ایران شرقی/
از زمان بمب‌گذاری خودرو در مقابل سفارت چین در «بیشکک»، در تاریخ 30 آگوست 2016، نگرانی‌های قرقیزستان در مورد انجام حملات مبارزان کشورهای آسیای مرکزی در سرزمین‌های خود پس از خارج شدن از جنگ سوریه افزایش یافته است. تعداد رو به رشدی از مبارزان آسیای مرکزی در سوریه، به ویژه در «حزب اسلامی ترکستان» به این دلیل که «القاعده» عملیات‌های خارجی را محدود می‌کند، از این گروه ناراضی هستند، در حالی که سازمان تروریستی شناخته شده دولت اسلامی در عراق و سوریه (داعش) فعالانه حملات خارج از کشور را ترویج می‌دهد. علاوه بر این، تعدادی از مبارزان «حزب اسلامی ترکستان» با القاعده سوریه که به نظر می‌رسد "کمتر شبیه القاعده" و بیشتر "سوری" است، مخالف می‌باشند، این در حالی است که داعش تمایل دارد اعضای جدا شده «حزب اسلامی ترکستان» را به صفوف خود بکشاند و به این ترتیب این مبارزان بتوانند با نام داعش، منافع کشورهای آسیای مرکزی و یا چین را در خارج  مورد هدف قرار دهند.

پیشینه:
«حزب اسلامی ترکستان» که اغلب در رسانه‌های غربی به عنوان «جنبش اسلامی ترکستان شرق» به آن اشاره می‌شود در دهه 1990 در افغانستان تشکیل شد و پس از حملات 11 سپتامبر 2001 در ایالات متحده به مناطق قبیله‌ای پاکستان نقل مکان کرد. «حزب اسلامی ترکستان» حضور عملیاتی حداقل در افغانستان داشت و تا آغاز جنگ سوریه در سال 2011 چند حمله در چین انجام داد و برخی از رهبران آن درجات بالایی در میان رهبران القاعده مستقر در پاکستان به دست آوردند. این گروه در آغاز سال 2012، به حمایت از شورشیان سوریه، ابراز تمایل نمود. بین سال‌های 2013 و 2015، شبه نظامیان اویغور در افغانستان از طریق ترکیه به سوریه رفتند و "شاخه سوریه" «حزب اسلامی ترکستان» را تشکیل دادند که به سرعت جایگزین "شاخه افغانستان" آن شد.
"شاخه سوریه" «حزب اسلامی ترکستان» در جنگ‌های بزرگ در شمال غربی سوریه همراه با القاعده سوریه، «جبهه النصره» که بعدا در سال 2016 به «جبهه فتح الشام» و در سال 2017 «به هیئت تحریر الشام» تغییر نام داد شرکت داشتند. حداقل چند صد اویغور، با «حزب اسلامی ترکستان» در سوریه بوده‌اند در حالی که تعداد کمی از آن‌ها به داعش پیوستند. یکی از نشانه‌های افزایش شمار اویغورها در سوریه و  تمایل داعش برای جذب آن‌ها در ماه ژوئن 2015، پدیدار شد یعنی زمانی که فعالیت‌هایی برای وادار نمودن اویغورها برای پیوستن به صفوف داعش آغاز شد، از جمله ویدئوهایی از یک پدربزرگ سالمند اویغور که به مبارزان جوان در سوریه، آموزش نظامی می‌داد.
یک سال بعد، در سال 2016، نشانه‌هایی از نارضایتی «حزب اسلامی ترکستان» از القاعده در سوریه، ظاهر شد. ابتدا، یک روحانی برجسته سوری طرفدار القاعده به نام «عبدالرزاق مهدی»، از اتهامات ضعیف جنگیدن «حزب اسلامی تاکستان» دفاع کرد و دلیل آن را استخدام بسیار مبارزان بی‌ تجربه، بیان نمود. «مهدی» پس از آن با صدور بیانیه‌ای از اویغورها خواست که در افغانستان بمانند و به سوریه نروند شاید به این دلیل که قدرتمند نگه داشتن «حزب اسلامی ترکستان» در افغانستان بهتر از تضعیف این گروه توسط درگیری‌های سیاسی و تضعیف روابط آن با القاعده در سوریه بود. در ماه‌های بعدی، ده‌ها تن از مبارزان «حزب اسلامی ترکستان» در حملات هوایی روسیه در داخل و اطراف شهر «حلب»، که در نهایت به دست ارتش سوریه افتاد، کشته شدند.
