ایران شرقی/
 
دومین جلسه کاری- مشورتی رهبران کشورهای آسیای مرکزی قرار بود در فصل بهار در تاشکند برگزارشود. با این حال زمان بندی این جلسه با تعطیلات نوروز (20 مارس 2019) تداخل داشت و در نتیجه این اجلاس برگزار نشد. تا مدتی صحبت از این بود که این اجلاس درتاریخ 12 آوریل یا دیرتربرگزارخواهدشد. امارهبران۵ جمهوری آسیای مرکزی (قزاقستان، قرقیزستان، تاجیکستان، ترکمنستان و ازبکستان) که قرار بود در اجلاس شرکت داشته باشند در نهایت نتوانستند برنامه زمانی خود را با هم هماهنگ کنند. فعلا،هیچ اطلاعات قطعی در مورد زمان برگزاری اجلاس وجود ندارد. سکوت فراگیر درمورد این که چرا اجلاس چهار جانبه رو‌سای جمهور  امسال برگزار نشده، نشان دهنده مشکلات غیر منتظره و احتمالی برای دولت ازبکستان برای برگزاری این اجلاس منطقه‌ای است. 

سال گذشته، رئیس جمهور وقت قزاقستان، نور سلطان نظربایف،اولین اجلاس میان منطقه‌ای آسیای مرکزی را پس از ده سال وقفه، برگزارکرد. روحیه شرکت کنندگان در اجلاس مثبت و خوشبینانه بود و این گردهمایی مصداق گردهم آمدن برادران و دوستان پس از سالها بود. در واقع، درآغوش کشیدن‌ها و زدن بر شانه یکدیگر از روی محبت،صحنه هایی بود  که این سو وآن سو در اجلاس دیده می شد. 

رهبران شرکت کننده در آن زمان توضیح دادند که آن اجلاس درآستانه جشن نوروز برگزار می شود ،که نماد تازه شدن طبیعت،وارتقاءانسانیت است. در اولین بیانیه مشترک اجلاس اعلام شد: "این عید با برکت؛ نماینده سعادت، اتحاد، برادری و حمایت دوجانبه {وهمچنین } تمامی ارزشهای فرهنگی وتاریخی مردمان آسیای مرکزی است." 

به طور کلی، جلسه مارس 2018  هیچ تعهدی برای هیچ یک ازشرکت کنندگان ایجاد نکرد و باعث نشد که انتظارات غیرواقعی شکل بگیرد . چهار رئیس جمهور شرکت کننده (رئیس جمهور ترکمنستان به دلیل یک قرار قبلی، دراجلاس شرکت نکرد) تنها یک بیانیه عمومی از اهداف آینده منتشرکردند. برای مثال، همه طرفها به طورغیر مستقیم خود را متعهد به دستیابی به رشد پایدار و رفاه مردمان آسیای مرکزی کردند.

این اجلاس در عین حال باعث جلب توجه جامعه بین المللی شد. در واقع، برخی ازکارشناسان روس نگران بودند که این اجلاس با حمایت آمریکا و برای محدود کردن تاثیر ومشارکت کرملین درامورآسیای مرکزی برگزارشده باشد. حتی یکی ازکارشناسان شناخته شده روس در امورآسیای مرکزی،«آرکادی دابنوی»، بیان کرد که "برگزاری این اجلاس آسیای مرکزی، درزمانی که روابط روسیه وغرب به سرعت رو به سردی می رود، نشان می‌دهد که کشورهای آسیای مرکزی در تلاشند که از روسیه فاصله بگیرند." 

گذار سیاسی حاضر در قزاقستان باعث می‌شود که رهبران این کشور درگیر امور داخلی خود باشند؛ حداقل تا زمانی که انتقال قدرت پس از انتخابات ریاست جمهوری درماه ژوئن تکمیل شود. درواقع، زمان بندی صدور اعلامیه نظربایف مبنی بر کناره گیری وی از قدرت، شاید دلیل اصلی اختلال در برنامه های تاشکند برای میزبانی از دومین اجلاس کشورهای آسیای مرکزی باشد. پس از 30 سال حکمرانی،  نظربایف این بار استعفای خود را برای یک هفته هم به تعویق نینداخت!

علاوه براین، ماه‌های مارس و آوریل، ایام پرکاری برای رهبران کشورهای آسیای مرکزی بود. رئیس جمهور قرقیزستان سورونبای جینبکوف، پس از میزبانی از رئیس جمهور روسیه، ولادیمیرپوتین، در 28 مارس، از 15 تا 17 آوریل به آلمان سفرکرد. دراین بین، رئیس دولت تاجیکستان، امامعلی رحمان، در 17 آوریل برای یک ملاقات کاری به روسیه رفت. همچنین رئیس جمهورکره جنوبی، «مونجی این»،  از 16 تا 23 آوریل به ترکمنستان، ازبکستان وقزاقستان سفرکرد. در نهایت، تمامی رهبران کشورهای آسیای مرکزی، به استثناء رئیس جمهور انزوا طلب ترکمنستان، بردی محمداف،  در تاریخ  26 آوریل  در گردهمایی طرح «کمربند وجاده»چین درپکن شرکت کردند. 

