ایران شرقی/
قزاقستان که همواره بعنوان کشوری پیشرو در استانداردهای زندگی در میان دیگر مناطق آسیای مرکزی یاد می‌شود، طی یکسال اخیر درگیر بحران مهاجرتی شدیدی قرار گرفته است و بنابر نتایج یک تحقیق میدانی، نزدیک به 60 درصد مردم روس زبان این کشور، خواهان مهاجرت به خارج از قزاقستان هستند.
براساس گزارش کمیته آمار وزارت اقتصاد ملی قزاقستان، تعداد افرادی که در سال 2016  قزاقستان را ترک کرده‌اند به  34965 نفر رسیده که 16.4 درصد بیشتر از سال 2015 است. در عین حال، با توجه به تحقیقات این کمیته، تعداد مهاجران بومی قزاقستان به 32930 نفر رسیده است.
با توجه به برآوردها، در سال 2016 ، 28677 قزاقی به روسیه، 2637 نفر به  آلمان،  393 نفر به بلاروس، 228 نفر به ایالات متحده،  173 نفر به لهستان و 168 نفر به  کانادا رفته‌اند.
ایدئولوژی "همزیستی"
"آیدوس ساریم"، کارشناس مسائل سیاسی خاطر نشان می‌کند: « سال 2016 از منظر مهاجرت بسیار بد بوده است. چرا که در سال‌های گذشته، در قزاقستان تعداد افرادی که وارد کشور می‌شدند بسیار بیشتر از تعداد افرادی بود که از کشور خارج می‌شدند». وی پویایی مثبت مهاجرت در سال‌های گذشته را با برنامه مربوط به مهاجرت قزاق‌های قومی مرتبط می‌داند.
ساریم همچنین معتقد است: «در دو-سه سال اخیر به علت آشفتگی در کشور برنامه‌های بازگشت عملا متوقف شدند و همین موضوع بر آمار تاثیر گذاشت. حملات تروریستی صورت گرفته در کشور و کاهش ارزش ارز،  باعث تشدید ناامنی و ایجاد انگیزه برای مهاجرت شد. قزاقستان کشوری نیست که در آن افق آینده به وضوح قابل مشاهده باشد».  
آیدوس ساریم با اشاره به اینکه بیشتر، افراد متخصص و حرفه‌ای کشور را ترک می‌کنند اظهار داشت: «رویدادهای صورت گرفته در جهان (از جمله رویدادهای اوکراین) مردم را مجبور به تامل و انتخاب گزینه‌های دیگر می‌کند. بسیاری از قزاق‌ها معتقدند «اگر جبر و فشاری وجود نداشته باشد، در قزاقستان خواهیم ماند و دلیلی برای رفتن نداریم». به نظر من ایدئولوژی "همزیستی" درست نیست».
شاخص کلیدی عملکرد (KPI) میهن پرستی
با توجه به مشاهدات این کارشناس مسائل سیاسی، در حال حاضر، حدود 60 درصد مردم روس زبان قزاقستان، مهاجران بالقوه هستند. نیمی از آنها، چمدان‌هایشان را آماده کرده و می‌دانند که دیر یا زود کشور را ترک می‌کنند. نیمه دیگر تنها به این فکر می‌کنند که در صورت لزوم به کجا بروند. 40 درصد باقی مانده شهروندان روس زبان، قزاقستان را وطن خود دانسته و انتخاب خود را به نفع قزاقستان انجام می‌دهند.
ساریم همچنین می‌گوید: «باید در کشور ما شاخص‌های عملکرد و نوعی KPI که بر طبق آن باید تعداد وطن پرستان را افزایش و تعداد افرادی که به آینده کشور مشکوک بوده و اعتماد ندارند را کاهش داد، ایجاد شود».
وی با اشاره به عدم عدم وجود یک نهاد واحد (نهادی که بتواند مطالعات کیفی جامعه‌شناختی را در حوزه فرآیندهای مهاجرتی انجام دهد) برای جمع‌آوری درست داده‌ها، می‌افزاید: «سیاست اجرا شده توسط دولت در این حوزه موثر نیست. حتی زمانی که یک فرد از کشور خارج می‌شود، نمایندگان سرویس مهاجرتی از وی بازجویی می‌کنند و از او می‌پرسند که چه چیز وی را مجبور به ترک کشور کرده است؟ اگر این اطلاعات جمع‌آوری شود، دولت می‌تواند تصمیماتی را برای جلوگیری و کاهش سطح اضطراب در میان مردم اتخاذ کند».
