کد QR مطلبدریافت صفحه با کد QR

تهدید منطقه‌ای داعش خراسان

چشم‌انداز توسعه داعش خراسان در آسیای جنوبی و مرکزی

دیپلمات , 20 مهر 1401 ساعت 12:24

از زمانی که طالبان در آگوست 2021 قدرت را به دست گرفت، دولت اسلامی - داعش - شاخه خراسان بیشتر به سمت منطقه‌­ای و بین المللی شدن پیش رفت. این در ارتباط رسانه­‌ای آن­ها، تشدید خصومت علیه کشورهای همسایه، و گسترش دامنه عملیاتی این جنبش علیه کشورهای منطقه انعکاس یافته است.


مطالعات شرق/

گسترش فعالیت­‌های تبلیغاتی دولت اسلامی – داعش - شاخه خراسان ( ISKP )، به همراه تلاش­‌های این گروه برای جذب نیرو و جمع­‌آوری کمک­‌های مالی ممکن است پیامدهای امنیتی قابل توجهی برای کشورهای منطقه افغانستان-پاکستان و احتمالا فراتر از آن داشته باشد.
از زمان تصرف کابل توسط طالبان در آگوست 2021، (ISKP) کمپین تبلیغاتی منطقه‌­ای خود را برای نفوذ بیشتر در آسیای جنوبی و مرکزی گسترش داده است. از همان زمان،ISKP اقدام به انتشار پیام‌های خود در سطح جهانی با انتشار مطالبی هم به زبان اصلی و هم ترجمه شده به تعداد قابل توجهی از زبان‌ها، از جمله انگلیسی کرده است. در واقع، هیچ شاخه دیگری، جز دولت اسلامی در عراق و شام (داعش) در اوج پروژه خلافت خود، توانایی تولید تبلیغات به زبان‌های مختلف را به اندازه بنیاد رسانه‌ای "العزائم" ISKP  نشان نداده است.
بر این اساس،ISKP با حملات راکتی علیه ازبکستان در ماه آوریل و تاجیکستان در ماه می، برد عملیاتی جنبش خود را فراتر از افغانستان و پاکستان گسترش داده است. در حالی که ISKP مطمئناً یک سازمان افغانستان محور است، منشأ و تاریخ عمیقی در پاکستان دارد و در آنجا به فعالیت خود ادامه می دهد.
در واقع، تمرکز بنیادی ISKP نه تنها بر ایجاد شاخه‌های جدید در سطح محلی و منطقه­‌ای است، بلکه همچنین این گروه عمیقا درگیر آرمان جهانی دولت اسلامی (داعش) است و به طور قابل توجهی دامنه فعالیت و چشم انداز بین‌­المللی خود را ارتقا داده، که در سخنان و اقداماتش نیز مشهود است. این تحول، جایگاه این شاخه را در جنبش بزرگتر داعش ارتقا داده و احتمالا پیامدهای امنیتی فراتر از منطقه افغانستان و پاکستان را به همراه خواهد داشت.
ISKP ذاتا فراملیتی است و آنچه را که به‌عنوان مرزهای ملی ترسیم شده، غیرقانونی و خودسرانه می‌داند و به رسمیت نمی‌شناسد. این امر به طور طبیعی از نام این شاخه مشخص است، زیرا «خراسان» سرزمین نمادینی است که شخصیت مسیحایی (منجی) مهدی از آنجا خواهد آمد و بخش‌هایی از افغانستان، پاکستان و ایران را در بر می‌گیرد و دامنه آن به آسیای مرکزی و هندوستان نیز گسترش می‌یابد.
در سمت شمال، این گروه با اتکا به زور برای ایجاد ولایت «ماوراءالنهر» تبلیغ می­کند. (ماوراء النهر به معنای «آنچه که در آن سوی رودخانه قرار دارد» به قلمرو باستانی شمال آمودریا اشاره دارد که تقریباً در امتداد مرز بین ازبکستان و ترکمنستان در آسیای مرکزی واقع شده است . )

