مطالعات شرق/
 
ترکمنستان دارای وضعیت بی‌طرفی مورد حمایت سازمان ملل است. اوایل سال جاری (میلادی)، مؤسسۀ رتبه‌بندی فیچ^[1]، رتبه اعتباری ترکمنستان را B+ با چشم‌انداز مثبت، اعلام کرد. طبق برآورد صندوق بین‌المللی پول، اقتصاد ترکمنستان در سال جاری میلادی به رشد 6.2 درصدی دست خواهد یافت. این میزان بیش از دو برابر نرخ رشد 3 درصدی منطقۀ آسیای مرکزی است. در زمانی که بازارهای توسعه‌یافته بیش از حد اشباع شده‌اند، بازار نوظهور ترکمنستان دارای ظرفیت سرمایه‌گذاری فوق‌العاده، همراه با صنایع بکر متعددی است که برای ثبات اقتصاد جهانی و زنجیرۀ تأمین، حیاتی محسوب می‌شوند. دورۀ ویرانگر همه‌گیری کووید-19 و سپس جنگ اوکراین باعث ایجاد مجموعه‌ای جدید از بحران‌های جهانی در بسیاری از صنایع، از جمله غذا و انرژی شد. علاوه بر این، از آنجایی ‌که مسیرهای حمل‌ونقل و عرضۀ سنتی شرق به غرب به‌شدت مختل شده است، نیاز فوری به مسیرهای تجارت بین‌المللی جایگزین و قابل‌اعتماد به وجود آمده است. ترکمنستان، می‌تواند انرژی، غذا و مسیرهای جایگزین بین‌المللی را برای تجارت فرامرزی بین شرق و غرب تامین کند. ترکمنستان که در تقاطع بازارهای زنجیرۀ تأمین جهانی قرار دارد، کوتاه‌ترین و ارزان‌ترین مسیرهای تجاری بین چین و اروپا را فراهم می‌آورد. این صنایع در ترکمنستان از ظرفیت‌های تجاری گسترده و بدیعی در زمینه‌های نفت و گاز، انرژی‌های تجدیدپذیر، زیرساخت‌های زنجیرۀ تأمین، راهکارهای حمل‌ونقل، پتروشیمی و فراوری کشاورزی بهره می‌برد.
نفت و گاز: ترکمنستان دارای چهارمین ذخایر بزرگ گاز طبیعی در جهان (19.5 تریلیون متر مکعب) و همچنین دارای ذخایر قابل توجه نفت (0.6 میلیارد بشکه) است. دولت ترکمنستان سرمایه‌گذاری در زمینۀ صنعت نفت و گاز را با ارائۀ مشوق‌های مالی و مالیاتی دنبال می‌کند. این صنعت دارای اهمیت استراتژیک است و این کشور از سرمایه‌گذاری‌های جدید استقبال می‌کند.
انرژی‌های تجدیدپذیر: انرژی‌های تجدیدپذیر در ترکمنستان ظرفیت بسیار زیادی دارد. این کشور از 235 تا 240 روزِ آفتابی در سال (65 درصد روزهای سال) برخوردار است. ظرفیت فنی انرژی خورشیدی و بادی این کشور به ترتیب 655.000 مگاوات و 10.000 مگاوات است. با افزایش سرعت انتقال به انرژی‌های تجدیدپذیر در جهان، بازارهای دنیا می‌توانند از ظرفیت این کشور بهره ببرند. ساخت اولین پروژۀ انرژی‌های تجدیدپذیر ترکیبی (خورشیدی و بادی) ترکمنستان در حال انجام است و انتظار می‌رود اولین برونداد خود را تا سال آینده ارائه دهد.
زیرساخت زنجیرۀ تأمین: ترکمنستان در آسیای مرکزی، منطقه‌ای در تقاطع مسیرهای تجاری شرق-غرب و شمال-جنوب واقع شده است. این کشور به‌عنوان بخشی از راهگذر موسوم به «کریدور میانی»، یک راهگذر حمل‌ونقل و ترانزیتی امن، جایگزین و قابل‌اعتماد برای تجارت بین‌المللی محسوب می‌شود. سرمایه‌گذاری‌های زیرساختی از اولویت‌های بالای دولت ترکمنستان محسوب شده و از اهمیت استراتژیک برای این کشور برخوردار هستند. انبارها، مراکز توزیع، انبارهای زنجیرۀ سرد و دیگر امکانات زنجیرۀ تأمین برای مدیریت کامل ظرفیت حمل‌ونقل کریدور میانی ضروری خواهند بود.
