مطالعات شرق/

آسیای مرکزی یکی از مناطقی محسوب می‌شود که به دلیل قرار گرفتن در حوزه همسایگی ایران، برخورداری از اشتراکات فرهنگی و تمدنی، و مزیت‌های استراتژیک به دلیل موقعیت جغرافیایی بین ایران با روسیه و چین، اهمیت مضاعفی می‌یابد. درعین‌حال، این اشتراکات که وجوهی در زبان، ادبیات، مشاهیر و چهره‌های مشترک، سنت‌های مشابه، ذهنیت‌های نزدیک از جهان پیرامونی و حتی چگونگی تحلیل و پردازش تصاویر دریافتی می‌یابد، مزیت‌هایی نسبی برای جمهوری اسلامی ایران در حوزه دیپلماسی عمومی در قبال این کشورها فراهم می‌آورد.
با وجود تمام این مزیت‌های نسبی و محدودیت‌هایی که در منطقه آسیای مرکزی و در قبال توان عملیاتی و سیاست‌گذاری‌های حوزه دیپلماسی عمومی جمهوری اسلامی ایران در سطح دولتی، و سطح و نوع عملکرد ساختارها و نهادهای غیردولتی و فرادولتی، سطحی از دیپلماسی عمومی به‌عنوان یک جریان طبیعی شکل گرفته است. اشتراکات تاریخی، تصویرهای برساخته شده توسط دولت‌های منطقه، بازنمایی‌های تصویری کشورهای دیگر همگی عواملی بوده‌اند که طی این بازه در کنار کنش‌های سیاسی، اجتماعی، اقتصادی، امنیتی و فرهنگی جمهوری اسلامی ایران به نوعی شاکله «تصویر ایران در آسیای مرکزی» را شکل داده‌اند. طبیعتاً فاکتورهای تأثیرگذار بر این فرایند کلان و پویا بسیار گسترده بوده و استخراج فهرستی از این موارد بسیار زمان‌بر است. بااین‌حال، نمی‌توان نقش و جایگاه رسانه‌های مجازی را در این امر نادیده انگاشت.
رسانه‌های مجازی در قالب وب‌سایت‌های خبری و خبرگزاری‌ها از دهه نخست قرن بیست و یکم در کشورهای آسیای مرکزی شکل گرفتند. ضریب نفوذ این رسانه‌ها در مقایسه با رسانه‌های نوشتاری و شبکه‌های تلویزیونی رسمی به‌مرور افزایش یافت و به سطح قابل توجهی رسید. افزایش سطح دسترسی شهروندان کشورهای آسیای مرکزی به اینترنت عاملی است که به‌صورت مستقیم بر این فرایند تأثیرگذار بوده است.
چنین شرایطی دریافت یک ارزیابی دقیق، جامع، روش‌مند و علمی از تصویری که در بازه کنونی در رسانه‌های مجازی کشورهای آسیای مرکزی  از جمهوری اسلامی ایران برساخته می‌شود را ایجاب می‌کند. دست‌یابی به این ارزیابی و برآورد کیفی امری است که می‌تواند در فرایندهای تصمیم‌سازی و تصمیم‌گیری حوزه دیپلماسی عمومی جمهوری اسلامی ایران بسیار حائز اهمیت باشد. این ارزیابی ضمن ارائه مشخصه‌های کیفی تصویر فعلی ایران در رسانه‌های مجازی آسیای مرکزی، می‌تواند نقاط ضعف و قوت آن را نیز در یک تحلیل آسیب‌شناسانه مشخص کند. همچنین نوع واکنش رسانه‌های آسیای مرکزی به تحولات مرتبط با ایران و نحوه بازنمایی کنش‌های رفتاری جمهوری اسلامی ایران در سطوح داخلی و بین‌المللی در رسانه‌های مجازی آسیای مرکزی، موضوعی است که می‌تواند در تنظیم رفتارهای آتی و تکمیل پیوست‌های تصویری آن مؤثر واقع شود.
در این راستا شصت و چهارمین ویژه‌نامه موسسه مطالعات راهبردی شرق با عنوان "نقش و جایگاه ایران در رسانه‌های آسیای مرکزی در دولت سیزدهم" به بررسی و تبیین مسائل ذکر شده پرداخته است.

برای دریافت و مطالعه ویژه نامه، میتوانید اینجا کلیک کنید.
انتهای مطلب/