تاریخچه منطقه­‌ای و ردپای فرامرزی ISKP
ISKP ریشه در قلب خراسان، بین افغانستان و پاکستان دارد. این شاخه بین اواسط سال 2014 تا اوایل سال 2015 زمانی که فرماندهان سابق تحریک طالبان پاکستان (TTP) از چندین منطقه از مناطق قبیله­‌ای تحت اداره فدرال سابق (FATA) فرار کردند و به دور رهبر خود حافظ سعیدخان اورکزی در یک محله جمع شدند، به وجود آمد؛ لازم به ذکر است که تحریک طالبان پاکستان قبلا به دلیل اختلاف‌های داخلی بر سر انتصاب ملا فضل الله به عنوان امیر جدید TTP از هم پاشیده بود. نورولی محسود، جانشین فضل الله و مفتی کنونی تحریک طالبان پاکستان در کتاب خود «انقلاب محسود» نقل می­کند که مهمند، اورکزی، کُرُم، خیبر و نیمی از شاخه­‌های باجور، تحریک طالبان پاکستان را ترک کردند تا همراه با حوزه پیشاور به داعش بپیوندند. گروه‌ها و فرماندهان دیگری از پاکستان، مانند "ابطال الاسلام" عبدالقاهر خراسانی نیز به دنبال پیوستن به داعش بودند، همانطور که اخبار مرکزی ولایت خراسان داعش در ویدئویی که در ژانویه 2015 منتشر شد، این را نشان داد.
این گروه تازه به وجودآمده- که در ژانویه 2015 به طور رسمی با داعش بیعت کرد- در ولایت ننگرهار در شرق افغانستان، عمدتا در ولسوالی­‌های(شهرستان‌های) اچین، نازیان، مهمنددره، چپرهار و شینواری مستقر بود. پس از اینکه این گروه مبارزات خود را علیه دولت کابل و طالبان آغاز کرد، مناطق عملیاتی آن گسترش یافت و به ولایات دیگر مانند کنر، هرات، سمنگان، قندوز، جوزجان و کابل نیز رسید. اهداف اصلی این گروه، سربازان افغان، اقلیت شیعه، و طالبان از جمله علما و شخصیت‌های مذهبی حامی آ­ن­ها بودند.
این گروه همچنان در پاکستان به ویژه در اورکزی، باجور، پیشاور و بلوچستان فعال است. در ابتدا، داعش مسئولیت تمام حملات انجام شده در افغانستان، پاکستان و کشمیر را به نام ISKP به عهده می‌گرفت. با این حال، در اواسط تا اواخر سال 2019، از آنجایی که این گروه در حال از دست دادن کنترل اراضی تحت تصرف خود در استان‌های کنر و ننگرهار افغانستان بود، داعش مسئولیت همه حملات در پاکستان را تحت نام یک ولایت جدید یعنی «ولایت پاکستان دولت اسلامی» (ISPP) به عهده گرفت. سپس، در جولای 2021، والی ISPP  ابومحمود بیانیه­‌ای صادر کرده و اعلام کرد که اداره خیبر پختونخوا (KPK) به دستور داعش به دولت اسلامی خراسان منتقل شده و این باعث شد که این گروه مسئولیت هر گونه حملات بعدی در منطقه را باز هم تحت نام دولت اسلامی شاخه خراسان( ISKP ) بپذیرد.
در پاکستان، ISKP در زمانی که می‌توانست خارج از مناطق عملیاتی معمول خود در پیشاور، باجور و بلوچستان حملاتی را انجام دهد، نیروهای امنیتی، روزنامه‌نگاران، کارکنان بهداشت و درمان و اهداف فرقه‌ای مانند شیعیان، و پیش از آن، صوفی‌ها را نیز مورد حمله قرار می‌داد.

