انتخابات میان دوره‌ای در پنجاب و رقابت بین دو حزب تحریک انصاف و مسلم لیگ شاخه نواز، جلوه دیگری از دینامیک سیاسی این ایالت و پاکستان را بازگو می‌کند. پیروزی حزب نواز در انتخابات فرعی پارلمانی را می‌توان بیانگر این نکته دانست که پایه سیاسی این حزب در ایالت پنجاب دست نخورده باقی مانده و شکستن الگوهای سیاسی محلی نهادینه شده دشوار است و هنوز هم جامعه پاکستان به طبقات، قومیت و وفاداری‌های خانوادگی به شدت وابسته است.

ایران شرقی/

حزب مسلم لیگ شاخه نواز (PML-N) موفق شد در انتخابات فرعی اخیر پنجاب به پیروزی شگفت آوری دست یابد. این امر نشان می‌دهد که دینامیک سیاسی پاکستان به سرعت در حال تغییراست. در انتخابات فرعی روز دوشنبه، حزب مسلم لیگ نواز پاکستان کرسی مجلس ملی را با اختلاف آرای قابل توجهی به دست آورد.

این موقعیت و حوزه به عنوان سنگر محکمی برای تحریک انصاف پاکستان در نظر گرفته شده بود.

شکست تحریک انصاف پاکستان در بدست آوردن کرسی مجلس ملی پیروزی کاملا غیر منتظره حزب حاکم، در جریان دورخیز به سوی انتخابات عمومی بعدی پیشرفت‌های جالب توجهی را ایجاد کرده است. انتخابات عمومی قرار است اواخر امسال برگزار شود.

واضح است که این شکست و نتیجه نشانه خوبی برای آینده و موقعیت تحریک انصاف پاکستان در برابر حزب حاکم پنجاب در انتخابات عمومی آتی نیست. جدا از همه اینها، نتایج انتخابات اخیر نشان می‌دهد که شعارهای ایجاد تغییر تحریک انصاف پاکستان بر روی رای دهندگان پنجاب تاثیرگذار نبوده و آنها را متقاعد نکرده است. همچنین، به نظر می‌رسد که گرایش‌های رای دهندگان پنجابی، تحت تاثیر مبارزات انتخاباتی فعال و بی‌رحمانه تحریک انصاف پاکستان قرار نگرفته است. تحریک انصاف پاکستان برای بدنام کردن حزب مسلم لیگ شاخه نواز در چشم رای دهندگان سنتی تلاش بسیار نمود.

 حزب تحریک انصاف پاکستان خواستار اعمال تغییرات علیه فساد ادعا شده در حزب حاکم و حکومت بی ثمر آن بود.

تحریک انصاف ممکن است در خدشه دار کردن تصویر حزب حاکم در اذهان عمومی اندکی موفق عمل کرده باشد اما نتایج انتخابات ثابت کرد که انجام این کارها عملاً ناموفق است. زمان اجرا که برسد؛ شکستن الگوهای سیاسی محلی نهادینه شده مشکل است و این امور هنوز هم به طبقات، قومیت و نژاد و وفاداری‌های خانوادگی به شدت وابسته است. نتیجه انتخابات فرعی اخیر نشان می‌دهد که حزب سیاسی عمران‌خان هنوز فاقد یک راهبرد برای ماندگاری و قابل قبول بودن است و هنگامی که زمان نفوذ در دینامیک سیاسی محلی موجود مربوط به حوزه‌های انتخابیه روستایی و مناطق نیمه شهری پنجاب فرا برسد، نمی‌تواند موفق عمل کند. شکست حزب تحریک انصاف پاکستان در این حوزه انتخابی (که پیش‌تر توسط اکثریت قابل توجه آرا برنده شده بود) بدین معنی است که حزب در مناطق دیگر ایالت آسیب‌پذیر است و حتی نامزد قابل اعتمادی در آن نقاط ندارد که بتواند با بهره‌گیری از روابط خانوادگی و طبقه‌ای/ قبیله‌ای خود، پیروزی کسب کند.

در همین راستا، باید خاطرنشان نمود که حزب تحریک انصاف پاکستان بر روی یک استراتژی شکست خورده متمرکز مانده است: کل مبارزات انتخاباتی حزب به تلاش جهت افشای فساد ادعا شده حزب حاکم از طریق رسانه‌های عمومی ختم شد و حزب عملاً کار و تلاش منسجمی برای تجهیز و حفظ نامزدهای قابل قبول و شایسته پیروزی خود در ایالت انجام نداد. یکی از دلایلی که نامزد حزب تحریک انصاف پاکستان در انتخابات اخیر شکست خورد، این است که دینامیک‌های قومی و طبقه‌ای در این حوزه انتخابیه، شعارهای به اصطلاح غیرسیاسی برای"تغییر" را متناقض با منافع سیاسی خود دانستند.