اخیرا، در فوریه سال 2017، مبارزان طرفدار داعش از «جند الاقصی»، که بخشی از ائتلاف القاعده بوده اما همیشه ایدئولوژی مشابه داعش داشته است، بیش از 100 شورشی را در درگیری‌های داخلی در پی تغییر نام «هیئت تحریر الشام» و از دست دادن حلب، کشتند. «حزب اسلامی ترکستان» به مبارزان «جند الاقصی» در دریافت درمان پزشکی و سفر به «رقه»، سوریه برای پیوستن به داعش کمک کرد. یک فعال «حزب اسلامی ترکستان» به دنبال برطرف کردن "شایعات" در مورد رها کردن القاعده توسط این حزب در توییتر خود توضیح داد که «حزب اسلامی ترکستان» بر ضد داعش است، همانطور که در ویدیوی منتشر شده از «عبدالحق ال ترکستانی» که داعش را محکوم کرده است، دیده می‌شود. اما انکار این «شایعات»، اذعان ضمنی این موضوع بود که برخی از این شایعات واقعیت داشت.
در28  فوریه، داعش ویدئوی 30 دقیقه‌ای منتشر کرد، این ویدئو شبه نظامیان اویغور داعش را نشان می‌داد که، برای اولین بار، به طور مستقیم «حزب اسلامی ترکستان» را به سکولاریست و مبارزه همراه با پرچم‌های مختلف «هیئت تحریر الشام» به جای مبارزه همراه با پرچم واحد داعش، محکوم کرد. همچنین در این ویدئو تصویر یکی از جداشدگان «حزب اسلامی ترکستان» که به داعش پیوسته بود، نشان داده شد که به یک فرمانده تبدیل شده است و سپس به عنوان یک «شهید» در حمله هوایی کشته شد. این نشان می‌دهد که داعش به دنبال پیوستن عناصر بیشتری از «حزب اسلامی ترکستان» می‌باشد و شاید این امر به خاطر جریان رو به رشد همراهی مبارزان «حزب اسلامی ترکستان» با «جند الاقصی» در پیوستن به داعش و حمایت از آن در «رقه»، باشد.

مفاهیم:
ممکن است تغییر نام القاعده در سوریه برای تندروهای «حزب اسلامی ترکستان» که تمایل به معرفی داعش در سوریه به عنوان الگویی برای مبارزان آسیای مرکزی و سین کیانگ دارند و مخالف هر گونه «سکولاریسم» و یا «ناسیونالیسم» هستند، قابل قبول نباشد. یکی از اهداف «هیئت تحریر الشام»، ادغام با گروه‌های "میانه رو" ایالات متحده در سوریه برای فرار از خطر حملات هوایی ایالات متحده پس از مذاکرات برگزار شده در «آستانه» بود. اما حتی پس از مذاکرات آستانه، «هیئت تحریر الشام» و گروه‌های دیگر در ائتلاف آن، از جمله«حزب اسلامی ترکستان»، هدف حملات هوایی قرار گرفته‌اند.
فراتر از نگرانی‌های مبارزان «حزب اسلامی ترکستان» در مورد القاعده در سوریه (تغییر نام این گروه به «هیئت تحریر الشام» و ناتوانی آن در دفاع از حلب)، آنها به احتمال زیاد همانند مبارزان ازبک که از سوریه به افغانستان رفتند، چشم انداز بازگشت به افغانستان را دارند. طالبان، همچنان جای پای بیشتری در سراسر افغانستان به دست می‌آورد اما این گروه هنوز دارای گرایش‌های «ناسیونالیست»، است که داعش غالبا در ویدئوهای خود آن را برجسته می‌کند. حتی طالبان، فعالیت‌های دیپلماتیک برای به رسمیت شناخته شدن از سوی کشورهای آسیای مرکزی، روسیه و چین، انجام می‌دهد. از لحاظ تاریخی، طالبان برای دادن مجوز به «حزب اسلامی ترکستان» جهت حمله به چین، بدون "احترام" به حامیان خود در پاکستان و ممانعت از چین برای شرکت در مواضع ضد طالبان غرب در مجامع بین‌المللی، محتاط بوده است. بنابراین، حتی اگر طالبان و القاعده متحد باشند، معلوم نیست این رابطه چه مقدار مبارزان «حزب اسلامی ترکستان» را که از جنگ سوریه بازگشته‌اند و خواستار جهاد علیه چین هستند، تحت تاثیر قرار ‌دهد.
