ایران شرقی/

رایان کراکر، که بیش از یک دهه قبل سفیر ایالات متحده در افغانستان بود، زمان زیادی را صرف تلاش برای متقاعد ساختن دولت اسلام آباد کرد تا علیه ستیزه جویانی اقدام کند که آزادانه در داخل این کشور عمل می‌کنند و از کشور مجاورِ افغانستان (یعنی پاکستان ) حملاتی را علیه نیروهای آمریکایی طراحی و اجرا می‌کنند. در سال 2007، کراکر در پایان دوره سه ساله‌اش، با ژنرال اشفق پرویز کیانی سرپرست ارتش پاکستان، صحبت کرد. ژنرال کیانی توضیح داد که چرا اسلام آباد آماده نبوده که این جریان را معکوس کند. بنا به گفته کراکر، ژنرال کیانی اظهار داشت که ایالات متحده به مدت کوتاه، توجه محدودی نشان می‌دهد. کیانی به کراکر گفت "این بار چه مدت می‌خواهید بمانید؟ زیرا شما می‌آیید و می‌روید."
"اگر فکر می‌کنید که ما قصد داریم طالبان و شبکه حقانی و دیگر ستیزه جویان را به دشمنان خونی خودمان تبدیل کنیم و رفتن شما را تماشا کنیم، کاملا دیوانه هستید.
تعامل و تبادل نظر این دو مرد، ناسازگاری و ناامیدی متقابل را نشان می‌دهد که از روابط میان پاکستان و ایالات‌متحده به ستوه آمده‌اند. این دو کشور متحدان اسمی، با زمینه استراتژیک مشترک محدود هستند. رئیس جمهورهای پیشین ایالات متحده تلاش کرده‌اند ولی موفق به متقاعد کردن پاکستان برای جلوگیری و ممانعت از فعالیت طالبان و ستیزه جویان حقانی در مرز افغانستان نشدند. اکنون دونالد ترامپ رئیس جمهور آمریکا با همان چالش مواجه است و مقامات دولت او در حال بحث و مذاکره هستند که تا چه حد و تا کجا باید به پاکستان فشار بیاورند.

با وجود تعلیق کمک نظامی 1.3 میلیارد دلاری آمریکا در ماه ژانویه، پاکستان موفق به انجام اقدامات قاطع برای سرکوب ستیزه جویان افغان در خاک خود نشده است. مقامات ایالات متحده گفته‌اند دستگیری ستیزه جویان شناخته شده و یا محدود کردن جریان اقدامات ستیزه‌جویان و انتقال سلاح‌ها در مرز پاکستان با افغانستان صورت نگرفته است. یک مقام ارشد دولتی در ماه جاری به خبرنگاران گفته است: "آنچه می‌توانم بگویم این است که آنها حداقل میزان رسیدگی را به درخواست‌های ما انجام دادند تا ظاهراً اندکی پاسخگو و مسئول به نظر برسند."

در میان سرخوردگی‌های به وجود آمده در کنگره، نمایندگان ترامپ در حال مذاکره‌اند و مشغول سنجش جریمه‌ها و مجازات‌های سیاسی بی‌سابقه برای اسلام آباد هستند زیرا پاکستان به ستیزه‌جویان افغان پناه می‌دهد تا با دولت افغانستان که مورد حمایت ایالات متحده می‌باشد، بجنگند. مجازات‌های مورد بررسی شامل لغو وضعیت کنونی پاکستان به عنوان یکی از متحدان اصلی غیر ناتو است. همچنین قطع دائمی کمک‌های نظامی ایالات متحده که از دو ماه پیش به حالت تعلیق درآمده  و یا حتی اعمال ممنوعیت‌های صدور ویزا و یا تحریم‌های دیگر علیه افرادی که در دولت پاکستان مسئول تدارکات و پشتیبانی از ستیزه‌جویان دانسته شده‌اند، از دیگر گزینه‌ها است.

