ایران شرقی/
 
اخیرا سرویس مطبوعاتی سفارت قرقیزستان در روسیه از حمله و ضرب و شتم کارمندان خود توسط کارگران مهاجر قرقیز خبر داد. دلیل ضرب و شتم کارمندان سفارت، ادعای مهاجران مبنی بر اینکه سفارتخانه با دریافت رشوه لیست مسافران پروازهای چارتر را تشکیل می‌دهد، عنوان شده است. پس از این حادثه مشخص شد که مهاجران از طریق شبکه‌های اجتماعی با یکدیگر ارتباط گرفته و سپس اقدام به تخریب ساختمان سفارت و حمله به کارمندان آن نمودند.
برخی تحلیلگران تصریح می‌کنند که این پرونده ممکن است یکی از نشانه‌های روند رو به رشد احساسات اعتراضی در جامعه قرقیزستان باشد اما فعلا این اعتراضات مانند آتش زیر خاکستر است زیرا در حال حاضر مردم از بروز آشفتگی در جامعه می‌هراسند.

حرکت به سوی انفجار اجتماعی
با این حال، اخیرا در شبکه‌های اجتماعی فریادهای اعتراضی از جانب قرقیزها پررنگ‌تر به گوش می‌رسد که از مسئولان کشور عصبانی هستند و از عدم توانایی آنها در مقابله با بیماری کرونا و حل مشکلات اجتماعی مردم که در بستر یک بحران شدید اقتصادی کشور را در برگرفته است، ناراضی‌اند.
برخی نشانه‌های بارز روند افزایشی روحیات اعتراضی جامعه قرقیزستان در فرازهایی از سخنان «ژئن‌بیکوف» رئیس جمهور این کشور در تاریخ 9 ژولای نمود یافت جایی که وی در پیام خود تأکید کرد که «امروز مطالبات مردم در قبال مسئولان شدت گرفته است اما اکنون زمان مناسبی برای جستجوی مقصرین نیست زیرا همه نیروها تمام تلاش خود را برای حل مشکلات به کار بسته‌اند». وی از همه خواست همبستگی، وحدت و حس کمک متقابل موجود در جامعه را حفظ کنند.
این بدان معناست که ژئن‌بیکوف درک کرده اوضاع کشور نزدیک به یک انفجار اجتماعی است. او خودش را از گردونه مشکلات خارج ساخت و همه چیز را به گردن دولت انداخته و آنها را به بی‌عملی متهم می‌کند اما اکنون مشاهده می‌شود که در شبکه‌های اجتماعی قضاوت اکثریت قرقیزستانی‌ها مخالف اظهارنظرهای ژن‌بیکوف بوده و او را مورد انتقاد شدید قرار می‌دهند.
اکنون جامعه قرقیزستان مسئولان کشور را به سرقت میلیون‌ها دلار کمک و وام خارجی که برای مقابله با بیماری کرونا دریافت شده، متهم می‌سازند. بویژه خاطرنشان می‌کنند که مقامات کشور هیچ مرکز پزشکی تکمیلی دیگری برای مداوای بیماران مبتلا به کرونا ایجاد نکرده‌ و کمبود جا برای بیماران در بیمارستان‌ها وجود دارد. بنابراین، بسیاری از آنها باید در خانه تحت معالجه قرار گیرند.
بسیاری از مردم قرقیزستان معتقدند که به دلیل اقدامات نامناسب در نظر گرفته شده و محدودیت‌های شدید در مبارزه با ویروس کرونا، دیگر نمی‌توان به آینده کشور امید و اعتماد چندانی داشت.
 
