کد QR مطلبدریافت صفحه با کد QR

اخراج افغان‌ها از پاکستان و تهدید ثبات منطقه‌ای

اخراج افغان‌ها از پاکستان و تهدید ثبات منطقه‌ای

crisisgroup , 19 آذر 1402 ساعت 11:40

مترجم : منصوره اسکندران

سیاست بازگرداندن افغان‏ها از سوی پاکستان به افغانستان، می‌‏تواند صلح و امنیت بین‌المللی را به خطر بیندازد و در عین حال با اصول بشردوستانه مغایرت دارد و بر اساس قوانین بین‌المللی، نگرانی‌هایی را ایجاد می‌کند. اصل حقوقی بین‌المللی عدم بازگشت، شامل افرادی می‌شود که با ترس از آزار و شکنجه روبرو هستند. درحالی‌که پاکستان عضو کنوانسیون پناهندگان سازمان ملل نیست، اما عضو کنوانسیون عدم شکنجه سازمان ملل متحد است و در هر صورت باید این اصل را به‌عنوان یک امر عرف، رویه خوب یا هر دو اعمال کند. چه از منظر حقوقی و چه از منظر بشردوستانه، بازگرداندن اجباری گروه‌های آسیب‌پذیر (ازجمله زنانی که از ترس سلب حقوقشان در حکومت طالبان مایل به بازگشت به افغانستان نیستند)، قابل قبول نیست. همچنین مصادره اموال اخراج‌شدگان نگران‌کننده است. مخالفین، طرح استرداد را در دادگاه‌های پاکستان به چالش کشیده‌اند و تأکید کرده‌اند که این طرح «به منزله وارونه کردن سیاست ۴۵ ساله دولت پاکستان است» و ادعا می‌کنند که این طرح «از اختیارات کابینه موقت فراتر است».


 
مطالعات شرق/

نویسنده: ابراهیم باحث (
Ibraheem Bahiss)