با این حال، کاخ سفید در حال حاضر مشغول بحث و رایزنی داخلی در مورد سرعت انجام اقدامات تنبیهی و مقیاس و میزان گام‌های تنبیهی ممکن علیه پاکستان است. این بحث‌ها استدلال‌هایی در مورد رئیس جمهورهای پیشین ایالات متحده را نیز بازتاب می‌دهد. برخی مقامات و افسران ارتش با اقدام سخت‌گیرانه علیه پاکستان موافق هستند، و معتقدند که آمریکا در تمام این سال‌ها در ازای کمک‌های خود به پاکستان، سهم ناچیزی دریافت کرده است. اما صداهای دیگری از درون کاخ سفید به گوش می‌رسد که نشان می‌دهد برخی از دولت‌مردان آمریکایی در مورد بیگانگی و دشمنی با یک کشور مسلح به سلاح هسته‌ای که 200 میلیون نفر جمعیت داشته و در همسایگی چین قرار دارد، نگرانند. 
انتصاب پر سر و صدای هفته گذشته جان بولتون به عنوان مشاور امنیت ملی و نامزدی مایک پومپئو برای وزارت امور خارجه، می‌تواند این بحث را به سمت اقدامات شدیدتر علیه اسلام آباد متمایل نماید. 

اولین بار نیست که تعلیق کمک‌های نظامی رخ می‌دهد. ایالات متحده بعد از حملات 11 سپتامبر بودجه امنیتی پاکستان را محدود نموده است. اما بر خلاف دولت‌های پیشین، نمایندگان ترامپ در سال جاری به طور دائم به دنبال حذف کمک‌های نظامی هستند که می‌تواند بر بودجه دفاعی پاکستان تأثیر بگذارد و بر این کشور فشار وارد کند و پاکستان را از دسترسی به سخت افزار نظامی مطلوب ایالات متحده محروم کند. 
کاخ سفید همچنین حتی اقدامات شدیدتری علیه پاکستان را ارزیابی می‌کند که شامل ممنوعیت ویزا و یا سایر اقدامات تنبیهی علیه اعضای دولت پاکستان، ارتش یا سرویس اطلاعاتی ISI است. مقامات کنونی و سابق دولت آمریکا به نشریه سیاست خارجی (Foreign policy) گفته‌اند کسانی که مظنونند که به طالبان و نیروهای حقانی اجازه می‌دهند که از پناهگاه‌های خود در داخل پاکستان حملاتی انجام دهند، با اقدامات تنبیهی آمریکا مواجه خواهند شد. یکی از مقامات ارشد دولت پاکستان، که می‌خواست نامش فاش نشود، هفته گذشته به خبرنگاران گفت: "ما آماده هستیم هر آنچه لازم است برای حفاظت از پرسنل ایالات متحده و تامین منافع ایالات متحده در منطقه انجام دهیم."
با انجام این اقدامات تنبیهی؛ به طور واضح و آشکار برخورد با پاکستان نمود پیدا خواهد کرد و این امر انحلال یک اتحاد نظامی پریشان را در پی خواهد داشت. اتحاد نظامی که در طول جنگ سرد متولد شد و پس از حملات 11 سپتامبر تجدید شد.

باراک اوباما و جورج دبلیو بوش رئیس جمهورهای سابق آمریکا نیز از پاکستان مصراً خواسته بودند تا علیه طالبان و هم قطاران آنان در شبکه حقانی اقدام کنند. اما از درگیری با پاکستان اجتناب ورزیدند. در دولت‌های پیشین، مقامات رسمی از ترس اینکه پاکستان می‌تواند هر گونه مذاکره صلح را در افغانستان تخریب کند، تمایلی به اعمال فشار زیاد نداشتند. همچنین نگران بودند که پاکستان خطوط ارتباطی عرضه و تامین تدارکات نیروهای تحت رهبری ایالات متحده در افغانستان را مسدود سازد یا اینکه فشار آمریکایی‌ها موجب شود جهادی‌ها جسور شوند و تلاش کنند کنترل تسلیحات هسته‌ای این کشور را در دست بگیرند.