کمپین ضد طالبان ISKP از زمان تسلط بر افغانستان
از زمان تجدید حیات ISKP در سال 2020 و بویژه پس از تسلط طالبان بر افغانستان در سال گذشته، این گروه حملات شبه نظامیان و کمپین رسانه‌­ای خود را افزایش داده است. بلافاصله پس از تصرف کابل توسط طالبان، العزائم، بنیاد رسانه‌ای ISKP، کتابی از ابوسعد محمد خراسانی، ایدئولوگ برجسته این گروه منتشر کرد که در آن استدلال‌های زیادی در خصوص این که چرا طالبان بدترین دشمنان اسلام هستند، گردآوری شده و بدین ترتیب از این گروه همزمان با تأسیس دولت جدید طالبان سلب مشروعیت کرد. در ماه‌های بعدی، تقریباً تمام نشریات ISKP  به شخصیت به اصطلاح غیر اسلامی حکومت طالبان پرداختند و نام‌هایی مانند «مشرکین»، برتری‌طلبان دیوبندی/حنفی، سکولار و دموکرات‌ و خوارج (از اسلام طرد شده) را به آن­ اطلاق کردند. ISKP در نشریات خود از طالبان انتقاد می­کند که نیروهای آمریکایی‌ هستند که دموکراسی را پیاده‌­سازی می­کنند. همچنین طالبان را به دلیل سفرهای دیپلماتیک بین­‌المللی و سایر کشورها را به دلیل داشتن روابط با طالبان به شدت مورد انتقاد قرار می‌دهد. حتی پذیرش کمک­‌های خارجی از نظر ISKP یک موضوع جنجالی است، همان طور که این گروه اخیرا طالبان را به خاطر همکاری با سازمان­‌های بین­‌المللی مانند آژانس توسعه بین المللی ایالات متحده( USAID) و کمیته بین­‌المللی صلیب سرخ (ICRC) و همچنین قدرت‌های منطقه مانند ایران، ازبکستان، روسیه، چین و پاکستان، به شدت محکوم کرده است.
در واقع، در حال حاضر در اکثر نشریات ISKP، طالبان به دلیل روابط خارجی و تلاش برای هماهنگی با جامعه بین‌­المللی مورد انتقاد قرار می­گیرد. پاکستان یکی از کشورهای مورد هدف ISKP است، زیرا این گروه اسلام‌­آباد را به دلیل تحویل شبه نظامیان به ایالات متحده به خیانت به گروه­‌های جهادی در منطقه متهم می­کند. همچنین این کشور به عنوان ارباب طالبان در نظر گرفته می‌شود که از "اسلام پاکستانی" (شاید منظور دیوبندی گری است) پیروی می‌کند . در آغاز سال جاری، بنیاد العزائم ویدئویی را منتشر کرد که در آن مناطق قبیله‌ای پاکستان و بلوچستان را مورد خطاب قرار داد و از مردم آن مناطق خواست که طالبان و اسلام‌آباد را طرد کنند و به ISKP بپیوندند.
علاوه بر این،ISKP  طالبان را متهم می‌کند که تحت کنترل کشورهایی که به‌عنوان دشمنان بزرگ اسلام شناخته می‌شوند، یعنی چین، روسیه و ایالات متحده، قرار گرفته و خود را به آن­ها فروخته‌اند. به عنوان مثال، این گروه به جنگ‌طلب­‌ترین شاخه ضد چین دولت اسلامی تبدیل شده و انتقادهای زیادی به روابط طالبان و پکن وارد می‌کند. در آگوست 2021، در حالی که طالبان در حال بازپس­‌گیری کنترل افغانستان بود، لفاظی­‌ها و احساسات ضد چینی رسانه‌­های حامی ISKP مانند خالد مدیا، اخبار ولایت خراسان و ملت مدیا به طور محسوسی افزایش یافت. العزائم از آن زمان به توسعه و تقویت روایاتی که طالبان را در این جبهه به چالش می‌کشد،‌ ادامه داده به طوری که اخیرا آن­ها را به دوستی با چین، به تعبیر داعش - قاتلان مسلمانان اویغور-  متهم کرده و در نمونه‌­ای دیگر، وعده داده است که به زودی جنگجویان دولت اسلامی برای گرفتن انتقام مسلمانان اویغور به شهرهای مدرن چین حمله خواهند کرد.