 
مقدمه
پاکستان مدتی است که اخراج میلیون‌ها افغان را آغاز کرده و این افراد، مجبور به بازگشت به کشور بحران‌زده افغانستان هستند. نویسنده که کارشناس گروه بحران و تحلیلگر امور افغانستان است تلاش می‏‌کند در این گفتگو توضیح دهد که علی‌رغم تلاش‏های اسلام‌آباد برای موجه جلوه‌دادن کار خود و توجیه جامعه جهانی در مورد اخراج دست جمعی افغان‌ها با دلایل امنیتی، این سیاست می‏‌تواند مشکلات بیشتری را برای منطقه ایجاد کند.
 در مرز افغانستان و پاکستان چه می‌‏گذرد؟
در سوم اکتبر2023، دولت موقت پاکستان اعلام کرد که طبق قوانین داخلی و بر اساس طرح بازگرداندن اتباع خارجی غیرقانونی، قصد دارد تعداد زیادی از افغان‌های مقیم در این کشور را به‌طور دسته‌جمعی از پاکستان اخراج کند و از همه افراد مشمول این قانون، خواست که قبل از اول نوامبر پاکستان را ترک کنند. اگرچه ظاهراً این طرح برای تمام خارجی‌هایی که به‌طور غیرقانونی در این کشور اقامت دارند اعمال می‏‌شود، اما به نظر می‌رسد این طرح بیشتر افغان‏هایی را هدف قرار می‏‌دهد که میلیون‏ها نفر از آن‌ها در طول سال‏ها به پاکستان پناهنده شده‌اند. پاکستان میزبان سه تا چهار میلیون پناه‌جو و مهاجر افغان است. از این تعداد حداقل 600000 نفر از آگوست 2021، زمانی که طالبان برای دومین بار قدرت را در افغانستان به دست گرفت، از مرز عبور کرده و به پاکستان پناهنده شده‌‏اند. همچنین 1.3 میلیون نفر از این مهاجرین به‌عنوان پناهنده قانونی ثبت‌شده‌اند و دارای کارت‏های قانونی پناهندگی هستند، درحالی‌که 850,000 نفر دیگر نیز کارت شهروندی افغان را از مقام‌های پاکستان دریافت کرده‏‌اند، که البته دولت پاکستان تنها برخی از آن‌ها را قانونی می‏‌داند و از همه کسانی که برای پناهندگی ثبت‌نام‌شده‌اند حمایت نمی‌کند. گفته می‏‌شود که حدود 1.7 میلیون افغان نیز بدون هیچ مدرک قانونی در پاکستان زندگی می‏‌کنند. این تعداد هیچ مدرکی شهروندی ندارند، زیرا مردمانی که در مرزهای کوهستانی زندگی می‏‌کنند عادت دارند اغلب بدون گذرنامه بین دو کشور و در مرزها رفت‌وآمد کنند.
اکنون مهاجرت افغان‌ها به سمت افغانستان در جریان است. ده‌ها هزار نفر قبل از ضرب‌الاجل اول نوامبر به سمت مرز حرکت کردند و صدها هزار نفر نیز بعد از آن قصد خروج از پاکستان را داشته‏‌اند. به نظر می‌‏رسد بسیاری از کسانی که پس از مهلت مقرر اقدام کرده‌‏اند، به زور یا تحت فشار اخراج شده‌‏اند. علی‌رغم اعتراض سریع سازمان ملل متحد و سایر نهادهای بین‌المللی، به نظر می‌‏رسد اسلام‌آباد قصد دارد همه افغان‌های فاقد مدرک را به افغانستان بازگرداند. در مرحله اول که این طرح از اول نوامبر اجرایی شد، دولت پاکستان افغان‌های "غیرقانونی"، یعنی آن‌هایی که هیچ نوع مدرکی نداشتند، آن‌هایی که مدارک جعلی پاکستانی داشتند و کسانی که روادیدشان منقضی شده بود را شناسایی کرد. دولت جدول زمانی مشخصی را برای این طرح اعلام نکرده است، اما اعلام کرده است که در فاز دوم احتمالاً افغان‌های مهاجر دارنده کارت شهروندی افغانستان را اخراج خواهد کرد. در فاز سوم، ممکن است حتی کسانی را که دارای کارت پناهندگی ثبت‌شده هستند نیز از پاکستان اخراج کند چرا که این کارت‏ها در ماه ژوئن منقضی شده است و مشخص نیست که آیا افغانستان، پاکستان و یا کمیساریای عالی پناهندگان سازمان ملل (UNHCR) می‌‏توانند در مورد تمدید وضعیت دارندگان کارت به توافق برسند یا خیر.
