مطالعات شرق/

تغییر در ساختارهای اجرایی کشور به‌مثابه یک نیروی محرکه برای توان سیاست خارجی و داخلی محسوب می‌شود. چنین توانی به‌ویژه در سال‌های نخست می‌تواند فرصتی طلایی برای رشد و پیشرفت در همه امور تلقی شود.
از سوی دیگر، پررنگ شدنِ استراتژیِ کلانِ نگاه به شرق که توسعه مناسبات جمهوری اسلامی ایران با چین و روسیه را باهدف موازنه با غرب در بر دارد، می‌تواند نقش آسیای مرکزی را نیز ارتقاء دهد. منطقه آسیای مرکزی اصلی‌ترین حوزه منافع مشترک جمهوری اسلامی ایران با چین و روسیه محسوب می‌شود. این منطقه همچنین به‌عنوان یک پل راهبردی در روابط ایران با این دو قدرت بین‌المللی نقش‌آفرینی می‌کند. از این منظر، توجه به روندهای طی شده طی هشت سال گذشته و اصلاح و ارتقاء رویکردهای پیشین، می‌تواند ضمن آن که از برخی هزینه‌ها پیشگیری نماید، زمینه‌ساز ظهور برخی فرصت‌های جدید در دولت سیزدهم باشد.
در این راستا شصت و سومین ویژه‌نامه موسسه مطالعات راهبردی شرق با عنوان "موقعیت ایران در آسیای مرکزی و بایسته‌های دولت سیزدهم" در 5 فصل تهیه و تنظیم شده است.
فصل نخست از پژوهش حاضر به بیان کلیات اختصاص دارد. در فصل دوم در یک نگاه روندی، مهم‌ترین تحولات در روابط ایران و کشورهای آسیای مرکزی در حوزه مناسبات سیاسی، امنیتی و اقتصادی طی هشت سال گذشته، ارزیابی و تجمیع می‌شود. در ادامه این مطالعه روندی، در فصل سوم با تحلیل روندهای به دست آمده، تلاش می‌شود تا مهم‌ترین نقاط مثبت و قوت و نیز ضعف‌ها و خلأها در عملکرد دولت‌های یازدهم و دوازدهم ارزیابی شود. در فصل چهارم نیز محیط راهبردی عملکرد دولت سیزدهم به‌عنوان یک فضای ساختاری و تأثیرگذار بر سیاست خارجی جمهوری اسلامی ایران، مبتنی بر تحلیل و پیش‌بینی تحولات و روندهای پیش‌رو، ارائه می‌شوند.
درنهایت در فصل پنجم که به‌مثابه جمع‌بندی پژوهش حاضر است، تلاش‌ می‌شود تا مهم‌ترین بایسته‌های سیاست خارجی دولت سیزدهم در قبال منطقه آسیای مرکزی در سه دسته جهت‌های راهبردی، کنش‌های رفتاری و نیز ملاحظات ارائه شوند.