بحران اقتصادی و معضل بیکاری؛ چاشنی تنش‌ها
علاوه براین، بعد از همه‌گیری بیماری کرونا در چین روند کاهش درآمد تجار قرقیزستان آغاز گردید. هنگامی که مرزها بسته شد، واردات به حداقل رسید و صادرات مجدد کالاهای چینی از طریق قرقیزستان به سایر کشورها متحمل ضرر گردید که این مسئله تأثیرات منفی بر عملکرد بازارهای بزرگ و زیرساخت‌های قرقیزستان داشته است.
پس از اعمال قرنطینه در قرقیزستان و کشورهای اتحادیه اقتصادی اوراسیا، میزان پول‌های ارسالی از سوی مهاجران کاری به شدت کاهش یافت. بازگشت کارگران مهاجر قرقیزستان به کشور در حال افزایش است و بیشتر تنش‌های اجتماعی در این کشور تحت تاثیر فشار ناشی از افزایش مداوم بیکاری قرار دارد. به طور کلی، می‌توان گفت که قرقیزستان با یک بحران شدید اقتصادی روبرو شده است و به گفته تحلیلگران و مقامات قرقیز، این کشور تنها به لطف کمک‌های خارجی می‌تواند این مسئله را برطرف سازد.
در حال حاضر دولت قرقیزستان در مورد دشواری پرداخت حقوق بازنشستگی، حقوق کارمندان دولت، کمک هزینه پزشکان و... هشدار داده است. علاوه براین، هنوز هم احتمال شیوع اپیدمی کرونا در سراسر کشور وجود دارد و کارشناسان وزارت بهداشت قرقیزستان عنوان می‌کنند که ممکن است تعداد مبتلایان کرونا افزایش یابد.
وضعیت اقتصادی قرقیزستان نشانگر افزایش بی‌اعتمادی مردم به اطلاعات مربوط به بیماری کرونا در این کشور از سوی دولت است. در چنین حالتی احتمال می‌رود مردم به قوانین دولت احترام نگذارده و خود برای جبران خسارات قرنطینه دست به کار شوند.
 
زمزمه‌های مهندسی انتخابات پارلمان
در عین حال، زمزمه‌هایی به گوش می‌رسد که دولت به منظور برگزاری انتخابات پارلمانی و حمایت از احزاب وابسته به خود در مجلس، محدودیت‌های قرنطینه را برداشته است. این امر منجر به تقویت این دیدگاه شده که انتخابات پارلمانی آتی از پیش مهندسی شده است. این مسئله نیز سبب تشکیک در مشروعیت پارلمان آینده می‌شود. در جامعه قرقیزستان براساس اصل «ما (مردم) و آنها (مقامات و نخبگان سیاسی)»، تمایل فزآینده‌ای به سمت واگرایی جامعه از حاکمیت وجود دارد. این مسئله یک سیگنال هشدار نسبتا قوی است اما مقامات کشور از آن چشم‌پوشی می‌کنند.
اگرچه مقامات قرقیزستان به نوعی در تلاشند با بکارگیری روش‌های سنتی، اعتراضات را کنترل کرده و اقدام به پراکنده ساختن آنها نمایند اما به نظر می‌رسد این روش‌ها چندان کارساز نخواهد بود. طبق نشانه‌ها، عموما اقدامات مقامات کشور به نفرت و دشمنی تبدیل شده است. با این حال، این نارضایتی هنوز ساختاری نشده و هیچ نیروی سازمان‌دهنده‌ای وجود ندارد که بتواند شعارهایی منعکس کننده روحیات عمومی ارائه دهد و مردم را برای اعتراضات سراسری به میدان بیاورد.
این مسئله نشان می‌دهد که اعتراضات فعلی می‌تواند به عاملی برای پیشرفت اساسی حوادث در کشور تبدیل شود و زمانی کار گره خواهد خورد که دولت، هدف اصلی دشمنی و خشم جامعه قرار گیرد.
 