مقام‌های پاکستانی همچنین اعلام کردند که مراکز بزرگ نگهداری برای بازداشت خارجی‏هایی که در انتظار اخراج هستند خواهند ساخت. با این حال، از زمانی که مهلت بازگشت "داوطلبانه" به پایان رسیده است، پاکستان بسیاری از افغان‌های بازداشت‌شده را مستقیماً به گذرگاه‏‌های مرزی اصلی در ایالت‏های بلوچستان و خیبر پختونخوا گسیل داشته و در واقع آن‌ها را تحت فشار قرارداده است.
چرا پاکستان دست به اخراج دست جمعی افغان‌های پناهجو زده است؟
پاکستان سال‌هاست که افغان‌ها را تهدید کرده که اقدام‌های گسترده‌ای را در این مسیر انجام خواهد داد، اما هرگز آن را اجرایی نکرده است. برخی گزارش‌ها حاکی از آن است که اسلام‌آباد اکنون تصمیم به انجام این کار گرفته است و به نظر می‌‏رسد تهدیدهای تروریستی که اکنون پاکستان با آن مواجه است یکی از مهم‌ترین دلایل این تصمیم باشد. به‌عنوان‌مثال، وزیر موقت امور خارجه مدعی شد که اتباع افغان در چندین حمله انتحاری به نیروهای امنیتی در مرز دست داشته‌اند. با این حال، به نظر می‌رسد دلیل مشخص‌تر این تصمیم دراماتیک، تشدید اختلاف‌های پاکستان با افغانستان بر سر تحریک طالبان پاکستان (TTP) باشد. تحریک طالبان پاکستان، گروهی شبه‌نظامی است که به طالبان پاکستانی معروف بوده و با طالبان (افغانستان) بیعت کرده است. سال گذشته تحریک طالبان پاکستان در مناطق مرزی به‌طور فزاینده‌ای تهاجمی عمل کرده است و اسلام‌آباد به دنبال راه‌‏هایی برای فشار آوردن به کابل برای محدود کردن فعالیت‏های این گروه است. به‌عبارت‌دیگر، اخراج دسته‌جمعی تقریباً نتیجه مسائلی- بویژه لبریز شدن صبر پاکستان از اقدامات طالبان – است و ارتباط چندانی با تهدیدهای احتمالی خود مهاجران و پناهندگان ندارد.
پاکستان از بازگشت طالبان به قدرت در سال 2021 استقبال کرد و انتظار داشت که طالبان افغانستان در برابر حمایت پاکستان از آن‌ها در مهار تحریک طالبان پاکستان به این کشور کمک کنند. اما، تجدید حیات تحریک طالبان پاکستان باعث شد که روابط بین اسلام‌آباد و کابل رو به وخامت بگذارد. از آغاز رهبری نورولی محسود، که در سال 2018 پس از کشته شدن رهبر قبلی تحریک طالبان پاکستان در حمله پهپادی ایالات‌متحده، امیر تحریک طالبان پاکستان شد، این سازمان با ادغام ده‌ها گروه انشعابی و همچنین جذب نیروی شبه‌نظامی جدید به هدف خود نزدیک شده و قدرت بیشتری گرفته است و با تسلط طالبان در افغانستان، این گروه جسورتر نیز شده است. کابل پیشنهاد کرده تا در مذاکرات بین تحریک طالبان پاکستان و اسلام‌آباد میانجیگری کند، اما این مذاکرات در نوامبر 2022 و با شکست آتش‌بس متوقف شد. از آن زمان، تحریک طالبان پاکستان یک سری حملات ویرانگر در خاک پاکستان انجام داده است که صدها پلیس در آن کشته‌‏اند. بنابراین مقام‌های پاکستانی از آن به بعد در تلاشند تا مرز بین دو کشور را بیشتر کنترل کنند.
اسلام‌آباد با این ادعا که این گروه عملیات خود را از خاک افغانستان رهبری می‌‏کند، کابل را برای سرکوب تحریک طالبان پاکستان به‌شدت تحت فشار قرار داده است. اما فشارها بیهوده بوده است، زیرا مقام‌های طالبان علناً حضور تحریک طالبان پاکستان در افغانستان را انکار می‌کنند و اعلام کرده‏‌اند که این گروه مشکل داخلی پاکستان است و مشکل کابل نیست. مقام‌های طالبان همچنین ادعا می‏‌کنند که بخش اعظم تحریک طالبان پاکستان، خارج از دسترس نیروهای امنیتی طالبان و در داخل خاک پاکستان فعالیت می‌‏کند و بویژه در شرایطی که افغانستان تلاش می‏‌کند پس از دهه‏‌ها جنگ داخلی به بازسازی خود بپردازد، نمی‌توان انتظار داشت که کابل خود را در مشکلات بقیه درگیر کند.
