هنگامی که قدرت در دستان اسلام کریماف بود، وضعیت سیاسی داخلی ازبکستان باثبات بود (به استثنای حوادث اندیجان در سال 2005). بعلاوه، ازبکستان با وجود چرخشهای بسیار تند در سیاست خارجی، روابط با همسایگان و به ویژه پایان مشارکت در سازمان پیمان امنیت جمعی، پایبند خط مشی حفظ روابط با تمام بازیگران کلیدی بود.
ایران شرقی/ پس از اعلام خبر درگذشت رئیس جمهوری ازبکستان، بسیاری از تحلیلگران در انتظار واکنش روسیه بسر میبرند، این در حالیست که تاکنون نیز کشورهای منطقه، واکنش خاصی نسبت به آینده ازبکستان از خود نشان ندادهاند. این گزارش، مجموعهای از نقطه نظرات افراد حاضر در بدنه دولت روسیه پیرامون فردای پس از کریماف است.
به گفته «ولادیمیر جباراف»، معاون اول رئیس کمیته امور بینالمللی شورای فدراسیون روسیه، تغییر رهبر در ازبکستان تاثیری بر روابط سنتی دوستانه بین روسیه و این کشور ندارد.
این سناتور با تاکید بر اینکه روسیه مهمترین متحد ازبکستان است، خاطر نشان کرد: «من فکر نمیکنم که تغییر رئیسجمهور در ازبکستان بر روابط ما تاثیری داشته باشد، زیرا ازبکستان دوست سنتی کشور ماست».
جباراف ضمن صحبت در مورد سناریوهای احتمالی در این کشور پس از مرگ رئيس جمهور، گمان میکند که «اسلام گرایانی که رژیم کریماف همیشه بسیار سخت با آنها مبارزه میکرد میتوانند سر بلند کنند». حفظ ثبات مهم است
"الکسی پوشکوف"، رئیس کمیته دومای دولتی پیرامون امور بینالمللی اذعان میکند که پس از مرگ اسلام کریماف، ازبکستان وارد مرحله خطرناکی از عدم قطعیت و بلاتکلیفی میشود.
پوشکوف اظهار داشت: «ممکن است با مرگ کریماف، مرحله بسیار خطرناک غیر قابل پیش بینی بودن و عدم قطعیت توسعه ازبکستان شروع شود. البته، برای روسیه و دیگر کشورهای این منطقه بسیار مهم است که دوره عدم قطعیت و بلاتکلیفی تا جایی که ممکن است کوتاهتر باشد. این به ویژه با توجه به آنچه در حال حاضر در جهان اسلام (گرایش به گسترش "دولت اسلامی" (گروهک تروریستی ممنوعه در روسیه) در خارج از سوریه، عراق و لیبی) و افغانستان اتفاق میافتد مهم است».
پوشکوف هشدار داد که "ادامه تلاش برای گسترش فعالیت سازمانهای اسلامی رادیکال در قلمرو ازبکستان به اینکه دوران بلاتکلیفی و عدم قطعیت چگونه به سرعت به پایان خواهد رسید بستگی دارد".
رئیس کمیته دومای دولتی اظهار داشت: "از آنچه این روزها اتفاق افتاده است (مشخص نبودن وضعیت سلامت اسلام کریموف) معلوم میشود که درجه خاصی از کنترل کشور در حکومت وجود دارد. در هر صورت، ما هیچ گونه اظهاراتی در مورد توسعه فاجعهآمیز موقعیت نشنیدهایم". به گفته وی، "در حال حاضر همه چیز به اینکه محافل حاکم این کشور تا چه اندازه میتوانند از عهده طراحی و تدوین مکانیزم انتقال قدرت برآیند و تا چه اندازه حکومت بعدی در تاشکند باثبات خواهد بود بستگی دارد". براساس پیشبینی نماینده، در روزها و هفتههای آینده به رویدادهای ازبکستان توجه بسیار زیادی میشود.
در این زمینه، پوشکوف یادآوری کرد که ازبکستان از نقطه نظر سیاسی، حمل و نقل و نظامی-سیاسی کشور کلیدی ومهم آسیای مرکزی محسوب میشود. وی اشاره کرد که ایالات متحده تلاش زیادی برای ایجاد روابط ویژه با ازبکستان در زمان کریماف انجام داده است. پوشکوف همچنین خاطرنشان کرد: ازبکستان - کشوری است که در آن سازمان زیرزمینی اسلامی (که در زمان خود گروههای شبهنظامیان و تروریستهای افغانستان برای بیثبات کردن اوضاع به آنجا فرستاده شده بودند) فعالیت میکند.