پرونده آتامبایف؛ تأثیرگذار بر تحولات
صدور حکم سنگین جنایی علیه «آتامبایف» (رئیس جمهور سابق) می‌تواند یکی از عوامل مؤثر در ناآرامی‌های آینده در جامعه قرقیزستان باشد. بسیاری از هواداران وی معتقدند؛ آتامبایف و هم‌تیمی‌هایش به دلیل کینه رهبر یکی از کشورهای همسایه نسبت به او (منظور «نظربایف» رئیس جمهور پیشین قزاقستان است)، قربانی آزار و اذیت سیاسی ژئن‌بیکوف شدند.
امروزه بسیاری از قرقیزستانی‌ها بر این باورند که مقامات، مبارزه انتخابی علیه فساد را آغاز کرده‌اند و نسبت به جنایات مربوط به اعضای تیم ژئن‌بیکوف چشم‌پوشی می‌کنند. به عنوان مثال، رسوایی‌های مربوط به فساد «ماترایموف» (سیاستمدار طرفدار دولت و بازرگان وفادار به حکومت) نادیده گرفته می‌شود.
این احتمال وجود دارد که آتامبایف مردم را به سمت نوع جدیدی از اعتراضات سوق دهد. لازم به یادآوری است که آتامبایف در گذشته اولتیماتومی داد و قرار بود هواداران خود را به سمت ساختمان حکومت هدایت کند که عملی نشد. در حال حاضر وی از حمایت گسترده‌ای در محیط نخبگان کشور برخوردار نیست بویژه که در زمان ریاست جمهوری خود، برخی از آنها را مورد آزار و اذیت قرار داده است .
به هر حال، در مقاطع مختلف در قرقیزستان نوعی همگرایی بین نیروهای مختلف وجود داشته است که تحت رهبری پنهان «تکی‌بایف» (رئیس حزب «آته‌مکین» که به عنوان اپوزیسیون و سیاستمدار مستقل تلقی می‌شود) هدایت می‌شده است و اگر هواداران آتامبایف با آنها متحد شوند، یک ائتلاف قدرتمند ضد ژئن‌بیکوف شکل خواهد گرفت.
 
تشدید روحیات اعتراضی تحول‌گرا
از تحلیل نظرات جامعه قرقیزستان در شبکه‌های اجتماعی می‌توان این گونه نتیجه گرفت که در جامعه این کشور جستجوی یک نیروی مخالف واقعی ادامه دارد که می‌تواند قواعد جدیدی از بازی را تعیین کند یعنی محکم از منافع مردم دفاع کند و با موفقیت در شرایط بحران احتمالی عمل نماید.
همه مسائل ذکر شده نشانگر این است که امکان دارد اوضاع قرقیزستان پس از انتخابات پارلمانی به سمت بی‌ثباتی گسترده حرکت کند زیرا افکار عمومی کشور در قبال اینکه مجلس به یک ارگان ضد مردمی و الیگارشی تبدیل شود، موضع محکم و شدیدی اتخاذ خواهد کرد.
در حال حاضر با توجه به افزایش روحیات اعتراضی در جامعه قرقیزستان، سیاستمداران قدیمی مخالف دولت در تلاشند تا اذهان معترضان را به سمت خود کشانده و از این رهگذر، در جامعه پیروزی‌هایی را برای خویش رقم بزنند.
با وجود این نشانه‌ها، همچنان تعداد افراد ناراضی رو به افزایش است و در سمت مقابل، تعداد هواداران دولت و احزاب همسو با آن کاهش می‌یابد. برخی از کارشناسان معتقدند که عواقب اپیدمی کرونا و چالش نتایج مهندسی شده انتخابات مجلس قرقیزستان، ممکن است تکرار حوادث مارس 2005 را به دنبال داشته باشد.
در حال حاضر در جامعه قرقیزستان یک روحیه اعتراضی تحول‌گرا شکل گرفته و قرقیزستان قطعا وارد فاز «آشفتگی سیاسی» شده است. تفاوت وضعیت فعلی و اوضاع در سال‌های قبل از انقلاب‌های سال 2005 و 2010 در این است که اکنون جامعه درگیر فرآیند مبارزه با کل نخبگان سیاسی موجود (اعم از طرفدار دولت و مخالف آن) بوده و از طرف دیگر، شکافی میان جامعه با سیاستمداران قدیمی وجود دارد. در چنین حالتی، احتمال دارد رهبرانی ظهور کنند که می‌توانند اوضاع را در جهت کم و بیش سازنده هدایت نمایند و یا ممکن است انقلابی تحت رهبری نیروهای «ماوراءبنفش» (قدرت‌های پنهان در شرایط فعلی کشور) اتفاق بیافتد.
 انتهای مطلب/