ایران و فعالیت ضد شیعه
کمپین تبلیغاتی علیه شیعیان نمونه­‌ای از ویژگی فرقه­‌ای دولت اسلامی است، اما ISKP مبارزه علیه شیعیان را به رقابت آن­ها با طالبان و همچنین دشمنی با ایران مرتبط کرده است. این گروه پس از به قدرت رسیدن طالبان نه تنها در افغانستان بلکه در پاکستان نیز چندین حمله علیه شیعیان انجام داد. همه این عملیات‌ها هم در رسانه‌های محلی و هم در کانال‌های اصلی رسانه‌های داعش مورد ستایش قرار گرفت، با این استدلال که کمپین آن­ها علیه شیعیان، فرقه‌ای نیست چرا که آن­ها شیعیان را اصولا مسلمان نمی‌دانند. ISKP  فتوایی صادر کرد و براساس آن اجازه داد تا عبادتگاه‌های شیعیان، دیگر فرقه های اسلامی و اقلیت­‌های غیر مسلمان را هدف قرار دهند.
ISKP طالبان و شیعیان را به همکاری با یکدیگر متهم می‌کند و معتقد است که گروه اول از دومی محافظت کرده و به آن قدرت می‌دهد، و اغلب بر انتصاب یک شیعه هزاره به‌عنوان والی بلخاب توسط طالبان تأکید می‌کند (البته وی اخیرا توسط طالبان به خاطر شورش کشته شد). از سوی دیگر،ISKP  طالبان را به کشتن سلفی‌های بی‌گناه متهم می‌کند، به عنوان مثال، در مورد علمای سلفی؛ عبیدالله متوکل، مصطفی درویش زاده و سردار ولی، ترور آن­ها را به‌عنوان مدرکی می‌داند که نشان دهنده این است که طالبان شیعیان را به سنی‌ها ترجیح می‌دهد. لفاظی­‌های ISKP همچنین معمولا جوامع شیعه داخلی را به دشمن خارجی ادعایی این گروه یعنی ایران مرتبط  می­کند.
تبلیغات علیه ایران از زمان تأسیس ISKP وجود داشته است و ادامه دارد، زیرا آن­ها دولت ایران را به ارتداد و همچنین ارباب القاعده بودن، متهم می­کنند. یکی از نشریات سابقISKP علیه پاکستان استدلال می کرد که ایران دومین دشمن بزرگ اسلام (پس از پادشاهی عربستان سعودی و قبل از پاکستان) است، این در حالی است که در آثار دیگر تأکید می­شود که ایران و روسیه به طورمشترک دولت اسلامی را در سوریه و عراق و در افغانستان از طریق طالبان سرکوب کرده­‌اند. مجله خراسان بزرگ به زبان پشتو بارها مقالاتی علیه شیعیان و همچنین ایران منتشر کرده است. در شماره­‌های چهارم و ششم این نشریه، ترجمه پشتوی یک مقاله از شماره ششم مجله انگلیسی داعش، "دابق"، در مورد حضور القاعده در وزیرستان ارائه شد که در آن از القاعده به دلیل نرمش بیش از حد در قبال ایران و شیعیان انتقاد شده بود. در این دو ترجمه پشتو، الظواهری رهبر سابق القاعده روبروی پرچم ایران و در نزدیکی رهبر ایران آیت‌الله علی خامنه­‌ای به تصویر کشیده شده است. علاوه بر این، در شماره­‌های سوم و هفتم به شدت انگیزه فرقه­‌گرایی علیه شیعه‌های هزاره‌، ایران و طالبان وجود دارد _که ائتلاف گسترده علیه ISKP را در منطقه تشکیل می‌دهند_ و حملات اخیر را که صدها کشته برجای گذاشت، تمجید می­کنند.
علاقه و توجه ISKP به گسترش تبلیغات فرقه‌ای خود در میان جوامع فارسی‌زبان اهل سنت با توجه به ترجمه شماره سوم خراسان بزرگ- صدای خراسان- به فارسی اثبات می‌شود. در عین حال، در سطح غیر رسمی، کانال­های فارسی مرتبط با ISKP هر روزه تبلیغات ضدایرانی علیه شیعیان و همچنین علمای سنی که از حکومت ایران در داخل این کشور حمایت می کنند، به اشتراک می گذارند. در شماره اخیر مجله صدای خراسان،ISKP تهدید به حملات در داخل ایران کرد و در پیام عیدش، از حامیان خود دعوت کرد که در داخل این کشور دست به خشونت بزنند.