دو حمله مرگبار در کابل در ماه ژانویه توسط طالبان انجام شد. تنها چند روز پس از آنکه خبر تعلیق کمک‌های ایالات متحده اعلام شد و پس از آنکه توئیت ترامپ در مورد انتقاد شدید از پاکستان صورت گرفت؛ این اتفاق رخ داد. بنابراین نیاز فوری به بحث و گفتگو احساس شد. برای منتقدان اسلام آباد، حملات - از جمله یک بمب‌گذاری انتحاری که جان 95 نفر را گرفت - یک الگوی آشنا از سال‌های گذشته را خاطرنشان کرد: واشنگتن پاکستان را تهدید به مجازات کرد و نمایندگان آن کشور در افغانستان دست به اقدام تلافی جویانه زدند.
یک افسر سابق سیا گفته است که این حملات "مقابله و تلافی به رهبری ISI بوده است".
اوضاع سیاسی برای پاکستان در کنگره آمریکا- و همچنین در پایتخت‌ کشورهای غربی – مناسب نیست و خصومت و دشمنی همچنان رو به افزایش است. چند سال قبل و در سال 2009، اعضای کنگره آماده بودند تا از تعهدات چند میلیارد دلاری چند ساله برای کمک‌های امنیتی به پاکستان حمایت کنند. اما آن روزها تمام شده و هر دو طرف صبرشان از اسلام آباد به سر آمده است.
به گفته یکی از مقامات ارشد وزارت امور خارجه، پاکستان در معرض خطای محاسباتی و اشتباه در خصوص میزان صبوری و مرز ناامیدی، هم در مورد واشنگتن و هم سایر دولت‌های خارجی قرار دارد. یکی از مقامات که اجازه نداد سخنان وی ضبط شود، گفت: در گذشته، پاکستان تلاش کرده است تا حداقل اقدامات مورد نیاز را برای جلب مشوق‌های ایالات متحده؛ بدون تغییر اساسی در سیاست و استراتژی خود انجام دهد".

واشنگتن، علاوه بر اقدامات یک جانبه، با موفقیت یک لایحه پولشویی بین المللی را به تصویب رساند تا پاکستان را در لیستی جهت بررسی و پیگیری قرار دهد. در حقیقت پاکستان مظنون است که تامین مالی تروریست‌ها را انجام می‌دهد. این حرکت زنگ‌های هشدار را در اسلام آباد به صدا در آورد. پاکستان روی چین و عربستان سعودی برای شکست خوردن این اقدام حساب کرده بود. با این حال، پاکستان این اتهام را انکار کرده و  نمی‌پذیرد که به رهبران ستیزه‌جویان پناه داده تا علیه نیروهای ایالات متحده و دولت افغانستان حملات را طراحی و اجرا کنند.

اعزاز احمد چودری، سفیر پاکستان در ایالات متحده، طی یک ایمیل به نشریه فارن پالیسی نوشت: "امروز هیچ حضور سازمان یافته‌ای از طالبان افغان یا شبکه حقانی در داخل پاکستان وجود ندارد." "چودری گفت: پاکستان همچنان به همکاری با ایالات متحده برای برقراری صلح در افغانستان متعهد باقی مانده است. با این حال، ما باور داریم که سرزنش کردن متحدانی که اهداف مشترک را دنبال می‌کنند؛ کمکی به دستیابی به صلح و ثبات منطقه‌ای پایدار نمی‌کند.

