ایران شرقی/

در اواخر ژانویه سال جاری، رسانه‌های ازبکستان به نقل از وزارت دفاع کشور اعلام کردند، یک واحد از نیروهای عملیات ویژه نیروهای مسلح ازبکستان در رزمایش "ضربه جنوبی" به همراه نیروهای پایگاه نظامی (کمپ شلبی) آمریکا؛ شرکت کردند.
البته، این اولین بار نیست که نظامیان ازبکستان با مشارکت نظامیان آمریکا به برگزاری آموزش‌های نظامی می‌پردازند.
سرتیپ عبدالسلام عزیزاف، وزیر دفاع ازبکستان که به دعوت طرف آمریکایی از 26 تا 30 ژانویه به آمریکا سفر کرده بود نیز بر مرحله اجرایی آموزش‌های تاکتیکی نظارت داشت.
همچنین، هیئت نمایندگان ازبکستان در چارچوب عملیات رسمی در مرکز آموزش نظامی گارد ملی ایالت "می سی سی پی" حضور داشت و با "جانسون بولز"، فرمانده گارد ملی و "ترنت کلی"، عضو  مجلس نمایندگان این ایالت دیدار کرد. به گفته یک نماینده کنگره آمریکا، نظامیان ازبکستان از لحاظ سطح آموزش حرفه‌ای در میان نظامیان دیگر کشورهای شریک متمایز بوده و در اقدامات نظامی خود، از مهارت عالی و هماهنگی آشکاری برخوردارند.
وزیر دفاع ازبکستان همچنین به ستاد فرماندهی مرکزی نیروهای مسلح آمریکا در تمپا (ایالت فلوریدا) رفت و در آنجا به تبادل نظر در مورد اجرای برنامه ارتباطات نظامی بین وزارت دفاع ازبکستان و فرماندهی مرکزی آمریکا پرداخت.

دوره‌های آموزشی در "کمپ شلبی"
عملا در منابع خبری؛ اطلاعات دقیق‌تری در مورد سفر هیئت نظامی ازبکستان به آمریکا وجود ندارد. بنابراین، باید با توجه به اولویت‌های سیاسی خارجی و نظامی فعلی تاشکند به ارزیابی این رویدادها پرداخت.
اما ابتدا کمی به تاریخ همکاری نظامی ازبکستان و امریکا می‌پردازیم. سالهاست که ازبکستان و آمریکا با یکدیگر همکاری نظامی دارند. اوایل سال‌های 2000 پس از رویدادهای 11 سپتامبر سال 2001، اوج شکل گیری این همکاری بود. در آن زمان، آمریکایی‌ها حتی پایگاه نظامی خود را به منظور انجام عملیات در افغانستان، در ازبکستان مستقر کردند و بدین ترتیب، ازبکستان به یکی از متحدان کلیدی آمریکا در آسیای مرکزی تبدیل شد.
اما این وضعیت پس از رویدادهای اندیجان در سال 2005 تغییر کرد. رویدادهای اندیجان انتقاد واشنگتن را از مقامات دولتی ازبکستان برانگیخت. در همین راستا، مقامات دولتی ازبکستان خواستار خروج نیروهای آمریکایی از کشور خود شدند و بدین ترتیب، روابط بین دو کشور متوقف شد. با این حال، این روابط در سال‌های اخیر، به تدریج بهبود یافته است.

در سال 2012 تقریبا پس از یک توقف هفت ساله، یک هیئت آمریکایی به ریاست "ری مابوس"، فرمانده نیروهای دریایی آمریکا به ازبکستان سفر کرد. در جریان مشاوره‌های صورت گرفته، طرفین یک لیست از تجهیزات لازم را برای نیروهای مسلح ازبکستان تهیه نمودند. این لیست شامل دستگاه‌های دید در شب، ابزار مین زدایی، تصویربرداری از آسمان و ابزاری برای اطلاعات رادیویی بود. یک سال بعد ازبکستان نسبت به خرید مین‌یاب، لباس‌های زرهی، تجهیزات ناوبری ماهواره‌ای، ابزار دید در شب، سلاح‌های پیاده نظام، هواپیماهای بدون سرنشین و حتی هلی‌کوپتر، ابراز علاقه کرد.

در سال 2014، آمریکا عرضه خودروهای زره پوش M-ATV و همچنین تجهیزات تعمیرات زرهی را آغاز نمود. تاشکند در عرض دو سال، 308 خودروی زرهی و 20 دستگاه تعمیر به مبلغ کلی حدود 150 میلیون دلار دریافت کرد. خودروهای ‌های زره‌پوش  M-ATV آمریکا به خوبی کارایی خود را در میادین مین گذاری شده افغانستان نشان داده‌اند. در زیر بدنه این اتومبیل‌ها ماده ای  به کار رفته است که انرژی حاصل از انفجار مین‌ها را از جذب و خنثی کرده و سلامت خودرو و سرنشینان آن را تضمین می‌کند.

