ایران شرقی/

عرصه انتخابات مجلس قانون گذاری ملی و ایالتی اخیر در پاکستان شاهد حضور شمار قابل توجهی از نامزدهای انتخاباتی از میان افراط گرایان مذهبی و کمپین‌های گروه‌های تروریستی بود. هیچ کدام از آنها در مجلس  ملی پاکستان کرسی بدست نیاوردند و تنها دو نفر موفق به کسب کرسی در مجلس ایالتی سند شدند. در ظاهر، انتخابات یک عقب نشینی برای افراط گرایان و تروریست‌های پاکستان بود. با این حال، نگاهی دقیق‌تر به مبارزات انتخاباتی و روند رأی گیری نشان می‌دهد که دلیلی برای نگرانی و دغدغه وجود دارد؛ چرا که افراط گرایان در پی انتخابات 25 جولای قوی‌تر ظاهر شده‌اند.

افراط گرایان در عرصه انتخابات
افراط گرایان مذهبی و تروریست‌ها در انتخابات‌های پیشین پاکستان نیز مبارزه انتخاباتی داشته‌اند و در انتخابات شرکت کرده‌اند، اما آنچه که در انتخابات اخیر مشارکت آنها را متمایز می‌نمود، مقیاس بی‌سابقه‌ای بود که اتفاق افتاد. از حدود 12000، نامزد که برای کسب کرسی‌ها در مجلس‌های ملی و ایالتی کاندیدای انتخابات شده بودند، بیش از 1500 نفر از گروه‌های افراطی و تروریستی بودند. (گندهارا، 24 جولای)

 در میان این گروه‌ها، گروه افراطی سنی ممنوعه و تحریم شده اهل سنت و الجماعت وجود داشت. گروه اهل سنت و الجماعت در سال 1996 با تغییر نام فعالیت خود را شروع کرد. این گروه قبلا با عنوان سپاه صحابه پاکستان شناخته شده بود. این گروه رکورد و سابقه خونینی دارد و صدها حمله به علمای شیعه، مساجد و مراسم‌های مذهبی انجام داده است. اهل سنت و الجماعت در انتخابات اخیر بیش از 150 نامزد را وارد صحنه مبارزات انتخاباتی کرد، که چند تن از آنها تحت نام حزب راه حق پاکستان یا به عنوان کاندیدای مستقل در انتخابات رقابت کردند. (الجزیره، 15 جولای)

یکی دیگر از گروه‌های افراطی شرکت کننده در این نبرد انتخاباتی، تحریک لبیک پاکستان بود. تحریک لبیک پاکستان, نماینده و جبهه انتخاباتی گروه تحریک لبیک یا رسول الله است. این سازمان متشکل از بریلوی‌های رادیکال است که در آگوست 2015 تشکیل شده بود و هدف او در آن زمان  آزادی ممتاز قادری بود. (قادری محافظ سلمان تاثیر فرماندار پنجاب بود که او را به دلیل مخالفت با اعدام یک زن مسیحی که متهم به توهین به پیامبر بود؛ ترور کرد و خود او نیز بعدا اعدام شد.) تحریک لبیک پاکستان 571 نامزد را برای مجلس‌های ملی و ایالتی به میدان مبارزه انتخاباتی فرستاد.(  دیلی تایمز، 4 جولای).

 بحث برانگیزترین سازمان در عرصه انتخابات لشکر طیبه/ جماعت الدعوه بود
این گروه تعداد زیادی حملات تروریستی در هند انجام داده است؛ از جمله حملات نوامبر 2008 در بمبئی که در پی آن 166 نفر، از جمله شش آمریکایی، کشته شدند. لشکر طیبه/ جماعت الدعوه توسط سازمان ملل متحد, ایالات متحده و هند به عنوان گروه‌های تروریستی شناخته و تعیین شده‌اند (پاکستان فقط لشگر طیبه را تحریم و ممنوع کرده است و جماعت الدعوه را نه. و ادعا می‌کند که سازمان جماعت الدعوه در امور خیریه مشغول به کار است). در ماه آگوست 2017، لشکر طیبه/ جماعت الدعوه یک جناح سیاسی، با عنوان "مسلم لیگ ملی "ایجاد و راه اندازی کرد که در اوایل سال جاری توسط ایالات متحده به عنوان یک سازمان تروریستی معرفی شد (داون/سحر 3 آوریل). زمانی که کمیسیون انتخابات پاکستان از ثبت نام "مسلم لیگ ملی" به عنوان یک حزب برای شرکت در انتخابات امتناع ورزید، حزب لشکر طیبه/ جماعت الدعوه کاندیداهای خود را از طریق پایگاه گروه تحریک الله اکبر به میدان فرستاد. در میان نامزدهای این گروه برای شرکت در انتخابات مجلس ملی، پسر و داماد حافظ سعید، برنامه ریز حملات بمبئی سال 2008 حضور داشتند. در آن زمان جایزه 10 میلیون دلاری برای سر حافظ سعید تعیین شده بود. همچنین محمد شیخ یعقوب، عضو کمیته مشاوره مرکزی لشکر طیبه هم از همین گروه کاندیدای انتخابات شده بود که نام وی در فهرست تروریستی تعیین شده ایالات متحده قرار دارد ( Times of India،22 ژوئن)

رشد و پیشرفت گروه تحریک لبیک پاکستان
به استثنای تحریک لبیک پاکستان، سایر گروه‌های افراطی حاضر در انتخابات اخیر کرسی به دست نیاوردند و انتظار رخداد چنین اتفاقی هم نمی‌رفت. این موضوع به عنوان مردود شمردن گروه‌های افراطی توسط رای دهندگان تفسیر شده است (هندوستان تایمز، 28 جولای). مدیحه افضل، نویسنده کتاب (پاکستان در محاصره: افراط گرایی، جامعه و دولت)؛ به دیپلمات گفت "حتی احزاب اسلام گرای جریان اصلی سیاسی هم در انتخابات‌های پاکستان خوب عمل نمی‌کنند، هرچند که از لحاظ سخنوری و قدرت مانور خیابانی زنده و مشهور باشند. او افزود: "بنابراین انتظار می‌رفت احزابی که بیشتر راست گرا بودند و یا در حاشیه قرار داشتند؛ و قطعا آن دسته از افرادی که با افراطی‌ها ارتباط داشتند، نتیجه بدتری به دست بیاورند."

با این وجود، دلیلی برای نگرانی وجود دارد. توجه دقیق‌تر به نتایج و روند رأی گیری، یک تصویر آزاردهنده و آشفته را نشان می‌دهد. برای اولین بار، انتخابات اخیر راه ورود دو نامزد افراطی به مجلس سند را باز کرده است. رهبری گروه‌های اسلام گرا در پاکستان که تاکنون در دست مجلس متحده عمل - که یک اتحاد نسبتا معتدل از احزاب اسلامی مانند جماعت اسلامی- بوده است، اکنون تغییر کرده و به تحریک لبیک پاکستان بسیار افراطی‌تر رسیده است. رشد سیاسی و انتخاباتی تحریک لبیک پاکستان در طول یک دوره کوتاه یک ساله، چشمگیر بوده است.
در خیابان‌ها، اعتصاب و اعتراضات آن گروه، شهرهای پاکستان را فلج کرده و حتی زاهد حامد وزیر دادگستری پاکستان را وادار کردند استعفا دهد. در عرصه انتخابات، عملکرد این گروه چشمگیر بوده است. نخستین تلاش‌های تحریک لبیک پاکستان در عرصه سیاست‌های انتخاباتی در انتخابات فرعی لاهور در سپتامبر 2017 رخ داد که در آن زمان 7100 رای از میان 61000 رای توانست کسب کند. توجه به عملکرد این گروه حائز اهمیت است؛ چرا که در انتخابات اخیر در جایگاه سوم ایستاد و حزب مردم پاکستان را به جایگاه چهارم تنزل داد. عملکرد تحریک لبیک پاکستان در انتخابات‌های اخیر بهبود و پیشرفت داشته و اگر چه موفق به کسب کرسی در مجلس ملی نشد؛ اما در مجموع دو میلیون رای در سراسر پاکستان به دست آورد. تحریک لبیک دوباره در جایگاه سوم در لاهور و در سایر نقاط ایالت پنجاب ایستاد و ثابت کرد که رقیب خوبی برای "تحریک انصاف پاکستان" و "حزب مسلم لیگ نواز" می‌تواند باشد. مهم این است که دو نفر از اعضای تحریک لبیک پاکستان اکنون در مجمع سند به عنوان قانون گذار خواهند نشست (Rising Kashmir، 13 آگوست)

ایجاد اعتدال در گروه‌های تروریستی؟
تعداد زیادی از کاندیداهای افراط گرا در انتخابات اخیر، حضور خود را مرهون و مدیون برنامه اجرایی ارتش پاکستان هستند. ارتش برنامه‌ای برای جلب رضایت و وارد کردن گروه‌های تروریستی به جریان اصلی سیاسی از طریق تشویق آنها برای شرکت در رقابت‌های انتخاباتی دارد. ظاهرا در سال 2016، ارتش این طرح را به نواز شریف، نخست وزیر وقت، پیشنهاد کرد که وی آن را نپذیرفت. حذف او از قدرت در سال 2017 راه را برای اجرای این برنامه هموار کرد. دو هفته پس از برکناری شریف، تشکیل "مسلم لیگ ملی" اعلام شد ( The News، 17 سپتامبر 2017).

اخیرا، در ماه ژوئن، سازمان ملی مبارزه با تروریسم ممنوعیت اعمال شده بر گروه اهل سنت و الجماعت را لغو کرد و راه را برای مشارکت آنها در انتخابات هموار کرد. نام رهبر گروه محمد احمد لدهیانوی از برنامه چهارم قانونی مبارزه با تروریسم که توسط دولت موقت پاکستان وضع شده بود، حذف شد. دارایی‌های لدهیانوی که در گرو دولت بود؛ آزاد شد و محدودیت‌های علیه جنبش او نیز حذف گردید (اکسپرس تریبون، 27 ژوئن).

هدف از وارد کردن ستیزه جویان به جریانِ اصلی سیاسی، آن است که آنها به جای اعمال روش‌های خشونت آمیز، با سیاست‌های جذب کننده و متمایل به سوی کسب آرا در انتخابات؛ دیدگاه‌ها و روش‌های خود را تعدیل کنند. به عنوان مثال در نپال، در بعضی موقعیت‌ها این سیاست به خوبی عمل کرده است. در جایی که مائوئیست‌ها مبارزه مسلحانه را کنار گذاشتند، خواسته‌های خود را تعدیل کردند، در انتخابات رقابت کردند و به جریان اصلی سیاسی پیوستند. اما این موضوع در پاکستان اتفاق نیفتاد. هیچ کدام از نامزدها، سازمان‌های افراطی یا رهبران آنها نظریات خود را تعدیل نکردند یا خشونت را رد و نفی نکردند (داون/سحر، 23 جولای). در واقع خادم حسین رضوی رهبر تحریک لبیک پاکستان تهدید کرد که اگر هلند این امکان را فراهم کند که رقابتی جهت طراحی کارتون حضرت محمد انجام شود "هلند را از روی زمین پاک می‌کند". همچنین لدهیانوی، رهبر گروه اهل سنت و الجماعت هشدار داد که اگر وی به قدرت برسد هیچ یک از شیعیان در پاکستان زنده نخواهند ماند (تلویزیون سما، 4 جولای؛ روزنامه تایمز، 30 جولای)

ورود تروریسم به جریان اصلی سیاسی
پاکستانی‌های لیبرال به شدت استراتژی جدید وارد نمودن تروریست‌ها به جریان اصلی سیاسی را متهم کرده اند. افضل معتقد است که "اجازه دادن به افراط گرایان جهت ورود به عرصه انتخابات یک اشتباه است"، افضل اشاره می‌کند که "حتی اگر افراط گرایان در انتخابات و مبارزات انتخاباتی عملکرد مناسبی نداشته باشند، با اجازه دادن به آنها برای سخنرانی در چنین عرصه و جریان اصلی سیاسی در واقع آنها را تایید می‌کنیم و به آنها مشروعیت می‌بخشیم.  بنابراین پاکستان رو به افراطی‌تر شدن (رادیکال‌تر شدن) می‌رود".

تحلیلگران پاکستانی معتقدند که وارد کردن تروریست‌های شناخته شده مانند حافظ سعید به جریان اصلی نشان دهنده اراده دولت برای غیر افراطی کردن آنها یا سیاسی کردن آنها یا متعادل‌تر ساختن آنها نیست. در عوض، تحلیلگران هشدار می‌دهند که این کارها جامعه را رادیکال می‌کند. (ایندین اکسپرس، 7 اکتبر 2017)

استراتژی ارتش برای وارد کردن تروریست‌ها در جریان اصلی سیاسی؛ بین آنچه که ارتش به عنوان "تروریست‌های خوب" و "تروریست‌های بد" توصیف می‌کند، تمایز قایل می‌شود. تروریست‌های بد، از قبیل تحریک طالبان پاکستان، که دولت پاکستان را هدف قرار می‌دهند و به ارتش اعلام جنگ می‌کنند، در  استراتژی ورود به جریان (سیاسی) اصلی ارتش جایگاهی ندارند. استراتژی ورود به جریان اصلی سیاست تنها برای تروریست‌های خوب از جمله  نماینده‌ها و جنگجویان نیابتی مورد حمایت و مورد علاقه ارتش پاکستان مانند لشکر طیبه/ جماعت الدعوه عمل می‌کند و به کار آنها می‌آید. گروه‌هایی که دولت از آنها به عنوان ابزاری برای سیاست خود در رابطه با هند استفاده می‌کند. به نظر می‌رسد هدف از ورود به عرصه سیاسی سازمان‌هایی نظیر لشکر طیبه/ جماعت الدعوه، کاهش فشارهای بین المللی بر پاکستان است. پاکستان قصد دارد این گروه‌ها را به عنوان بازیگران سیاسی مطرح کند.

نتیجه گیری
تلاش پاکستان برای وارد کردن افراط گرایان و تروریست‌ها به جریان اصلی سیاسی با اجازه دادن به آنها برای رقابت در انتخابات به شدت دارای نقص و معیوب است. دولت از هیچ کدام از این گروه‌ها نخواسته خشونت را رد و انکار کنند یا به عنوان شرطی برای رقابت در انتخابات، دیدگاه‌های خود را تعدیل کنند. آنها با بلاغت و سخنرانی‌های نفرت انگیز در  مجمع‌ها و اجتماعات؛ شهرت بسیاری کسب کردند. اگر چه با این سازوبرگ در مجلس ملی  هیچ کرسی‌ای بدست نیاوردند،  اما در حقیقت آنها برندگان انتخابات بودند و احترام و مشروعیت جدیدی به دست آوردند. اگر پاکستان این گروه‌ها را ملزم به اعتدال گرایی ننماید، بر عملکرد آنها نظارت کافی نداشته باشد  و در  وارد کردن آنها به جریان اصلی سیاسی درست عمل نکند, در معرض خطر عادی شدن افراط گرایی قرار می‌گیرد
انتهای مطلب/