با این حال، سازمان‌های اطلاعاتی غربی اصرار دارند که سازمان جاسوسی پاکستان، سرویس اطلاعاتی ISI، به مدت طولانی به عنوان یک شاهراه حیاتی برای طالبان افغانستان و شرکای آنها در شبکه حقانی به کار گرفته شده است. با تامین تسلیحات، پول نقد و مشاوره، ISI به طالبان کمک کرد تا در طول جنگ داخلی افغانستان در دهه 1990 به قدرت برسند. پس از آنکه رژیم طالبان با حمله نیروهایی به رهبری ایالات متحده در سال 2001 سرنگون شد، ISI همچنان حمایت خودش را از شورش شبه نظامیان، علیه دولت به رسمیت شناخته شده در مراجع بین‌المللی در کابل، حفظ کرد.
پاکستان برای مقابله با هند، دشمن قدیمی خود، افغانستان را به عنوان یک شریک و دوست می‌بیند و افغانستان را به عنوان راهی برای مقابله با نفوذ هند و مانند حیاط خلوت در نظر می‌گیرد. افغانستان در صورت وقوع جنگ تمام عیار می‌تواند به پاکستان «عمق استراتژیک» ارائه دهد. مقامات پیشین ایالات متحده اظهار داشتند که اسلام آباد انکار می‌کند که به ستیزه‌جویان کمک می‌کند، اما مقامات اطلاعات و افسران ارتش پاکستان به طور خصوصی، ارتباطات خود را با طالبان به عنوان مانعی در برابر تهدید در نظر گرفته شده توسط هند، تایید کرده‌اند.

اندرو لیپمن، که 30 سال در سیا کار کرده و به عنوان معاون رییس مرکز ملی مبارزه با تروریسم خدمت کرده است، گفت که پاکستان کمک‌های ارزشمندی را برای دستگیری رهبران القاعده ارائه داد. اما همچنین پشت نا‌آرامی‌های شورشیان که به نیروهای ایالات متحده در افغانستان حمله می‌کنند نیز ایستاده است. لیپمن، که اکنون تحلیلگر ارشد  Rand Corp است گفت: "پیشرفت قابل توجهی که ما در برچیدن شبکه القاعده داشته‌ایم، امکان نداشت بدون کمک ISI انجام گیرد." در عین حال در همین زمان، اتفاقات بدی افتاده است. حقانی رشد کرد و با کمک مستقیم دولت پاکستان به نیرومندترین و مؤثرترین نیروی کشنده علیه ما در افغانستان تبدیل شد. " وی گفت: در بحث با همتایان پاکستانی، "ابرهای ضخیم و ابهامات بزرگی در فضا وجود داشت." "یک جریان پنهانی وجود داشت - هر یک از دو طرف عمیقا به طرف دیگر بی‌اعتماد بودند."

برخی از دیپلمات‌های سابق نگران هستند که فشار بر پاکستان - از طریق تحریم‌ها و یا حتی حملات یک جانبه هواپیماهای بدون سرنشین، علیه ستیزه جویان – می‌تواند پیامدهای ناخواسته‌ای داشته باشد. با توجه به تاریخچه ارتباط آن کشور با طالبان، پاکستان می‌تواند به طور موثر هر گونه چشم انداز مذاکرات صلح را ویران کند. با توجه به موقعیت استراتژیک پاکستان و وجود زرادخانه هسته‌ای، یک رویارویی می‌تواند خطر یک واکنش شدید سیاسی یا سرخوردگی افراطیون را در پی داشته باشد و حتی می‌تواند یک سناریوی کابوس‌وار ایجاد کند که در آنجا جهادی‌ها به تسلیحات هسته‌ای پاکستان دست پیدا کنند. با این حال، خشونت علیه پاکستان عملا در میان افسران اطلاعاتی و نظامی ایالات متحده که به افغانستان اعزام شده‌اند؛ عمیقا جاری شود و ادامه یابد. از جمله این افراد ژنرال جان نیکلسون، فرمانده نیروهای تحت رهبری ایالات متحده در افغانستان می‌باشد.
لیزا کورتیس، یکی از مقامات ارشد آمریکایی در شورای امنیت ملی کمک می‌کند که سیاست آمریکا در قبال پاکستان شکل بگیرد. وی مدت‌ها است که بر سر ایجاد سیاست محکم‌تر و خصمانه در مقابل این کشور بحث کرده است. کورتیس قبل از انجام این کارها، یک مقاله سیاسی نوشت که در آن خواستار افزایش فشار سیاسی بر پاکستان از جمله تعلیق کمک نظامی شد. این مقاله همچنین پیشنهاد می‌کند که گزینه اقدام نظامی یک جانبه حفظ شود و حملات هواپیماهای بدون سرنشین علیه رهبران ستیزه جویی که از پناهگاه‌های امن خود در داخل کشور پاکستان کار می‌کنند؛ نیز در دستور کار باشد.

