مطالعات شرق/

آزمایش اخیر چین بر روی سیستم پرتاب موشک مافوق صوت با قابلیت حمل کلاهک هسته‌ای تاثیری استراتژیک بر فضای جنوب آسیا خواهد داشت. ایالات متحده و متحدان او، به ویژه هند، نسبت به تحول نظامی چین ابراز نگرانی می‌کنند. دهلی‌نو در واقع با کمک واشنگتن تلاش می‌کند در برابر توانایی فزاینده موشکی چین موازنه برقرار کند. متعاقباً، افزایش ظرفیت زرادخانه موشکی هند، پاکستان را مجبور می‌‎سازد تا اقدامات مشابهی درحوزه انرژی هسته‌ای اتخاذ کند.

هند موشک بالستیک قاره‌پیمایی با قابلیت حمل کلاهک هسته‌ای با برد 5000 کیلومتر را در 27 اکتبر مورد آزمایش قرار داد تا توانایی بازدارندگی هسته‌ای خود را به نمایش گذاشته باشد. هند با آگنی-5(Agni-5) می‌تواند تقریباً تمام چین را مورد حمله قرار دهد. علاوه بر این، در حال حاضر قادر به حمله به هر نقطه در داخل پاکستان است.

شی جین پینگ رئیس جمهور چین مصمم است تا سال 2049 به اهداف "جوان سازی ملت چین" دست یابد. وی در سال 2017 بر دو هدف مدرن نمودن ارتش آزادیبخش خلق (PLA) به منظور تبدیل آن به ارتشی "در کلاس جهانی" تا سال 2049 تاکید نمود. بنابراین، این ارتش اکنون درحال توسعه قابلیت‌هایی برای انجام حملات مشترک دقیق دوربرد در فضایی پیشرفته‌تر و با قابلیت‌های سایبری و تسریع در توسعه نیروهای هسته‌ای خود در مقیاس بزرگ می‌‏باشد. این ارتش قصد داشت تا سال 2030 تعداد کلاهک‌های هسته‌ای خود را از 350 به 1000 افزایش دهد.

شاید مدرن‌سازی ارتش چین وحشت و نگرانی واشنگتن را برنیانگیزد زیرا آمریکایی‌ها هنوز از ساختارهای متعارف و هسته‌ای بزرگ و توانمند و موشک‌ها و کلاهک‌های هسته‌ای پیچیده‌تری برخوردارند. تقریباً 46 درصد از کل کلاهک‌های هسته‌ای متعلق به ایالات متحده است که حدود 4000 کلاهک در انبارهای نظامی این کشور قرار دارد. هیچ کشور مجهز به سلاح هسته‌ای دیگری حتی چین نیز نیازی نمی‌بیند بیش از چند صد سلاح هسته‌ای برای امنیت ملی خود نگهداری کند.

علاوه بر این، آمریکایی‌ها اتحادهای منطقه‌ای مانند Quad  و AUKUS  را برای زیرنظر گرفتن و کنترل گسترش نفوذ چین در آسیا و اقیانوسیه تشکیل دادند. شایان توجه است که استرالیایی‌ها زیردریایی‌های هسته‌ای را از بریتانیا و ایالات متحده و موشک‌های کروز تام هاوک را از آمریکا خریداری می‌کنند. این اتحادهای استراتژیک در حال ظهور و انتقال فناوری‌های نظامی پیشرفته به استرالیا و هند، پکن را وادار می‌کند تا ارتش خود را به تسلیحات مدرن مجهز نموده و از پیوستن به مذاکرات سه جانبه کنترل تسلیحات بین چین، روسیه و ایالات متحده خودداری کند.

در واقع، افزایش کلاهک‌های هسته‌ای و توانایی موشکی منحصربه‌فرد چین در پی سپر دفاع موشکی بالستیک هند، موشک کروز مافوق صوت و دستاوردهای این کشور در زمینه پرتاب فوق سریع این کشور رخ داده است.  تلاش هند برای دستیابی به فناوری موشک‌های بالستیک و مافوق صوت نشان می‌دهد که این کشور علاوه بر تمرکز بر کمیت بیشتر تمایل دارد بر روی کیفیت سرمایه‌گذاری نماید. بر این اساس این کشور به جای تکیه بر ابزارهای نظامی بومی بر خرید سخت‌افزار نظامی از کشورهای پیشرفته از نظر فناوری نظامی متمرکز شده است.

اعتماد هند به پیشرفت مداوم برنامه موشک‌های بالستیک و تلاش برای توسعه قابلیت موشک‌های مافوق صوت، بُعد جدیدی را به روابط رقابتی دوجانبه استراتژیک هند و پاکستان می‌افزاید. در نتیجه، کارشناسان امنیتی پاکستان معتقد هستند که اسلام‌آباد باید به مدرن سازی نیروهای هسته‌ای خود ادامه دهد. به نظر می‌رسید که پاکستان در یک ساختار حساب شده هسته‌ای سرمایه‌گذاری کرده است، زیرا نخبگان استراتژیک این کشور معتقد هستند که توسعه ظرفیت سلاح‌های کشتار جمعی و یا درگیر شدن در یک مسابقه تسلیحاتی با هند به سود منافع ملی این کشور نیست. بنابراین، علی‌رغم مخالفت دهلی نو، اسلام‌آباد برای مهار تسلیحات هسته‌ای در جنوب آسیا تلاش کرده است.

در واقع، هند یک قدرت موشکی در حال رشد است و اینجا است که پاکستان باید به عنوان یک رقیب استراتژیک بر روی این کشور تمرکز کند. پاکستان باید به پیشرفت‌ها و استقرار موشک‌های بالستیک توجه بیشتری داشته باشد. این کشور باید هر کاری که می‌تواند انجام دهد تا سرعت هند برای دستیابی به برتری موشکی تهاجمی و دفاعی را متعادل نماید. اسلام‌آباد باید بداند که برای دفاع از خود در آینده، در کجا می‌تواند به بهترین شکل هزینه کند؟ بنظر می‌رسد پاکستان علاوه بر موشک‌های کروز و بالستیک باید بر روی فناوری‌های جدید و نوظهوری تمرکز نماید که به سرعت به داشته‌‌های نظامی تبدیل می‌شوند.

سیاستگذاران دفاعی پاکستان برای استحکام بخشیدن به حصار دفاعی خود باید منابع این کشور را در نوآوری‌های هوش مصنوعی، تجزیه و تحلیل داده‌های بزرگ، محاسبات کوانتومی و سنجش کوانتومی و بیوتکنولوژی صرف کنند. اختصاص منابع بیشتر برای علم و نوآوری به نوسازی نیروهای متعارف و هسته‌ای منجر می‌شود.
به طور خلاصه، دستاوردهای هند در نیروهای هسته‌ای بطورمداوم به برنامه‌ریزان دفاعی پاکستان آسیب‌پذیری بالقوه توان بازدارندگی هسته‌ای این کشور را یادآوری می‌کند و آنها را وادار می‌سازد تا دست به اقدامات متقابل بزنند. این چرخه کنش - واکنش به طرز بدبینانه‌ای بر محیط استراتژیک جنوب آسیا تأثیر می‌گذارد و هشدار می‌دهد که ممکن است شاهد بی‌ثباتی در روابط بین هند و پاکستان باشیم.
 انتهای مطلب/