چنین پیام‌هایی از کابل، باعث عصبانیت مقام‌های پاکستانی شده است که ادعا می‌کنند رهبران تحریک طالبان پاکستان در افغانستان حضور دارند و این گروه از به قدرت رسیدن طالبان سود برده است. در حمله طالبان به کابل در سال 2021، صدها جنگجوی کهنه سرباز تحریک طالبان پاکستان از زندان گریختند و این گروه را احیا کردند. پاکستان همچنین می‌‏گوید که تحریک طالبان پاکستان به تسلیحات آمریکایی که پس از خروج نیروهای آمریکایی به دست طالبان افتاده است، دست پیداکرده است. اخیراً مقام‌های پاکستانی در مورد پیوستن تعداد زیادی افغان به شورشیان تحریک طالبان پاکستان ابراز نگرانی کرده‏‌اند.
پاکستان اقدام‌های بسیاری، از جمله ارتباط دیپلماتیک با طالبان و حمایت مداوم از خواسته‌های آن‌ها در مجامع بین‌المللی انجام داده است تا کابل را متقاعد کند تا تحریک طالبان پاکستان را سرکوب کند. اسلام‌آباد همچنین به توافق صلح 2020 دوحه که ایالات‌متحده با طالبان منعقد کرده است، استناد می‏‌کند، که بر اساس آن طالبان متعهد شده‌‏اند اجازه ندهند شبه‌نظامیان از خاک افغانستان برای حمله به کشورهای دیگر استفاده کنند. پاکستان برای کنترل بیشتر مرز، کار بر روی حصار مرزی را از سر گرفته و تلاش کرده دیوار مرزی را تکمیل کند، اما ساخت‌وساز با مقاومت شدید طالبان روبرو شده است. طالبان مانند مقام‌های قبلی افغانستان، مرز را به رسمیت نمی‌شناسند و آن را حاصل اقدام‌های حکومت استعماری بریتانیا می‏‌دانند. اسلام‌آباد همچنین در تلاش برای اعمال فشار اقتصادی بر طالبان، به‌طور متناوب گذرگاه‌های ورود به افغانستان را می‌بندد و برای ترانزیت کالاهای افغانستان از پاکستان، موانع بوروکراتیک - ازجمله توقف موقت ترخیص محموله‌های تاجران افغان از بندرها – را  ایجاد می‌کند. در سال 2022، نیروهای پاکستانی حتی حملات هوایی در داخل افغانستان انجام ‌دادند و ظاهراً جنگجویان تحریک طالبان پاکستان را هدف قرار داده‌اند. این اقدام‌ها و بویژه تحرکات تجاری به طالبان آسیب می‏‌رساند، زیرا پاکستان همچنان بزرگ‌ترین شریک تجاری افغانستان است و کابل برای بخش بزرگی از درآمد دولت به هزینه‌‏های گمرکی وابسته است. اما فشار باعث نشده آن‌ها خواسته‏‌های پاکستان در مورد تحریک طالبان پاکستان را بپذیرند.
تصمیم پاکستان برای اخراج میلیون‏ها افغان، جدی‌ترین گامی است که اسلام‌آباد تاکنون برداشته است. این تصمیم ممکن است به دلیل حمله بزرگ تحریک طالبان پاکستان در اوایل سپتامبر در نزدیکی چترال، شهری در شمال منطقه خیبر پختونخوا پاکستان، گرفته‌شده باشد. این حمله که در آن حدود دویست شبه‌نظامی به دو پاسگاه مرزی هجوم آوردند، ممکن است باعث شود مقام‌های پاکستانی اقدام‌های شدیدتری انجام دهند.
واکنش طالبان به تصمیم‌های اخیر مقام‌های پاکستانی
مقام‌های افغانستان برای پذیرش افغان‌های اخراج شده آمادگی ندارند. در حال حاضر، افغانستان در میانه یکی از بزرگ‌ترین بحران‏های حقوق بشری در جهان قرار دارد و این ملت از زلزله‏‌های ویرانگر، چالش‏های اقتصادی و تحریم‏ها رنج می‏‌برد. زمستان سخت افغانستان همچنین به این معنی است که اخراج‌شدگان در بدترین زمان وارد افغانستان می‏‌شوند. دولت طالبان از پاکستان خواسته است که افغان‌ها را بدون برنامه اخراج نکند. احتمالاً رهبران افغان تلاش می‏‌کنند با ارائه این‌گونه درخواست‏ها، زمان بخرند تا بتوانند برای پذیرش اخراج‌شدگان از پاکستان آماده‌ شوند. مقام‌های طالبان همچنین از پاکستان می‌خواهند که از آنچه که آن‌ها «بدرفتاری» با افغان‌ها می‌نامند، اجتناب کند. شخصیت‏های بلندپایه در کابل بشدت از تصمیم پاکستان برای مصادره پول نقد و اموال اخراج‌شدگان انتقاد کرده و آن را "سرقت اموال آن‌ها" و نقض حقوق آن‌ها خوانده‌اند.