داعش، بر خلاف القاعده یا طالبان، رویکرد عمل گرایانه‌تری در مورد عملیات‌های خارجی و نگرانی کمتر از دریافت واکنش، به مبارزان ارائه می‌دهد. در واقع، ممکن است حمله‌ای که در تاریخ 31 دسامبر 2016 توسط یک عضو سابق «جنبش اسلامی اربکستان» به کلوپ شبانه «رینا» در استانبول انجام شد، مثال خوبی از نتایج رویکرد عملگرایانه داعش باشد. در مقابل، القاعده در مورد این حملات که موجب کشته شدن غیرنظامیان مسلمان، و یا "مرتدان" ( عنوانی که داعش به مهمانان کلوپ رینا که در حال جشن گرفتن یک رویداد "مسیحی" مانند سال نو بودند،  خطاب کرد)، سکوت اختیار کرد.
علاوه بر این، مورد مهاجم کلوپ شبانه «رینا»، که توسط شبکه‌های «حزب اسلامی ترکستان» در ترکیه حمایت می‌شد، نشان داد چگونه این شبکه‌ها به طور فزاینده مایل به کار با داعش و القاعده هستند. بنابراین، ممکن است وفاداری سابق خلل ناپذیر «حزب اسلامی ترکستان» به القاعده همانطور که فعالان آن در ترکیه در معرض تاثیر مبارزان داعش و القاعده قرار می‌گیرند، در طول زمان تقلیل یافته باشد.

نتیجه‌گیری:
انشقاق گروه‌های شبه نظامی در میان جهادگران شایع است. همانطور که «جنبش اسلامی ازبکستان» در سال 2015 اعلام عدم وفاداری به داعش نمود، «حزب اسلامی ترکستان» به احتمال زیاد رویکرد مشابهی نسبت به القاعده خواهد داشت. تیم رهبری در اطراف «عبدالحق الترکستانی» به القاعده وفادار خواهد ماند و در حال حاضر همراه با «هیئت تحریر الشام» در «حما»، سوریه مبارزه می‌کند، اما ممکن است «حزب اسلامی ترکستان» قادر نباشد از  پیوستن تعدادی از مبارزان خود به داعش  در سوریه و یا از طریق «استان خراسان» در افغانستان و پاکستان که با برخی از جناح‌های طالبان پاکستان متحد هستند که آنها نیز با دیپلماسی طالبان در مورد دولت‌های خارجی کافر ناراضی‌اند، جلوگیری کند. اگر تعداد بیشتری از اعضای «حزب اسلامی ترکستان» به داعش بپیوندند می‌توان انتظار داشت شبه نظامیان اویغور حملاتی علیه منافع چینی در چین و یا خارج از کشور انجام دهند، آنچه که می‌تواند تکرار بمب گذاری در سفارت چین در بیشکک در ماه آگوست سال 2016 تلقی شود. در حال حاضر «حزب اسلامی ترکستان» خود را در موقعیت دشواری می‌بیند: مبارزان  اویغور داعش می‌توانند ماموریت مورد نظر «حزب اسلامی ترکستان» (حمله به چین) را انجام دهند در حالی که «حزب اسلامی ترکستان» ممکن است با محدودیت‌های القاعده/طالبان در مورد هدف قرار دادن چین، متوقف شود. بنابراین «حزب اسلامی ترکستان» یا باید هدف خود در مورد حمله به چین را رها نماید، همان کاری که جنبش اسلامی ازبکستان تا حد زیادی با ازبکستان در دهه 2000 انجام داد و یا اینکه رابطه خود را با القاعده و طالبان قطع نماید.
انتهای مطلب/.