تبلیغات هدفمند نسبت به آسیای جنوبی
همان نفرتی که نسبت به شیعیان وجود دارد، نسبت به سایر اقلیت ها نیز وجود دارد. بویژه جامعه سیک-که معمولا در تبلیغات ISKP به عنوان هندو-سیک شناخته می­شود- که مکررا در افغانستان و پاکستان مورد هدف قرار گرفته است. ISKP در لفاظی­‌های خود، هم شیعیان و هم هندو-سیک­ها را به عنوان یک اقلیت تحت حمایت در یک کشور مسلمان رد کرده است و بنابراین به عقیده ISKP آن­ها باید به طور سیستماتیک مورد هدف قرار گیرند.
ISKP به عنوان بخشی از کمپین فرقه‌­ای خود، اخیرا یک حمله شدید را علیه یک سیک گوردوارا در کابل انجام داد. این حمله همراه با موج جدیدی از تبلیغات علیه هندوها و هند بود که با اظهارات توهین­‌آمیز نوپور شارما، سخنگوی ملی حزب بهاراتیا جاناتا (BJP) در مورد پیامبر آغاز شد و ISKP بلافاصله به آن واکنش نشان داد. این گروه به سرعت کتابی را منتشر کرد که شامل فراخوان­‌هایی برای حملات در هند بود و از مسلمانان هندی خواست تا به صفوف ولایت هند دولت اسلامی (ISHP)، بخش محلی داعش، بپیوندند. بنیاد العزائم همچنین ویدئویی را منتشر کرد که در آن وعده انتقام از طالبان و سیک‌ها در افغانستان را می‌داد و تصاویری از حملات گذشته در افغانستان را، از جمله از ابوخالد هندی، ستیزه­‌جویی که در سال 2020 به گودواره سیک‌ها در کابل یورش برد، نشان می‌دهد. هر دو مجله ISKP، خراسان بزرگ و صدای خراسان، از این رویداد ­استفاده و تهدید کردند که حمله‌های بیشتری را برای تلافی انجام خواهند داد. آنها همچنین طالبان را متهم کردند که به جای دین، بیشتر برای به رسمیت شناخته شدن بین‌­المللی و کمک های خارجی اهمیت قائل هستند.
در نهایت، این گروه برای تلافی، به گودواره کابل حمله کرد. ISKP با انتشار جزوات، صوت و مقالات و ادامه انتشار نشریات علیه روابط هند و طالبان و هندوها، این عملیات را مورد تجلیل قرار داد. تا هفته‌ها پس از این عملیات، هواداران به ارسال پیام‌هایی در تجلیل از فرد مهاجم_ "ابومحمد التاجیکی"_  ادامه دادند.
حمله‌­ای که ISKP مسئولیت آن را پذیرفت و تلاش­های تبلیغاتی متعاقب آن گواه جاه­‌طلبی این گروه برای تبدیل شدن به تنها بازیگر فراملی جهادی در منطقه بود. این تلاش‌ها حداقل تا حدی با هدف جذب شبه‌نظامیان بالقوه ناراضی از سازمان‌های دیگر که دارای احساسات فرقه‌ای هستند، صورت می‌گیرد. با توجه به تحولات اخیر در منطقه گسترده‌­تر افغانستان-پاکستان- یعنی انتقال دشوار طالبان از یک جنبش جهادی به یک دولت و همچنین مذاکرات صلح اسلام آباد و TTP- منطقه جنوب آسیا فرصتی عالی برای جذب شبه نظامیان جدید به ISKP فراهم ساخته است.
از سال گذشته، این گروه شروع به انتشار محتوای رسانه‌ای خود به زبان‌های منطقه‌ کرد. بویژه علاقه و توجه آن به جذب نیروهای بالقوه هندی از طریق ترجمه مطالب به زبان‌های هندی، مانند انتشار کتاب در مورد چگونگی انجام جهاد به زبان مالایی- که عمدتا در  ایالت کرالا هند به این زبان صحبت می‌شود- برجسته است. در عین حال، مجله انگلیسی زبان صدای خراسان زندگینامه شبه نظامیان هندی اهل کرالا مانند ابوبکر الهندی را که به ISKP و نجیب الهندی را که به دولت اسلامی در لیبی پیوسته بودند، منتشر کرد. همچنین این مجله به عبدالرحمن لوگری– مهاجم انتحاری که به فرودگاه بین‌­المللی کابل یورش برد– اشاره می­کند که در سال 2017 برای انجام یک حمله انتحاری به دهلی نو سفر کرده بود. اما، وی توسط مقامهای هندی در پایتخت دستگیر شد و متعاقبا قبل از اینکه بتواند حمله را انجام دهد، به افغانستان بازگردانده شد. مجله خراسان بزرگ نیز داستان یکی از شبه‌نظامیان هندی را که در عملیات فرار از زندان جلال آباد به سرکردگی ISKP در آگوست 2020 شرکت کرده بود، به اشتراک گذاشت.