این ملاقات‌ها و رفت وآمدهای بین المللی دوباره نشان دادکه ظاهرا روابط کشورهای آسیای مرکزی با سایر بازیگران غیرمنطقه ای اهمیت بیشتری نسبت به روابط باهمسایگان نزدیک برای دولت‌های این کشورها دارد. در حالی که ملاقات‌ها با رهبران روسیه، چین و کره جنوبی بر سرمایه‌گذاری، کمک اقتصادی واشتراک تکنولوژی متمرکز بوده، جلسات باکشورهای آسیای مرکزی معمولا درمورد مشکلات مرزی واختلافات بر سر منابع آب بوده است. دراین میان، تجارت مرزی ومنطقه‌ای  آسیای مرکزی، همچنان با موانع ومحدودیتهایی روبروست که دولتهای خودِ منطقه ایجاد کرده‌اند. 

عدم موفقیت برای برگزاری اجلاس آسیای مرکزی، یک شکست برای «شوکت میرضیایف»، رئیس جمهورازبکستان، و تلاش‌های وی برای ترویج "روحیه جدید حسن نیت، اعتماد و تمایل برای حل مشکلات مشترک با سایر کشورهای منطقه" بود. مقامات ازبکستان تلاش کرده‌اند که امتیاز و اعتبار اقدامات مثبت اخیررا در میان دولتهای آسیای مرکزی به نام خود کنند. آنها این فرآیندها را "شرایطی کاملا جدید و سالم، جوی دوستانه وشرایطی مناسب برای همکاری‌ های مفید دوجانبه، نه تنها بین ازبکستان و سایر دولت‌های آسیای مرکزی بلکه میان بقیه دولت‌های آسیای مرکزی" توصیف کرده‌اند. ظاهرا، این تغییرات،نتیجه تلاش رئیس جمهور میرضیایف برای دوستی با کشورهای همسایه بوده است. 

با این حال، ظاهرا تنها بخشی از این ادعاهای مقامات ازبک صحت دارد. روابط ازبکستان با سایر جمهوری‌های آسیای مرکزی در طول دو سال گذشته به شکل قابل توجهی ارتقاء پیدا کرده است. اما نمی توان چنین ادعایی را درمورد روابط بین سایر کشورهای آسیای مرکزی مطرح کرد. برای مثال، اختلافات پرتعداد مرزی بین تاجیکستان و قرقیزستان همچنان ظرفیت خشونت بین دو کشور را باقی نگه داشته است. به دلیل صادرات کالاهای چینی از سوی قرقیزستان به قزاقستان، این کشور گاه و بیگاه با بستن مرز خود به روی کامیونهای قرقیزستان، این کشور را تنبیه می‌کند. از سوی دیگر، مقامات قزاقستانی با لحنی متکبرانه به ازبکستان یادآور می شوند که روابط تجاری در حال رشد این دولت باروسیه، بستگی به حمایت وهمکاری «آکوردا» (کاخ ریاست جمهوری قراقستان) دارد. 

در سال گذشته، حتی روابط آرام بین تاجیکستان وترکمنستان دچار کشمکش شد. مشکل از آنجا شروع شد که کامیونها و قطارهای مسافربری عازم تاجیکستان ازسوی ایران، هفته ها ازعبورازخاک ترکمنستان منع شده بودند. علت این ممنوعیت این بود که یکی از مقامات ارشد خط آهن تاجیکستان گفته بود که ساخت خط آهنی که قرار بود از طریق افغانستان تاجیکستان را به ترکمنستان  متصل کند (و ازبکستان را در این اتصال حذف کند)، پس از بهترشدن روابط تاجیکستان با ازبکستان، ضرورتی ندارد. 

در تحليل عدم اتحاد،اختلافات وجدایی‌ها بین دولت‌های آسیای مرکزی، برخی تحلیلگران به مداخله قدرت‌های خارجی اشاره می‌کنند. با این حال، همانطور که در مورد لغو جلسه کاری- مشورتی رهبران کشورهای آسیای مرکزی دیدیم، احتمالا این ادعای دخالت قدرت خارجی، اغراق‌آمیزاست. مشکلات دائمی  در روابط بین کشورهای آسیای مرکزی بیشتر منشاء داخلی داردو می توان باتلاش جمعی این دولتها، این مشکلات را رفع کرد. اما برای رسیدن به این هدف،رهبران قدرتمند این کشورها می بایست بطور منظم درجلسات منطقه‌ای با یکدیگرملاقات کنند.