در 26 اکتبر، با نزدیک شدن مهلت خروج افغان‌ها از پاکستان و عبور ده‏‌ها هزار نفر از مرزها به میل خود، امیر طالبان، کمیسیونی متشکل از شخصیت‏های ارشد وزارتخانه‏‌های افغانستان را برای مدیریت بازگشت دسته‌جمعی افغان‌ها تشکیل داد. این کمیسیون، اردوگاه‏‌های موقتی ازجمله در مناطق تورخم و لعل‌پور در نزدیکی مرز پاکستان برای پناه دادن و غذا دادن به اخراج‌شدگان ایجاد کرد و سیم کارت‏های موقت تلفن همراه نیز در اختیار آن‌ها قرار داد. سازمان‏های امدادی بین‌المللی در محل حضور دارند و به مقام‌های افغان کمک می‏‌کنند. در همین حال، مقام‌ها سعی می‏‌کنند در اولین فرصت ممکن، گذرنامه یا کارت شناسایی ملی برای اخراج‌شدگان تهیه و ارائه کنند. همچنین شایع شده است که ممکن است قطعاتی از زمین‏های دولتی را به فقرا و محرومین اعطا کنند.
دولت طالبان همچنین برای افغان‏هایی که می‏‌خواهند برای حمایت از افغان‌های اخراج شده از پاکستان، کمک مالی کنند، حساب‏های بانکی ایجاد کرده و وزارت امور خارجه به سفارتخانه‏‌ها و کنسولگری‏های افغانستان دستور داده است تا از کمک‏های بین‌المللی استفاده کنند. این درخواست‌ها برای کمک‌های مالی در زمانی صورت می‌گیرد که اکثر کمک‌کنندگان، بودجه‌ها را برای کمک به افغانستان کاهش داده‌اند چرا که طالبان محدودیت‌های سخت خود را در مورد زنان و دختران کاهش نداده‌اند. به این ترتیب انتظار نمی‌رود که اخراج‏های دسته‌جمعی باعث شود که سازمان‏های بین‌المللی کمک‏های خود را از سر بگیرند. کمتر از 19 درصد کمک سازمان ملل برای حمایت از کشورهای آسیاییِ میزبان پناهجویان افغان (که قبل از اجرایی شدن سیاست اخراج پاکستان اعلام شد) اجرایی شده است و تاکنون تنها 35 درصد تعهدهای برنامه واکنش بشردوستانه برای افغانستان در سال 2023 پوشش داده‌ شده است. این بدان معناست که اخراج دسته‌جمعی افغان‌ها از پاکستان، سیستم کمک‌رسانی را که قبلاً تحت فشار بود، بشدت تحت فشار بیشتری قرار خواهد داد.
مقام‌های طالبان در کابل ادعا می‏کنند که نگرانی‏های امنیتی اسلام‌آباد را جدی گرفته‌اند. گروه بحران، گزارش‌ها را تأیید کرده و نشان داده است که آنها، افغان‌های مظنون به کمک و حمایت از تحریک طالبان پاکستان را سرکوب کرده‌ و صدها نفر را از ماه سپتامبر بازداشت کرده‌اند. با این حال، بعید به نظر می‌‏رسد که این اقدام‌ها از نگرانی‌ها بکاهد و یا اسلام‌آباد را متقاعد کند که سیاست اخراج افغان‌ها را که به نظر می‌‏رسد از حمایت عمومی در پاکستان نیز برخوردار است، تغییر دهد. در عین حال بسیاری از گروه‏‌های حقوق بشر پاکستان، از دولت خواسته‌اند تا به بازگرداندن اجباری پناهندگان به کشورشان پایان دهد و سیاستمداران ارشد و فعالان جامعه مدنی از دادگاه عالی، درخواست کرده‌اند تا این اخراج‏ها را متوقف کند.
در آینده چه اتفاقی خواهد افتاد؟