تبلیغات هدفمند نسبت به آسیای مرکزی
شبه نظامیان ISKP در ماه آوریل از افغانستان به ازبکستان و در ماه می به تاجیکستان راکت شلیک کردند که نشان­‌دهنده تشدید تبلیغات خصمانه آن­ها در ماه‌­های گذشته نسبت به آسیای مرکزی است. از زمانی که طالبان قدرت را به دست گرفته، ISKP کمپین ارتباطی خود به زبان­های آسیای مرکزی را تشدید کرده و تلاش­های خود را برای جذب نیرو درجهت هدف قرار دادن جوامع مذکور افزایش داده است. این گروه برای گسترش جذابیت خود، علاوه بر اینکه تبلیغاتی به زبان­های تاجیکی و ازبکی تولید می‌کند، مطالب رسمی ISKP و IS را نیز به این زبان­ها ترجمه می‌نماید. اخیرا، ISKP حتی "العزائم تاجیکی"، شاخه جدید بنیاد رسانه‌ای رسمی خود به زبان تاجیکی، را معرفی کرده است. گروه دیگری به نام آوای خراسان (Xuroson Ovozi)، محتوای رسانه‌ای به زبان ازبکی تولید می کند و فعالانه از آسیای مرکزی برای پیوستن به ISKP نیرو جذب می کند.
علاوه بر این، ISKP به هواداران و حامیان آسیای مرکزی پیشنهاد به دست گرفتن اسلحه در جهت آرمانهای دولت اسلامی و مبارزه با طالبان می دهد، طالبانی که متهم به داشتن یک سازمان پشتون محور است که به تاجیک­ها و ازبک­ها ظلم و حتی نسبت به آنها اعمال خشونت می­کند. در تبلیغات ISKP برای جذب هواداران از این جوامع، به طور فزاینده‌­ای بر روابط دوستانه طالبان با رژیم­‌های ظالم و ستمگر آسیای مرکزی تأکید می­شود. درمقابل، ISKP خود را به عنوان وسیله‌ای برای درهم شکستن مرزهای دولتی آسیای مرکزی و سرنگون کردن ظالمان و ستمگران منطقه معرفی می‌کند تا در نهایت پرچم سیاه را برافراشته و ولایت ماوراءالنهر را در مجاورت داعش ایجاد کند.
ISKP از مدت‌ها پیش جنگجویان و مبارزان خارجی از آسیای مرکزی را جذب می‌کرد. در سال 2015، زمانی که عثمان غازی رهبر این گروه با خلیفه وقت ابوبکر البغدادی بیعت کرد، یک جناح از جنبش اسلامی ازبکستان (IMU) نیز به دولت اسلامی وارد شد.
آسیای مرکزی همچنین به عنوان یک گذرگاه برای رسیدن نیروهای جذب شده ISKP به افغانستان به کارگرفته می‌شود. در پاییز 2021، یک شهروند بریتانیایی و یک شهروند اروپایی دیگر توسط طالبان از طریق اطلاعات محرمانه‌ای که از دولت ازبکستان دریافت کرده بودند، دستگیر شدند. این دو نفر بیش از 10000 پوند استرلینگ پول نقد، عینک دید در شب و لوازم جانبی نظامی در اختیار داشتند. بنا بر گزارش­ها، دو شهروند فرانسوی نیز چند سال پیش از طریق آسیای مرکزی به داعش در افغانستان پیوستند. و شخص دیگری که همین قصد را داشت، در سال 2017 توسط مسئولین امنیتی تاجیکستان دستگیر شد.
اخیرا، شبکه‌های تاجیکستانی ISKP از هواداران جوامع دیاسپورا (جوامع دور از وطن یا مهاجران) در ایالات متحده، روسیه و اروپا خواسته‌اند تا به داعش در افغانستان و پاکستان بپیوندند و کتابی را منتشر کرده‌اند که به پیروان دستور می‌دهد تا به برخی فرقه‌های مذهبی حمله کنند. ISKP در ولایات شمالی افغانستان فعال است و با شبکه­‌های مالی که از افغانستان، تاجیکستان، روسیه و سوریه می گذرند، در ارتباط است.
به علاوه، در شبکه­‌های ISKP سابقه دارد که اعضای جوامع دیاسپورای آسیای مرکزی را به انجام حملات در خارج از کشور ترغیب می­کنند. به عنوان مثال، در اوایل سال 2020، پنج شهروند تاجیک در آلمان به دلیل طراحی اقدامات خشونت­‌آمیز تروریستی دستگیر شدند.

