ایران شرقی/
در پایان سال 2016، ترکمنستان به صادرکننده اصلی گاز طبیعی به چین (چین پس از سرد شدن روابط "گازی"  ترکمنستان با روسیه، به بازار اصلی فروش آن تبدیل شد) تبدیل و وابستگی "گازی" عشق‌آباد به پکن جایگزین وابستگی به مسکو شد.
به گفته "دن مین‌مین"، مدیر کل شرکت ملی نفت چین در کنفرانس بین‌المللی "نفت و گاز ترکمنستان 2016" در عشق‌آباد در اواسط ماه دسامبر، در طی هفت سال بهره برداری از خط لوله گاز فرا قاره‌ای "آسیای مرکزی - چین"، به جمهوری خلق چین 1.9 میلیارد متر مکعب گاز طبیعی تحویل داده شده است.
امسال نیز در سال 2017 ترکمنستان به اصلی‌ترین عرضه‌کننده "سوخت آبی" به چین تبدیل خواهد شد. این در حالیست که وابستگی ترکمنستان به خریدار خارجی کم نشده است، چرا که چین جایگاه روسیه را (روسیه قبلا تقریبا تمام گاز ترکمنستان را خریداری می‌کرد) گرفته است.
کاهش درآمد‌های حاصل از صادرات گاز در سال جاری همزمان با افزایش عرضه آن، نشان‌ می‌دهد که اهمیت وابستگی گازی به چین برای ترکمنستان کمتر از وابستگی سابقش به روسیه نیست.
2 دسامبر، است Neftegaz.ru با استناد به اطلاعات اداره کل گمرک چین اعلام کرد، چین در عرض 10 ماه از سال 2016، واردات گاز طبیعی از ترکمنستان را در مقایسه با همین دوره در سال گذشته، 11.2٪ (تا 18.32 میلیون تن) افزایش داده است. بعلاوه، درآمدهای حاصل از صادرات گاز عشق‌آباد به دلیل کاهش 145 دلاری هزینه متوسط هر تن گاز در یک سال، تا 29٪ کاهش و به 4.68 میلیارد  دلار رسیده است.
این در حالیست که کشورهای دیگر هنوز قادر به رقابت با ترکمنستان بر سر بازار چین نیستند. بنابراین، در طی این مدت از میانمار به چین 2.39 میلیون تن گاز،  از ازبکستان 2.73 میلیون تن گاز و از قزاقستان تنها 229.14 هزار تن عرضه شد.
بعلاوه، تاشکند در مقایسه با ژانویه-اکتبر سال 2015 صادرات گاز به چین را تقریبا دو و نیم برابر افزایش داده است. سهم ترکمنستان  بیش از 3/4  کل واردات گاز چین بود.
این امکان وجود دارد که در آینده، نقش عشق آباد در تامین گاز طبیعی چین بیشتر شود. چین در نظر دارد به منظور بهبود محیط زیست خود نیروگاه‌های حرارتی کشورش را به نیروگاه گازی تبدیل کند که یکی از منابع اصلی تامین این گاز ترکمنستان خواهد بود ( درحال حاضر بیشتر انرژی برق چین در نیروگاه های حرارتی و با سوخت زغال سنگ تولید می‌شود).
وابستگی صادرات گازی ترکمنستان به چین در حالی تشدید می‌گردد که تا قبل از سال‌های 2010 ، خریدار اصلی گاز ترکمنستان، روسیه (که از طریق خط لوله گاز دوران اتحاد جماهیر شوروی "آسیای مرکزی - مرکز" با این جمهوری در ارتباط است) بود. در آن زمان ترکمنستان به جز خط لوله گاز کوچکی که به ایران راه داشت، گزینه‌ی دیگری برای صادرات گاز نداشت.
دلیل رسمی سرد شدن روابط گازی روسیه-ترکمنستان وقوع انفجار در خط لوله گاز "آسیای مرکزی-مرکز" از 8 تا 9 آوریل سال 2009 بود که "گازپروم" و "ترکمن گاز" یکدیگر را متهم می‌کردند. در واقع، طرفین نتوانستند با قیمت خرید گاز ترکمنستان به توافق برسند. پس از شروع بحران اقتصادی، گازپروم نمی‌توانست هر هزار متر مکعب گاز را با قیمت 375 دلار خریداری کند و به ترکمنستان پیشنهاد تجدید نظر در شرایط قرارداد را داد، اما با امتناع ترکمنستان مواجه شد.