متخصصین قزاقستان را ترک می‌کنند
از نظر این کارشناس، افزایش تعداد افراد مهاجر منجر به مسائلی از قبیل 1. ترک کشور توسط بسیاری از کارشناسان با ارزش؛ و 2. ایجاد موج‌های جدید مهاجرت می‌شود. ساریم با تاکید بر اینکه سیاست بازتر دولتی آگاه‌سازی مردم به کاهش مهاجرت به خارج از کشور کمک خواهد کرد، گفت: «باید در مورد همه چیز به طور آشکارا صحبت کرد، حتی اگر ناخوشایند باشد. در اینصورت مردم موقعیت را درک خواهند کرد. زمانی که به ما می‌گویند همه چیز خوب است، در حالیکه اینطور نیست، این دروغ منفی عمل می‌کند، بنابراین، در آینده نزدیک سطح مهاجرت خارجی از قزاقستان افزایش خواهد یافت. اگر چه، به منظور توسعه موثر کشور باید تعداد شهروندان بیشتر باشد».
"موهیت آسانبایف"، کارشناس مسائل سیاسی هم معتقد است که مهاجرت در قزاقستان در آینده نزدیک تشدید خواهد شد. به گفته وی، افت نرخ تنگه، کاهش فرصت‌های اجتماعی و حرفه‌ای و همچنین احساس ناامنی در ذهن و خلق و خوی شهروندان قزاقستان به این پویایی کمک کرده است.
وی همچنین افزود: «تا به حال در کشور ما انتقال قدرت صورت نگرفته است، اگرچه این اتفاق دیر یا زود خواهد افتاد. بنابراین، نوعی بلاتکلیفی و عدم اطمینان احساس می‌شود. در نتیجه کاهش ارزش ارز، ما تا حدی فقیر شده‌ایم. در کشور ما پیشرفت اجتماعی و سطح خدمات پزشکی پایین بوده و هیچ سیستمی برای گزینش کادرها وجود ندارد. همه پیشرفت‌های حرفه‌ای برخی از نمایندگان نسل جوان غیر قابل توضیح بوده و افراد عمل‌گرا می‌دانند که در چنین شرایطی انتظار چیزی بهتر غیر عاقلانه است».
موهیت آسانبایف معتقد است که اجرای رژیم بدون روادید در اتحادیه اقتصادی اوراسیا مهاجرت را ساده‌تر کرده است. از نظر وی، بسیاری از مهاجران روسیه را وطن تاریخی خود دانسته و به همین دلیل به این کشور مهاجرت می‌کنند. برخی هم صرف برای زندگی راحت‌تر و امن‌تر به روسیه می‌روند.همچنانکه بسیاری از فارغ التحصیلان مدارس روسیه، به ویژه در مناطق شمالی کشور، عمدتا وارد دانشگاه‌های روسیه می‌شوند زیرا در آنجا سیستم ارزیابی دانش‌ها قابل قبول‌تر است.
در پی بهترین بازنشستگی
براساس برآوردهای آسانبایف، تعداد افراد مسنی که به روسیه می‌روند نیز به میزان قابل توجهی رشد کرده است. وی می‌گوید: «نسل بزرگسالان بیشتر به خاطر فرزندانشان به روسیه می‌روند. شهروندانی که به کشورهای انگلیسی زبان مهاجرت می‌کنند، معمولا افراد جوان و افراد قابل رقابت‌تری هستند که سعی دارند خودشان را پیدا کرده و استعدادهایشان را شکوفا سازند».
"گلمیرا ایلیووا"، رئيس بنیاد اجتماعی مرکز مطالعات جامعه شناختی و سیاسی "استراتژی" به نوبه خود، پیش‌بینی می‌کند که بسیاری از قزاق‌هایی که در سال 2016 وارد روسیه شده‌اند، افراد مسن هستند. افرادی که در شرف بازنشستگی بوده و امید دارند زودتر بازنشسته شود، به روسیه می‌روند، چرا که در روسیه این آستانه‌ی سن پایین‌تر است. علاوه بر این، حقوق و قوانین بازنشستگی در روسیه در مقایسه با همه کشورهای شوروی سابق بهتر است. سیاست اجتماعی در روسیه منطقی بوده و بسیاری از ویژگی‌های سیستم توزیع قدیمی شوروی را حفظ کرده است.
ایلیووا هیچ مشکلی در افزایش مهاجرت خارجی نمی‌بیند و این مسئله را یک پدیده طبیعی می‌داند که هیچ عواقب منفی یا مثبتی به همراه ندارد. بر اساس برآوردهای او، تنها بخش کوچکی از قزاق‌ها به دلایل سیاسی یا ایدئولوژیک کشور را ترک می کنند: اکثر آنها تمایل دارد خود را پیدا کرده و استعدادهای خود را شکوفا کنند.  وی در نهایت نتیجه‌گیری می‌کند: «ما شاهد فرایند کاملا طبیعی جابجایی و مهاجرت انسان‌ها هستیم. اگر مردم رفتن را برای خود ضروری می‌بینند، این انتخاب آزادانه آنهاست».