رئیس کمیته دوما اظهار داشت: هنگامی که قدرت در دستان اسلام کریماف بود، وضعیت سیاسی داخلی ازبکستان باثبات بود (به استثنای حوادث اندیجان در سال 2005). بعلاوه، ازبکستان با وجود چرخشهای بسیار تندش در سیاست خارجی، روابط با همسایگان و به ویژه پایان مشارکت در سازمان پیمان امنیت جمعی، پایبند خط مشی حفظ روابط با تمام بازیگران کلیدی بود. سازمان همکاری شانگهای به ازبکستان برای غلبه بر مشکلات کمک خواهد کرد
شرکای ازبکستان در سازمان همکاری شانگهای و دیگر پروژههای همگرایانه، به این کشور برای غلبه بر مشکلات دوران گذار پس از مرگ رئيس جمهور کمک خواهند کرد و روسیه هم ممکن است تاثیر تثبیتکننده خود را نشان دهد.
"کنستانتین کاساچف"، رئیس کمیته شورای فدراسیون امور بین المللی خاطرنشان کرد: افراد زیادی (اول ازهمه اسلام گرایان رادیکال) وجود دارند که میخواهند از وضعیت سرازیری و لغزش ازبکستان به سوی هرج و مرج سوء استفاده کنند.
به عنوان مثال، جنبش اسلامی ازبکستان در اولین نشانههای هرج و مرج با خوشحالی بر خواهد گشت. علاقه واشنگتن به کشور در حال حاضر هم در راستای نیاز به پایگاه انتقال در افغانستان و هم در راستای نیاز شدید به متحدین قابل اعتماد در منطقه (که ایالات متحده در حال حاضر توجه ویژه ای به آن میکند) ممکن است به شدت افزایش یابد.
وی همچنین افزود: بدیهی است که ایالات متحده میتواند سود بیشتری از هرج و مرج نسبت به ثبات در این مناطق ببرد. موضوع دیگر این است که ثبات برای همه کشورهای همسایه ازبکستان و بازیگران کلیدی منطقه (روسیه، چین، ایران) بسیار مهم است. شرکای ازبکستان در سازمان همکاری شانگهای و دیگر پروژههای همگرایانه به رهبر جدید ازبکستان در کنار آمدن با مشکلات انتقال و حفظ کشور از هرج و مرج و درگیریهای داخلی کمک خواهند کرد.
کاساچف با تاکید بر اینکه روسیه هم ممکن است در وضعیت ازبکستان تاثیر تثبیتکنندهای داشته باشد، اظهار داشت: ما روی هیچ کس و هیچ چیز جز صلح و رفاه حساب باز نکرده و نمیکنیم و میتوانیم با جانشین قانونی کار کنیم. حفظ توارث در سیاست کشور
" لئونید اسلوتسکی"، رئیس کمیته دومای دولتی (پیرامون امورکشورهای مستقل مشترک المنافع، همگرایی اوراسیا و روابط با هموطنان) به حفظ ثبات و توارث در سیاست داخلی و خارجی ازبکستان پس از مرگ اسلام کریموف امید دارد.
اسلوتسکی همچنین اظهار داشت: کریماف رهبر ناسیونالیست واقعی ازبکستان و فردی با اعتبار زیاد در کشور و خارج از آن بود. هر کس که جانشین اسلام کریماف شود، در وهله اول باید ثبات سیاست داخلی و خارجی را تامین کند.
وی همچنین افزود: با وجود واقعیتهای ژئوپلتیک کنونی و تهدید تقویت گروهکهای اسلامی افراطی در آسیای مرکزی، حفظ ثبات در کشور کار سادهای نیست. ما امیدواریم که روابط روسیه و ازبکستان همچنان خوب باشد و همکاریهای بین دولتی ما از جمله در سطح پارلمانی تقویت شود. حفظ روابط با ازبکستان
«الکسی لیخاچف»، معاون وزیر توسعه اقتصادی روسیه اظهار داشت: وزارت توسعه اقتصادی روسیه به حفظ سطح فعلی روابط اقتصادی با ازبکستان پس از مرگ اسلام کریماف امید دارد.
لیخاچف با تاکید بر اینکه روسیه و ازبکستان روابط تجاری-اقتصادی نزدیکی با یکدیگر دارند خاطرنشان کرد: ازبکستان سطح فعلی روابط تجاری و اقتصادی با روسیه را حفظ خواهد کرد. وی مرگ کریماف را یک فاجعه انسانی بزرگ برای ازبکستان و مردم ازبک نامید.