در نتیجه، خرید گاز ترکمنستان توسط روسیه به طور کلی متوقف شد و دوباره از ژانویه سال 2010 از سر گرفته شد. با این حال، اگر پیش از این، "گازپروم" تا 50 میلیارد متر مکعب گاز را از ترکمنستان خریداری می‌کرد، دراینصورت، از سال 2010 ، 11-10 میلیارد متر مکعب دریافت می‌کرد.
در اواسط سال 2015 "گازپروم" خواستار جبران خسارت 5 میلیارد دلاری وارد شده به دلیل قیمت‌ خرید بیش از حد بالا شد و علیه "ترکمن گاز" اقامه دعوی کرد.
بررسی این پرونده به حالت تعلیق درآمد. با این وجود، "گازپروم" از ژانویه امسال، قبل از موعد قرارداد با "ترکمن گاز" را فسخ کرد و در ماه سپتامبر، " الکساندر مدودف"، معاون رئیس "گازپروم" اظهار داشت که تا پایان سال 2018 ، گاز ترکمنستان را خریداری نخواهد کرد.
به گفته تحلیل‌گران، در حال حاضر، "گازپروم"  به گاز ترکمنستان نیازی ندارد، این در حالیست که ترکمنستان هم فعلا جایی برای فروش مقادیر اضافی ندارد. "گازپروم" قصد داشت در ازای خرید گاز به بهره‌برداری از میادین گاز ترکمنستان (که عشق آباد تنها به چینی‌ها واگذار کرده بود) دست یابد. اما شانس تحقق چنین سناریویی فعلا خیلی زیاد نیست.
چین به جای روسیه
در همان سال 2009، زمانی که روابط "گازی" میان مسکو و عشق آباد به شدت سرد شده بود، چین به سرعت شروع به گرفتن جایگاه روسیه به عنوان وارد کننده اصلی گاز ترکمنستان کرد. در دسامبر سال 2009، اولین خط لوله گاز فرا‌ قاره‌ای "چین - آسیای مرکزی" به طول حدود 7 هزار کیلومتر و ظرفیت 40 میلیارد متر مکعب گاز در سال (ترکمنستان-ازبکستان-قزاقستان) راه‌اندازی و تحویل گاز ترکمنستان به چین در سال 2010 آغاز شد.
با این حال، قیمت گاز ترکمنستان برای چین نسبت به قیمت آن برای روسیه کمتر بود. به گفته "آشیرگولی بیگلیف"، رئیس "ترکمن گاز" در کنفرانس "نفت و گاز ترکمنستان"، جمهوری قصد دارد تا سال 2030 استخراج گاز را بیش از سه برابر افزایش دهد و آن را به سطح 230 میلیارد متر مکعب برساند. انتظار می‌رود که حجم گاز صادر شده در این مدت از 45 تا 180 میلیارد متر مکعب افزایش یابد. در ضمن، خریدار اصلی گاز ترکمنستان همانند سابق چین خواهد بود.
در نتیجه ساخت چهارمین خط لوله گاز "چین - آسیای میانه" که از خاک کل پنج کشور منطقه عبور می‌کند، ظرفیت کلی آن تا 85 میلیارد متر مکعب افزایش خواهد یافت.
از آنجا که ذخایر گاز در ازبکستان و قزاقستان کم هستند، بیشتر این خط لوله گاز به ترکمنستان اختصاص داده شده است.
این امکان وجود دارد که طرح‌های مربوط به افزایش شدید صادرات همچنان بر روی کاغذ باقی بمانند. واقعیت این است که علاوه بر چین و ایران که خود از صادر کنندگان اصلی گاز طبیعی است، هیچ کشور دیگری وجود ندارد که ترکمنستان مقادیر اضافی گاز طبیعی خود را به آن بفروشد. چشم‌اندازهای ساخت و ساز خط لوله ترانس خزر دلگرم کننده نیستند و خط لوله گاز TAPI که می‌تواند بین ترکمنستان با پاکستان و هند ارتباط برقرار کند، باید از خاک افغانستان که در آن وضعیت در سال‌های اخیر وخیم شده است، بگذرد. بنابراین، در آینده قابل پیش بینی، وابستگی گازی ترکمنستان به بازار چین افزایش خواهد یافت.