پیام رسانی بین­‌المللی
یکی از واضح‌ترین نشانه‌های کمپین بین‌المللی گسترده ISKP، معرفی و افزایش قابل توجه تبلیغات به زبان انگلیسی بود. اولین شماره مجله صدای خراسان در اواخر ژانویه 2022 منتشر شد و چند روز بعد کتابی رسمی به زبان انگلیسی توسط بنیاد تولید رسانه‌ای العزائم منتشر شد. ISKP انتشار کتاب، مجلات، بیانیه­‌های چاپی و ترجمه ویدئوها به زبان انگلیسی را برای جهانی کردن روایت­های محلی و منطقه­‌ای خود در دستور کار قرار داده است.
العزائم، ارگان رسانه‌­ای منتخب ISKP، در راهبرد رسانه­‌ای و ارتباطی جدید این گروه از اهمیت ویژه‌­ای برخوردار بوده است. این خروجی از اکوسیستم گروه‌های تبلیغاتی رقیب اما همسو با داعش پدید آمده و به شاخه اصلی رسانه‌ای برای توسعه و انتشار پیام‌های ISKP تبدیل شده است. ظرفیت این ارگان به طور کامل برای پیشبرد استراتژی جنگ رسانه­‌ای ISKP به کار گرفته شده و تهدیدها را نسبت به فهرست بلند و بالایی از کشورها و دشمنان داعش افزایش می­دهد.
العزائم با دامنه فعالیت بسیار محدودی آغاز به کار کرد و ظاهرا تمرکز خود را به مسائل مذهبی محدود کرده بود، اما به یک رسانه چندوجهی و قوی تبدیل شده که مجموعه وسیعی از مسائل مذهبی، اجتماعی و نظامی در هر دو ماهیت منطقه‌ای و جهانی را پوشش می‌دهد. العزائم اکنون حداقل به زبان­‌های پشتو، دری، عربی، اردو، فارسی، ازبکی، تاجیکی، هندی، مالایی، روسی، انگلیسی و گاهی اویغوری تولید محتوا می­کند. علاوه بر این، العزائم از پلتفرم­‌های مختلفی مانند تلگرام، فیس بوک، تیک تاک، هوپ، المنت، Archive.org و غیره استفاده می­کند. همچنین به نهادی تبدیل شده که مطالبی را به اکثر زبان‌ها در اختیار بنیاد (رسانه­‌ای) العالم، پلت فرم ترجمه و آرشیو درحال توسعه حامی دولت اسلامی، که دارای آدرس‌های سرفیس وب[1] می باشد و در دارک وب[2] نیز در دسترس است، قرار می‌دهد. گروه‌های طرفدار ISKP مانند الفرسان مدیا نیز از طریق تلاش‌های جمعی برای جذب داوطلب به منظور ترجمه مطالب به زبان‌های بلوچی، تالشی و ترکمنی به تنوع زبانی کمک کرده‌اند.