راه‌حل‌های لجستیک: ترکمنستان به‌ویژه در دو دهۀ اخیر، شبکۀ زیرساختی خود را ارتقا داده، علاوه بر ساخت جاده‌ و راه‌آهن، جدیدترین و توانمندترین بندر دریایی و فرودگاه منطقه‌ای را هم راه‌اندازی کرده است. تغییرات مستمر جهانی در مسیرهای تجاری به طور طبیعی شرکت‌های حمل‌ونقل بین‌المللی را تشویق می‌کند تا به فعالیت تجاری در ترکمنستان مبادرت ورزند. شرکت‌های حمل‌ونقل غربی، از مجالی تاریخی برای بهره‌گیری از فرصت‌های تجاری با سوددهی بالا برخوردارند. در واقع، ترکمنستان و کشورهای منطقه در جهت تسهیل جریان‌های تجاری از کریدور میانی، تلاش می‌کنند تا شرکت‌هایی که اقدام به راه‌اندازی فعالیت تجاری می‌کنند، بیشترین سود را از این سرمایه‌گذاری به ‌دست آورند.
صنعت پتروشیمی: پتروشیمی، صنعتی روبه‌رشد در جهان است. ترکمنستان دارای ذخایر عظیم سوخت فسیلی و هزینه‌های ارزان انرژی و نیروی کار است. این کشور دارای ظرفیت رقابتی خوبی در بازار پتروشیمی در سطح جهان است. پتروشیمی یکی دیگر از صنایع راهبردی برای اقتصاد ترکمنستان است و دولت ترکمنستان سرمایه‌گذاری در این صنعت را تشویق می‌کند. در مقایسه با سایر بخش‌ها، در صنعت پتروشیمیِ ترکمنستان به‌اندازۀ کافی سرمایه‌گذاری صورت نگرفته است. شرکت‌های پتروشیمی در این کشور می‌توانند از هزینه‌های پایین و نهاده‌های ارزانی بهره ببرند که باعث افزایش فروش و کسب سود خالص بیشتر برای آنها می‌شود.
فراوری کشاورزی: شرایط آب‌وهوایی مساعد یک مزیت نسبی برای فراوری کشاورزی در ترکمنستان محسوب می‌شود. هم جمعیت جهان و هم تقاضای جهانی برای محصولات کشاورزی در حال افزایش است. سایر مزایای نسبی عبارت‌اند از: انرژی و نیروی کار ارزان، مالیات کم و نیازهای مخارج سرمایه‌ای نسبتاً پایین. این صنعت، یکی دیگر از صنایع با اولویت بالا برای اقتصاد جهانی است، بنابراین شرکت‌های بین‌المللی می‌توانند از این مزیت‌های نسبی در ترکمنستان برای تأمین تقاضای بالای منطقه‌ای با سرمایه‌گذاری و صادرات به آسیای مرکزی بهره‌مند شوند. ماه گذشته، دولت ترکمنستان «مجمع سرمایه‌گذاری و توسعۀ ترکمنستان^[2]» را در لندن برگزار کرد. این مجمع سرمایه‌گذاری دو روزه، شرکت‌های بین‌المللی، سازمان‌ها، نمایندگان دولت و بخش خصوصی، تصمیم‌گیرندگان ارشد صنعت ترکمنستان و سایر کارشناسانی را که به دنبال همکاری در زمینۀ سرمایه‌گذاری در ترکمنستان هستند، در یک مجموعه گرد هم آورد تا به‌منظور برقراری روابطی نوین، همکاری‌های جاری خود را گسترش دهند. سال گذشته، ترکمنستان قانون جدیدی در مورد مشارکت عمومی بخش خصوصی (PPP^[3]) به تصویب رساند که به کسب و کارهای خصوصی امتیازهای زیادی اعطا و منافع تجاری آنها را تضمین می‌کرد. علاوه بر این، نسخۀ به روز شدۀ قانون شرکت‌ها، روند ادغام و ادارۀ یک شرکت خصوصی در ترکمنستان را تسهیل می‌کند.
مقدمات ایجاد چندین منطقۀ آزاد اقتصادی جدید نیز در حال انجام است و انتظار می‌رود، سال آینده نهایی شود. این امر باعث رونق بیشتر فعالیت‌های تجاری و بازرگانی در داخل این کشور خواهد شد. ترکمنستان از قابلیت تبدیل شدن به قطب منطقه‌ای برای شرکت‌های بزرگ بین‌المللی که قصد دارند فعالیت‌های تجاری خود را در آسیای مرکزی گسترش دهند و ارزان‌ترین مقصد از نظر هزینه‌های عملیاتی تجاری باشند، برخوردار است. علاوه بر این، زمانی که صحبت از فعالیت‌های تجاری می‌شود، ثبات، اهمیت دارد. ترکمنستان به عنوان یک کشور باثبات در تلاش است خطرهای امنیتی را برای شرکت‌ها و افراد، به میزان قابل توجهی کاهش دهد.
ترکمنستان تمام منابع کمیاب را برای عملکرد پایدار کسب و کارها بدون هیچ‌گونه اختلالی عرضه می‌کند. در هنگامی‌که شرکت‌های بزرگ بین‌المللی به دنبال جایگاهی با ثبات برای تولید هستند، ترکمنستان مکانی است که دارای ظرفیت تبدیل شدن به پایگاه تولیدی آینده در اقتصاد منطقه است.
انتهای مطلب/ 
نویسنده : کاکاجان بردی‌اف
پی‌نوشت‌ها: