ایران شرقی/ از اواخر هفته گذشته در جمهوری اسلامی افغانستان درگیریهای سختی بین شبهنظامیان جنبش طالبان و نیروهای دولتی روی داده است. با گذشت دقیقا یک سال از تصرف سه روزه قندوز (هممرز با تاجیکستان)، طالبان دوباره حمله به این شهر را آغاز کرده و شبهنظامیان موفق شدند پرچمهای خود را در میدان مرکزی قندوز به اهتزاز دربیاورند. 6 اکتبر برخی منابع خبری با استناد به گفته نمایندگان نیروهای دولتی افغانستان، اعلام کردند که در شهر، عملیات پاکسازی شروع شده و این به معنای عدم موفقیت طالبان نیز است. با این حال، لازم به ذکر است که این بار، نه تنها پایتخت قندوز، بلکه ولایت بغلان همسایه هم متحمل آسیبهای ناشی از تشدید فعالیت نیروهای مخرب شده است.
سوم اکتبر، سایت "افغانستان.رو" خبری به شرح زیر منتشر کرد: «شبهنظامیان به چندین ولسوالی ولایت حمله کردند، راه اتومبیلرو به سمت قندوز را بستند و به تصرف شهر پلخمری که مرکز اداری استان محسوب میشود، اقدام کردند. در حال حاضر، در این ولایت همچنان اقدامات نظامی شدیدی ادامه دارد.
مطابق با گزارشات واصله، چندین شهرک از حضور طالبان پاکسازی شدند، اما در پلخمری همچنان درگیریهای شدیدی ادامه دارد. به عبارت دیگر، ولایات شمالی افغانستان همانند سابق به یکی از اهداف اولیه شبهنظامیان تبدیل یافته و این مسئله باعث نگرانی تاجیکستان، همسایه شمالی افغانستان میشود.
در همین حال، بیثباتی ولایات قندوز و بغلان دلیلی برای آمادگی نظامی هر چه بیشتر نیروهای مرزی تاجیکستان نیز شده است. "الوغحاجیف"، یکی از مقامات امنیتی در یکی از مصاحبههایش گفت: «علیرغم عدم تلاش شبهنظامیان برای نفوذ به مرز تاجیکستان-افغانستان، باز هم نواحی تاجیکستان که با قندوز هم مرز هستند، تقویت میشوند». اولوغحاجیف همچنین افزود: « نیروهای نظامی وزارت دفاع تاجیکستان در خط دوم دفاع مستقر شدهاند. بنابراین سناریوی نفوذ احتمالی تا حدود زیاد بعید است. در عین حال، مقاصد تک تک بازیگران بینالمللی در رابطه با تاجیکستان هم باعث نگرانی میشود. به عنوان مثال، آنها معتقداند که تاجیکستان ممکن است به "پایگاه افراط گرایان" تبدیل شود. این سناریو را هم نمیتوان مانند سناریوی نفوذ احتمالی امکانپذیر دانست.
با این حال، پیشرفتهای خاصی صورت میگیرد. در اینجا، روی سخن در مورد مطلب "اسلاوین" (عضو شورای آتلانتیک و نویسنده کتاب " Bitter Friends, Bosom Enemies") که از سایت Politico (ایالت ویرجینا، آمریکا) پاک شده است، میباشد.
به گفته اسلاوین، واشنگتن اقدامات زیر را به منظور تحقق "برنامه جامع" برای هر یک از کشورهای منطقه آسیای مرکزی انجام میدهد: اسلاوین ضمن بحث در مورد تاجیکستان، به "استقرار تعداد معینی از نیروهای آمریکا در قرهباغ کوهستانی اشاره میکند». خبرگزاری «EADaily» به نوبه خود حدس میزند که منظور نویسنده قرقانتپه بوده است.
اسلاوین مینویسد: «دولت تاجیکستان دارای ظرفیت لازم برای اختلاف با روسیه و همکاری با آمریکا است. دولت آمریکا با حمایت از حکومت امام علی رحمان از تاجیکستان به عنوان انتقال دهنده گروهکهای تروریستی افراطی به آسیای مرکزی و سپس روسیه در صورت لزوم استفاده خواهد کرد».
این در حالیست که رویکرد وقیحانه و ضد انسانی واشنگتن در اینصورت نسبت به تاجیکستان به هیچ وجه جامعه جهانی را متحیر نکرد. زیرا این امر، بارها اتفاق افتاده است. تاجیکستان بیشتر با کشورهای منطقه و روسیه (که ضامن امنیت تاجیکستان در چارچوب حضور در سازمان پیمان امنیت جمعی است) روابط دوستانه بین دولتی دارد. یعنی در واقع، نه بیثباتی شمال افغانستان و نه نفوذ مخرب آمریکا در شرایط فعلی (با توجه به اهمیت خاص ثبات آسیای مرکزی و به ویژه تاجیکستان برای اوراسیا) را نباید جزو تهدیدات واقعی برای تمامیت ارضی و آرامش تاجیکستان در نظر گرفت.