تهدید منطقه­‌ای
از زمانی که طالبان در آگوست 2021 قدرت را به دست گرفت، ISKP بیشتر به سمت منطقه‌­ای و بین المللی شدن پیش رفت. این در ارتباط رسانه­‌ای آن­ها، تشدید خصومت علیه کشورهای همسایه، و گسترش دامنه عملیاتی این جنبش علیه کشورهای منطقه انعکاس یافته است.
گسترش چشمگیر بین‌­المللی ISKP در زمینه تبلیغات، جذب نیرو و تلاش­های آنها در جهت جمع‌­آوری کمک­های مالی، و همچنین هدف قرار دادن تعداد فزاینده‌­ای از کشورها از طریق تهدید به حملات، ممکن است پیامدهای امنیتی قابل توجهی برای کشورهای پیرامون منطقه افغانستان و پاکستان و احتمالا فراتر از آن داشته باشد.
ISKP ممکن است اتباع و منافع دشمنان خارجی خود را در داخل منطقه هدف قرار دهد، حملاتی را علیه کشورهای همسایه از خاک افغانستان انجام دهد، به حملات فرامرزی اقدام کند و به طور مستقیم محرک و هدایتگر حملات شود.
بنا بر گزارش­ها، ISKP در آگوست 2021 تلاش کرد سفارت ترکمنستان را بمباران کند، در ماه آوریل به ازبکستان و در ماه می به تاجیکستان راکت شلیک کرد، در سال 2019 نیز نیروهای آنان هنگام تلاش برای عبور از افغانستان به آسیای مرکزی با مرزبانان درگیر شده بودند، و همچنین با یک واحد تاجیکی طراح حملات در آلمان در سال 2019، ارتباط برقرار کرده بودند.
ISKP به دنبال ایجاد تأثیری هراس‌­انگیز و دلسردکننده برای پروژه‌­های توسعه و سرمایه‌­گذاری خارجی است که عملی شدن آنها موقعیت طالبان را تقویت می کند و بدین ترتیب درجهت تضعیف اعتماد منطقه‌­ای به توانایی امارت اسلامی افغانستان در تامین امنیت، عمل می کند.
در نهایت، تهدیدها علیه کشورهای همسایه افغانستان و اتباع خارجی در منطقه، به اولویت‌های استراتژیک، اهداف، ظرفیت‌های ISKP و توانایی بازیگران مختلف منطقه‌ای برای ایجاد اخلال و جلوگیری از عملیات دولت اسلامی (داعش) بستگی دارد.
انتهای مطلب/
 
پی‌نوشت‌ها:

[1] . سرفیس وب بخشی از وب جهانی است که به آسانی در دسترس عموم است و با موتورهای جستجوی وب استاندارد قابل جستجو است.
[2] . دارک وب محتوای وب جهانی است که شامل شبکه‌های همپوشانی است که از اینترنت استفاده می‌کنند اما برای دسترسی به نرم‌افزار، تنظیمات یا مجوزهای خاصی نیاز دارند . از طریق دارک وب، شبکه‌های کامپیوتری خصوصی می‌توانند به صورت ناشناس بدون افشای اطلاعات شناسایی، مانند موقعیت مکانی کاربر، ارتباط برقرار کرده و فعالیت خود را انجام دهند.
 
«این متن در راستای اطلاع رسانی و انعكاس نظرات تحليلگران و منابع مختلف منتشر شده است و انتشار آن الزاما به معنای تأیید تمامی محتوا از سوی "موسسه مطالعات راهبردی شرق" نیست.»


کد مطلب: 3256

آدرس مطلب :
https://www.iess.ir/fa/translate/3256/

موسسه مطالعات راهبردي شرق
  https://www.iess.ir