پس از انتقال قدرت در ازبکستان در سال 2016، دولت فعلی در پس زمینه روابط و همکاری نظامی با روسیه، سعی دارد تعامل در این جهت  را با دیگر شرکای خارجی نیز توسعه دهد. بنابراین، تعامل با آمریکا و رساندن آن به سطح جدید در لیست اولویت‌های تاشکند در برنامه توسعه همکاری نظامی قرار گرفته و واشنگتن هم تلاش‌هایی در این جهت انجام می‌دهد.

در ماه می سال 2018 شوکت میرضیایف، رئیس‌جمهور ازبکستان در جریان اولین سفر رسمی خود به آمریکا، در مذاکرات با جیمز متیس، وزیر دفاع آمریکا، بر علاقه ازبکستان به همکاری نظامی با آمریکا تاکید نمود.  طرفین به اهمیت تقویت روابط در این زمینه اشاره کردند و در مورد اجرای طرح پنج ساله همکاری نظامی به توافق رسیدند. کاخ سفید ضمن تشریح نتایج سفر رهبر ازبکستان، این کشور را یک کشور ژئواستراتژیک مهم در منطقه نامید و از برگزاری مذاکراتی پیرامون خرید احتمالی تجهیزات نظامی آمریکا توسط ازبکستان خبر داد.

پیش‌بینی می‌شود که واشنگتن در پاسخ به توافق تاشکند درباره ترانزیت محموله‌های نظامی آمریکایی از طریق مسیر شمالی و همچنین تبدیل شدن این کشور به شریکی قابل اعتماد برای آمریکا در مبارزه با تروریسم بین‌المللی در افغانستان ؛ برای جبران اقدامات ازبکستان، در کامل بودن عملی تفاهم‌نامه‌های منعقد شده با ازبکستان خساست به خرج نخواهد داد. آمریکا قصد دارد از طریق ازبکستان حضور نظامی-سیاسی خود را در آسیای مرکزی تقویت کند. سفرهای مکرر هیئت‌های آمریکایی گوناگون از جمله هیئت‌های نظامی به پایتخت ازبکستان گواه این امر است.
آمریکایی‌ها با استفاده از تاکتیک "ایجاد شکاف" در اتحادیه‌های بین دولتیِ مخالفِ منافع خود، به این هدف دست خواهند یافت.
به گزارش Stratfor، گرایش استراتژیک آمریکایی‌ها به آسیای مرکزی، بیشتر از همه مورد علاقه ازبکستان است. آمریکا این کشور را به عنوان بازیگر کلیدی در میان کشورهای آسیای مرکزی ارزیابی نموده و قصد دارند یک رقابت جدی را بر سر تاشکند به مسکو تحمیل کند.

این رقابت در حوزه‌های مختلف از قبیل مبارزه با تروریسم و قاچاق مواد مخدر و توسعه همکاری نظامی و نظامی-فنی صورت خواهد گرفت. همچنین به رغم سرمایه‌گذاری‌های روزافزون روسیه و چین؛ احیای روابط واشنگتن و تاشکند همچنان مورد انتظار است .
بنابراین، انتشار مقاله ای به نام  "2018: سال رویدادهای سرنوشت‌ساز برای آسیای مرکزی" در اوایل ماه ژانویه در منبع اینترنتی "کاراوانسرای" اتفاقی نیست. این مقاله با توصیف نقش مهم و روزافزون ازبکستان در سیاست منطقه‌ای و همچنین تلاش‌های میرضیایف برای بهبود روابط با کشورهای آسیای مرکزی آغاز شده و استقلال ازبکستان را از روسیه و چین در نظر دارد. "کاراوانسرای" معتقد است که نقش ازبکستان به لطف همکاری با واشنگتن برجسته شده است.

از مطالب فوق‌الذکر می‌توان به این نتیجه رسید که ازبکستان هم به نوبه خود در تلاش برای حداکثر بهره‌مندی از وضعیت بوجود آمده؛ بوده و منافع ملی خود را در اولویت قرار می‌دهد. مقامات دولتی فعلی ازبکستان که سیاست اعمال اصلاحات گسترده را در تمام حوزه‌ها (تقویت قابلیت دفاعی نیروهای مسلح ملی و توسعه مجتمع نظامی-صنعتی) در پیش گرفته‌اند، قصد دارند از روابط چندجانبه برای دستیابی به اهداف خود استفاده کنند.
تاشکند در پس زمینه فرآیندهای بسیار پیچیده در افغانستان و همچنین در راستای غیر قابل پیش‌بینی بودن وضعیت این منطقه؛ امید دارد با کمک و حمایت آمریکا قابلیت دفاعی ساختارهای امنیتی خود را از طریق خرید انواع تسلیحات و تجهیزات فنیِ ویژه افزایش داده و همچنین مهارت واحدهای مختلف نیروهای خود را از طریق مشارکت در رزمایش‌های برگزار شده در آمریکا بهبود ببخشد.
با این حال، ازبکستان کاملا قصد ندارد از گسترش بیشتر روابط نظامی و نظامی-فنی با روسیه امتناع ورزد، بخصوص که برخی موارد اولویت محور ازبکستان-روسیه را در این گونه همکاریها  نشان می‌دهند.