حدود یک سال پیش، دولت ترامپ پس از یک سکوت 10 ماهه، حملات هواپیماهای بدون سرنشین سیا به طالبان افغانستان و افراط‌گرایان حقانی در پاکستان را از سر گرفت. نخستین حمله به یک موتورسیکلت در نزدیکی مرز افغانستان رخ داد که گفته می‌شود یک رهبر طالبان افغان را کشته است. اما با توجه به آمار منتشر شده توسط مجله "جنگ طولانی"  Long  Long War، این رویدادها پراکنده و گاه و بی‌گاه بوده است. 12 حمله از زمان شروع کار دولت ترامپ رخ داده است. 
در زمان کار دولت اوباما، حملات هواپیماهای بدون سرنشین در پاکستان که عمدتا رهبران القاعده را هدف قرار می‌داده، در سال 2010 با حدود 117 حمله به اوج خود رسید. همانطور که رهبری هسته القاعده تضعیف و پراکنده می‌شد، روند کاهش یافتن تعداد نیروهای ایالات متحده در افغانستان آغاز شد و تعداد این حملات - که با همکاری پاکستان انجام می‌شد – هم کاهش یافت و سپس به طور کامل در ماه‌های پایانی کار اوباما به عنوان رئیس جمهور متوقف گردید.
هنوز مشخص نیست که آیا ترامپ گزینه حملات هواپیماهای بدون سرنشین بیشتری را انتخاب خواهد کرد یا خیر. اگر پاکستان نتواند پناهگاه‌های ستیزه جویان را برچیند و نابود کند ممکن است این اتفاق بیفتد. در حال حاضر، کاخ سفید منتظر است تا ببیند آیا اقدامات سیاسی جدید؛ سیاست پاکستان را تغییر می‌دهد یا خیر؛ اگرچه جدول زمانی مشخصی وجود ندارد. مقام دولتی که در اوایل ماه جاری با خبرنگاران صحبت کرد، مشخص نکرد که چگونه و در چه زمان ایالات متحده به بی‌توجهی پاکستان پاسخ خواهد داد.

با افزایش میزان بی‌اعتمادی میان واشنگتن و اسلام آباد، روابط آمریکا با هند رقیب پاکستان، همچنان گرم‌تر می‌شود. ایالات متحده هند را کشوری می‌بیند که به طور روزافزون با اهداف واشنگتن هماهنگ می‌شود و نگرانی‌های مشترک در مورد ساز و برگ نظامی چین دارد. این دو کشور که - در طول جنگ سرد در کشمکش بودند – امروز همکاری‌های دفاعی را افزایش داده‌اند و ارتش‌های‌شان هم اکنون تمرینات مشترک متعددی را برگزار می‌کنند. 
حسین حقانی، که منتقدان ارتش پاکستان که از سال 2008 تا 2011 به عنوان سفیر کشورش در ایالات متحده خدمت کرده است، رابطه ایالات متحده و پاکستان را در کتاب خود به نام اوهام (پندارها) باشکوه به عنوان یک ازدواج ناکارآمد و ناپایدار توصیف می‌کند. حقانی معتقد است این دو کشور هرگز منافع مشترک نداشته‌اند. زمان آن است که با این واقعیت بی‌رحم و تلخ مواجه شویم. حقانی به Foreign Policy گفت: "اتحاد با پاکستان دیگر برای ایالات متحده معنایی ندارد، زیرا سیاست آمریکا در افغانستان را تضعیف می‌کند و همچنین آمریکا در تلاش برای ایجاد یک رابطه استراتژیک با هند علیه چین می‌باشد. "بنابراین این رابطه برای پاکستان هم دیگر معنایی ندارد."
انتهای مطلب/