سیاست اخراج اجباری افغان‌ها از پاکستان، خطر بروز یک فاجعه انسانی را به همراه دارد که پیامدهای مهمی برای منطقه و فراتر از آن خواهد داشت. بازگشت به کشور، یک کابوس لجستیکی برای پاکستان و افغانستان است. درحالی‌که هزاران نفر در گذرگاه‌های باریک کوهستانی بین دو کشور جمع شده‌اند، اخراج‌شدگان باید روزها در مرز پاکستان منتظر بمانند تا مقامهای مرزی  به آن‌ها اجازه عبور بدهند. آن‌ها با نداشتن محل استقرار، درنهایت در شرایط وخیم در کنار جاده زندگی می‏‌کنند. پس از عبور از مرز، اخراج‌شدگان باید روزها در مرز افغانستان منتظر بمانند تا مقام‌های محلی فرایند ثبت‌نام و انتقال آن‌ها به کمپ‏های موقت را انجام دهند. هزینه‏‌های جابه‌جایی کالا در آن سوی مرز از زمان اعمال سیاست اخراج بیش از دو برابر شده است، زیرا تقاضا برای حمل‌ونقل از عرضه پیشی گرفته و ترافیک جاده‌ها سنگین است.
اگر بازگشت با همین روند ادامه یابد و هزاران نفر در روز از مرز عبور کنند، مقام‌های افغان ممکن است به‌زودی نتوانند اخراجی‏ها را بپذیرند و یا خدمات ضروری به آن‌ها ارائه دهند. تصمیم پاکستان مبنی بر اینکه به اخراج‌شدگان اجازه نمی‌دهد مقادیر قابل‌توجهی پول، احشام یا سایر اموال را با خود خارج کنند به این معنی است که تقریباً همه در هنگام عبور از مرز در فقر فرورفته‌اند. اخراج‌شدگان می‏‌گویند که مجبور شده‌اند اموال غیرمنقول و دام‏های خود را بسیار کمتر از ارزش واقعی آن در بازار پاکستان بفروشند. بنابراین، بسیاری از آن‌ها در پناهگاه‌های نامناسب به سر می‌برند و تلاش می‌کنند در زمستان سخت افغانستان زنده بمانند. اقتصاد افغانستان که به دلیل تحریم‌ها و محدودیت‌های بانکی و بلایای طبیعی آسیب‌دیده است، نمی‌تواند شغل کافی برای حدود 500000 نفر تازه وارد که بخشی از آنها به نیروی جویای کار در این کشور اضافه می‌شوند، فراهم کند. این که صدها هزار افغان اخراج شده می‏‌توانند شغل بیابند، تصوری نشدنی است، بویژه زمانی که بسیاری از آن‌ها، سال‏ها از افغانستان دور بوده‌اند. بسیاری از این افراد نگران محدودیت طالبان برای تحصیلات متوسطه و عالی دختران خود هستند.
افراد دیگری که در این بین بسیار آسیب‏‌پذیرند کسانی هستند که پس از تسلط طالبان، افغانستان را با هدف پناهندگی ترک کرده‌اند. این افراد مانند روزنامه‌نگاران و همچنین کسانی که با ایالات‌متحده و ناتو در مبارزه با طالبان همکاری کردند و از ترس انتقام از افغانستان خارج شده‌اند، اکنون در خطر هستند. طالبان رسماً اعلام کرده که این افراد را عفو کرده است، اما سازمان ملل بیش از 200 مورد قتل انتقام‌جویانه را بعد از استقرار مجدد طالبان در افغانستان، ثبت کرده است. بسیاری از این افراد ممکن است به دنبال ساختن آینده‌ای در جای دیگری به غیر از افغانستان باشند، بخصوص اگر هیچ چشم‌انداز دیگری نداشته باشند. مهاجرت از افغانستان می‏تواند به‌طور تصاعدی رشد کند و نگرانی‏هایی را برای اروپا و کشورهایی مانند ایران و ترکیه ایجاد کند.
اخراج افغان‌ها از سوی پاکستان، ممکن است خطرات امنیتی جدی هم برای این کشور و هم برای افغانستان ایجاد کند. اگر طالبان نتوانند هجوم اخراج‌شدگان را مدیریت کنند، ممکن است برخی از آن‌ها به مخالفت یا درگیری مسلحانه با حکومت طالبان کشیده شوند. در عوض، تحریک طالبان پاکستان از این هرج‌ و مرج سود خواهد برد چراکه می‏‌تواند با نفوذ در بین افغان‌های اخراج شده آن‌ها را متقاعد کند که به دولتی که زندگی آن‌ها را خراب کرده است، حمله کنند.
چه اقدام‌هایی باید انجام شود؟