در حالی که درخواست عمران‌خان برای تغییرات به شکل گسترده مطرح شده و طرح آن موفق بود؛ اما هنگامی که نوبت به مسائل محلی حوزه انتخابیه رسید، این شعارها بی اثر بود. عدنان رسول که با دقت دینامیک سیاسی پنجاب را دنبال می‌کند معتقد است که "در واقع این سیاست‌های داخلی و محلی بود که سبب شکست حزب تحریک انصاف پاکستان گردید. ما اغلب فراموش می‌کنیم که بسیاری از نظرات و استدلال‌هایی که در رسانه‌ها مطرح می‌کنیم بسیار شهر محور بوده و مربوط به مراکز شهری است. رأی دهندگان نگرانی و دغدغه‌های محلی دارند. آنها به حزبی رای می‌دهند که بتواند بهترین شیوه و عملکرد را در جهت رفع مشکلات آنان در پیش بگیرد."

از سوی دیگر، پیروزی حزب حاکم در انتخابات فرعی پارلمانی بدین معنی است که پایه سیاسی حزب در ایالت پنجاب دست نخورده و بی‌تغییر باقی می‌ماند. به نظر می‌رسد علی رغم تلاش‌های احزاب سیاسی و مذهبی مخالف برای تضعیف حزب حاکم از داخل، حزب مسلم لیگ نواز پاکستان تا آنجا که به انتخابات عمومی بعدی مربوط می‌شود، تاکنون به عنوان برنده‌ای قاطع ظاهر شده است. در پی پیروزی اخیر، درک عمومی در مورد وجود اختلافات بالقوه درون صفوف حزب حاکم، به سادگی از اذهان عمومی پاک شده است.

این کرسی از معدود کرسی‌های پنجاب بود که تحریک انصاف هم می‌توانست برنده آن باشد و بُرد خود را پیش بینی کرده بود. اما اکنون با توجه به پیروزی حزب حاکم در مقابل تحریک انصاف پاکستان در حوزه انتخابیه پنجاب، تعدادی از چهره‌های فرصت طلب سیاسی که قصد داشتند تغییر وفاداری سیاسی خود را اعلام کنند، در حال حاضر می‌خواهند در کنار حزب مسلم لیگ نواز پاکستان باقی بمانند. این وضعیت باعث می‌شود که موقعیت گروه‌های سیاسی مخالف در پنجاب پیچیده‌تر شود. اما شکست یا پیروزی در انتخابات فرعی اخیر احتمال برتری در انتخابات بعدی را به چالش نمی‌کشد؛  مگر اینکه گروه‌های سیاسی و مذهبی اپوزیسیون یک شکاف چشمگیر برای حمایت و تامین امنیت نامزد انتخاباتی حزب حاکم ایجاد کنند. علاوه بر این، یکی دیگر از مسائل نگران نوظهور در پنجاب، نهادهای رو به رشد رأی دهندگان به گروه‌های مذهبی راست افراطی است. در سه انتخابات فرعی مهم اخیر پنجاب، یک گروه مذهبی راست افراطی که کمپین‌های انتخاباتی‌اش فقط باعث تحریک خشونت علیه افکار و صداهای مترقی و لیبرال در کشور شد، از نظر تعداد آرا به عنوان سومین حزب بزرگ منطقه ظاهر شد.

به نظر می‌رسد در انتخابات عمومی بعدی، رقابت گسترده‌ای بین گروه‌های مذهبی- سیاسی راست و راست افراطی وجود داشته باشد و شاید حزب حاکم نیز به حمایت از گروه‌های اسلام گرای رادیکال در این ایالت بپردازد. چنین کمپین‌های سیاسی فرصت طلبی فقط به ادامه رواج و بروز اعمال خشونت آمیز سازمان‌های مذهبی راست‌گرای افراطی کمک  می‌کنند.

مطمئنا، حزب عمران‌خان قبل از انتخابات عمومی، به دنبال ثبت یک پیروزی چشمگیر در انتخابات فرعی اخیر بود تا بدین ترتیب دستور کار انتخاباتی خود را شکل دهد و در پنجاب قدرت بیشتری به دست آورد. با این حال، شکست حزب  تحریک انصاف پاکستان در این انتخابات، حزب مسلم لیگ شاخه نواز را در مسیر برنده شدن قرار داده است. در عین حال حزب حاکم در حال حاضر به کسب اکثریت کرسی‌ها در مجلس چشم دوخته است.
 انتهای مطلب/