایجاد می‌کند بستگی دارد.
انتهای مطلب/.
دریافت صفحه با کد QR