سیاست بازگرداندن افغان‏ها از سوی پاکستان به افغانستان، می‏‌تواند صلح و امنیت بین‌المللی را به خطر بیندازد و در عین حال با اصول بشردوستانه مغایرت دارد و بر اساس قوانین بین‌المللی، نگرانی‌هایی را ایجاد می‌کند. اصل حقوقی بین‌المللی عدم بازگشت، شامل افرادی می‌شود که با ترس از آزار و شکنجه روبرو هستند. درحالی‌که پاکستان عضو کنوانسیون پناهندگان سازمان ملل نیست، اما عضو کنوانسیون عدم شکنجه سازمان ملل متحد است و در هر صورت باید این اصل را به‌عنوان یک امر عرف، رویه خوب یا هر دو اعمال کند. چه از منظر حقوقی و چه از منظر بشردوستانه، بازگرداندن اجباری گروه‌های آسیب‌پذیر (ازجمله زنانی که از ترس سلب حقوقشان در حکومت طالبان مایل به بازگشت به افغانستان نیستند)، قابل قبول نیست. همچنین مصادره اموال اخراج‌شدگان نگران‌کننده است. مخالفین، طرح استرداد را در دادگاه‌های پاکستان به چالش کشیده‌اند و تأکید کرده‌اند که این طرح «به منزله وارونه کردن سیاست ۴۵ ساله دولت پاکستان است» و ادعا می‌کنند که این طرح «از اختیارات کابینه موقت فراتر است».
به هر حال، آن‌ها فشار بیرونی بیشتری را نیز باید تحمل کنند. علی‌رغم شرایط بحرانی جهان به دلیل وقوع جنگ در غزه و اوکراین که در صدر خبرها قرار دارد، بازیگران بین‌المللی باید توجه بیشتری را به بحران در حال ظهور در افغانستان نیز معطوف کنند. دولت‏های خارجی از جمله دولت واشنگتن با نفوذ در اسلام‌آباد، باید از دولت موقت بخواهند که طرح بازگشت اجباری افغان‌ها به افغانستان را لغو کند. در صورت عدم موفقیت، آن‌ها باید اسلام‌آباد را تحت فشار قرار دهند تا حداقل در جدول زمانی غیر واقع‌بینانه که اعلام کرده است، بازنگری کند و از پاکستان و افغانستان بخواهند تا برای بازگرداندن تدریجی افغان‌ها به افغانستان به‌نحوی‌ که قوانین، هنجارها و اصول حقوقی و بشردوستانه را نقض نکند، به توافق برسند. اسلام‌آباد و کابل، باید با آژانس‏های بشردوستانه همکاری کنند تا گروه‌های آسیب‌پذیری را که ممکن است در بازگشت به افغانستان مورد آزار و شکنجه قرار بگیرند شناسایی کرده و از اخراج آن‌ها جلوگیری کنند. اهداکنندگان بین‌المللی باید با اهداء کمک‏های مالی و فنی، از این اقدامها حمایت کنند. در این رابطه، افغانستان، پاکستان و کمیساریای عالی پناهندگان سازمان ملل متحد باید به توافقنامه جدیدی دست یابند و مهلت پناهندگی دارندگان کارت پناهندگی را تمدید کنند. آژانس‏های سازمان ملل همچنین باید اطمینان حاصل کنند که کارت‏های این افراد به‌سرعت تمدیدشده و درخواست‏های جدید به‌سرعت تأیید می‏‌شوند.
علاوه بر این، ایالات‌متحده، کشورهای عضو اتحادیه اروپا، کانادا و سایر کشورهای غربی دارای برنامه اسکان پناهجویان، باید اسکان پناهندگان افغان را سریع‌تر پیگیری کنند. سفارت ایالات‌متحده، اقدام‌هایی را در این راستا آغاز کرده است و دیگران نیز باید از آن پیروی کنند. آژانس‏های سازمان ملل متحد با همکاری دولت پاکستان، باید مجریان قانون پاکستان را بیشتر تحت فشار قرار دهند تا به قوانین بین‌المللی پناهندگی احترام بگذارند. کشورهای عضو سازمان ملل باید از طریق ارتباطات دوجانبه از این خواسته‏‌ها حمایت کنند.
طالبان به‌نوبه خود باید تلاش‏های خود را برای پذیرش افغان‌ها افزایش دهد و به وظایف حفاظتی خود پایبند بوده و با این افراد، رفتاری انسانی و محترمانه داشته باشد. مقامهای طالبان باید از پرسیدن این سئوال که چرا آن‌ها افغانستان را ترک کرده بودند، خودداری کنند. در حالی ‌که بسیاری از افغان‌های در حال اخراج از پاکستان که پس از سال 2021 به پاکستان پناهنده شده بوده‌اند، ممکن است از مخالفان سیاسی رژیم جدید باشند، اما طالبان باید به‌شدت احکام خود در مورد "عفو عمومی" را برای دشمنان سابق خود نیز اجرا کند.
 
انتهای مطلب/
 
 


کد مطلب: 3629

آدرس مطلب :
https://www.iess.ir/fa/translate/3629/

موسسه مطالعات راهبردي شرق
  https://www.iess.ir