ایران شرقی/ پس از انتخاب «شوکت میرضیایف» به عنوان رئیس جمهور ازبکستان، دولت این کشور با آهنگی سریع ارتباطات خود را توسعه داد. «تاشکند» طی این مدت کوتاه با همسایگان خود سازش کرده و در تلاش برای جلب توجه سرمایه‌گذاران خارجی است. این کشور ساخت مجتمع نظامی-صنعتی خود را نیز آغاز کرده است. شواهد حاکی از این است که سیاست انزواطلبانه‌ «اسلام کریم‌اف» به سبب جاه‌طلبی ازبکستان برای تبدیل شدن به کشوری پیشرو در آسیای مرکزی تغییر کرده است.
در حال حاضر کشور پیشرو در منطقه، قزاقستان است ولی ازبکستان نیز با کسب شرایطی می‌تواند رقیبی جدی برای قزاق‌ها شود. ازبکستان با تمام کشورهای آسیای مرکزی هم‌مرز است، بیشترین جمعیت را در منطقه دارد و اخیرا نیز تمام بازیگران جهانی می‌خواهند نظر تاشکند را جلب کنند.
از سوی دیگر، چندی پیش گزارش‌هایی مبنی بر اصلاحات در روند صدور گذرنامه در ازبکستان منتشر شده است و لغو صدور مجوز برای سفر به خارج از کشور برای شهروندان ازبکستان از اهمیت ویژه‌ای برخوردار است. بر اساس این برنامه اعلام ممنوعیت برای سفر به خارج از کشور در اختیار دادگاه‌ها قرار خواهد گرفت.
همچنین، رئیس جمهور جدید ازبکستان خیلی سریع خصوصی‌سازی اموال دولتی‌ را آغاز کرد. وی در این رابطه فرمانی‌ را در خصوص تسهیل و تسریع فروش اموال دولتی‌ در جهت کارآفرینی در کشور امضا نمود که در راستای تسهیل روند خصوصی‌سازی، تسهیلات مختلفی از جمله دادن وام‌های 3 ساله و تسهیل بروکراسی‌ اداری اجرا خواهد شد. میرضیایف چندی پیش نیز برنامه دولتی‌ مبارزه با فساد را در ادارات این کشور لازم‌الاجرا دانست.
همچنین ازبکستان و تاجیکستان که پیشتر ارتباطات ریلی خود را قطع کرده بودند، ناگهان مسائل ساخت راه‌آهن بدون ورود به خاک ترکمنستان و امکان کاهش تعرفه‌ها برای ترانزیت کالاها را بررسی کردند. از سوی دیگر، شوکت میرضیایف برای تجهیز ارتش با تسلیحات و فن‌آوری‌های نظامی روز ایجاد مجتمع نظامی-صنعتی این کشور را آغاز کرد. در این راستا، ازبکستان برنامه 4 ساله‌‌ای را برای خریداری فن‌آوری‌های نظامی، تعمیر و نوسازی تجهیزات موجود تدوین می‌کند.
حال سوالی که مطرح می‌شود این است که در ازبکستان که قبلا کشوری کاملا بسته بود، چه اتفاقاتی قرار است رخ دهد؟ و آیا تاشکند قصد دارد منطقه‌ را در انحصار خود گرفته و به کشور پیشرو تبدیل شود؟ طرح این سؤالات دور از ذهن نیست، چون ازبکستان بزرگترین و ویژه‌ترین کشور در آسیای مرکزی است و صلح و امنیت آسیای مرکزی وابستگی زیادی به ازبکستان دارد زیرا ازبکستان با سرزمین‌هایی که درگیر فعالیت‌های تروریستی هستند، هم‌مرز است.
رئیس جمهور جدید ازبکستان همچنین تلاش می‌کند محبوبیت و حمایت مردم را به دست آورد. این روشی بسیار عملی برای حل و فصل مشکلات قدیمی و اختلافات در داخل و خارج از کشور است. پیش از این ازبکستان تنها با قزاقستان که تا حدود زیادی تعیین‌کننده فضای سیاسی و اقتصادی منطقه است، رابطه دوستانه داشت. تاشکند و «آستانه» در سال 2013 میلادی، در زمان اسلام کریم‌اف، قرارداد همکاری‌های راهبردی امضا کردند که آن‌ را می‌توان به عنوان بالاترین حد اعتماد ازبکستان به قزاقستان تلقی کرد. البته ذکر این نکته نیز لازم است که آستانه جاه‌طلبی‌های تاشکند در منطقه‌ را دوست ندارد و قدرت جلوگیری از گسترش این فعالیت‌ها را نیز دارد. اما در مجموع بسیار بعید است که ازبکستان بتواند از قزاقستان پیشی بگیرد. اما به احتمال زیاد، این 2 کشور در دوران میرضیایف برای حفظ امنیت و ثبات منطقه و گسترش همکاری‌های متقابل با همسایگان خود متحد خواهند شد.
آیا قزاقستان به عنوان «جزیره ثبات» باقی خواهد ماند؟
همسایه‌های این 2 کشور از لحاظ سطح رشد متفاوت هستند ولی، اگر با قزاقستان و ازبکستان متحد شوند، پیشرفت‌های چشمگیری را در منطقه و جهان تجربه خواهند کرد. جمعیت آسیای مرکزی 70 میلیون نفر است و این منبع و بازاری بزرگ است. این منطقه از لحاظ سرمایه‌گذاری جذاب‌، مستقل و مقاوم در برابر نفوذ خارجی خواهد بود. به عبارت دیگر برای قزاقستان و ازبکستان همکاری‌های نزدیک‌ سودمندتر از رقابت است. بین این 2 کشور اختلافات سیاسی به وجود نخواهد آمد زیرا ازبکستان که به سیاست غیربلوکی پایبند بوده، خط مشئ خود را تغییر نمی‌دهد. ازبکستان نه طرفدار روسیه و نه طرفدار غرب، نه طرفدار چین و نه طرفدار ترکیه است و تاشکند در سیاست خارجی به سیاست کریم‌اف وفادار باقی خواهد ماند.
نه تنها تاشکند و آستانه، بلکه تمام کشورهای آسیای مرکزی در مورد مسائل کلیدی در سیاست بین‌المللی موقعیت‌های مشابهی دارند. خوش‌بینی به نقش ازبکستان در منطقه تا حد زیادی به رشد داخلی و فشارها از خارج بستگی دارد. تاشکند می‌خواهد رهبر منطقه‌ شود اما در ابتدا باید برای همسایگان خود جذاب، قدرتمند و امن باشد. در چنین شرایطی می‎تواند بر روی همگرایی منطقه‌ای از جمله نزدیکی به قزاقستان حساب باز کند. ازبکستان همچنین دارای منابع طبیعی قابل ملاحظه‌ای برای جذب سرمایه‌گذاری است و برای توسعه و پیشرفت خود باید ابتدا به قانونی کردن بازار ارز، حمایت از مالکیت خصوصی، آزادی شخصی و ... بپردازد.
اگر سیاست فعلی ازبکستان برای باز کردن فضای کشور ادامه یابد، آن وقت اصلاحات نه در حرف بلکه در عمل آغاز خواهد شد و ازبکستان به همراه قزاقستان می‌تواند به رهبری مقتدر در منطقه‌ای تبدیل شود. اما چنانچه این کشور بر جاه‌طلبی‌های خود جامه عمل نپوشاند به نظر می‌رسد وضعیت امنیتی آسیای مرکزی تضعیف می‌شود.