ایران شرقی/

مقدمه:

قزاقستان از زمان دستیابی به استقلال، خود را به عنوان یک اقتصاد اوراسیایی شکوفا نمایان کرده است که ‏مبانی یک اقتصاد بازارمحور را برقرار و رشد خود را در سطح جهانی و منطقه‌ای مدیریت نموده است. مدل ‏اصلاحات منظم و متمرکز آن همراه با برقراری سیاست خارجی چندبرداری و عملگرا، این کشور را به ‏شهرتی پایدار در منطقه آسیای مرکزی و منطقه رسانده است.

 با این وجود، در مدت بیست و پنج سال آینده، ‏قزاقستان وارد دوران جدیدی می‌شود و دیگر نمی‌توان به درآمدهای نفتی امیدوار بود. از همینرو دولت ‏قزاقستان، نیاز به پیگیری استراتژی توسعه ملی بلندمدت جدیدی را تشخیص داده است. پیش از این، در ‏اواخر سال 2012، «نورسلطان نظربایف» رئیس جمهوری این کشور، برنامه قزاقستان-2050 را با هدف ‏قرارگیری در میان 30 کشور پیشرفته در جهان در قالب بازه وسیعی از معیارهای اقتصادی، اجتماعی، محیطی ‏و نهادی تا سال 2050 طراحی کرد.

اندکی کمتر از یک دهه پیش از سال 2050، یعنی در سال 2041، ‏قزاقستان به سالگرد نیم قرن خود به عنوان یک دولت خودمختار خواهد رسید. بنابراین با در نظر گرفتن ‏نخستین 25 سال از استقلال به عنوان نقطه حرکت، در این مقاله بر تحلیل عوامل اصلی که احتمالاً بر جایگاه ‏این کشور و منطقه در سال 2041 تاثیر خواهند گذاشت، تمرکز خواهیم کرد.‏

هدف از ارزیابی حاضر، ترسیم خط سیر توسعه آتی قزاقستان نیست، بلکه بر دینامیک اصلی متمرکز می‌شود ‏که احتمالاً – از نظر اجتماعی، اقتصادی، سیاسی و حوزه خارجی- بر این کشور تاثیر خواهد گذاشت که تمام ‏آن‌ها مستلزم توجه سیاستگذاران به آستانه و نیز پایتخت‌های شرکای اصلی قزاقستان در غرب و شرق خواهد ‏بود.

‏ در این گزارش که بخش های عمده‌ای از آن مربوط به مقاله  ("قزاقستان 2041: بیست و پنج سال آینده"، از سری مقالات جاده ابریشم است که از سوی ‏مرکز مشترک مؤسسه آسیای مرکزی- قفقاز و برنامه مطالعات جاده ابریشم به چاپ رسیده است ‏) بدنبال ‏شناسایی نیروهای محرکه‌ای هستیم که از احتمال اثرگذاری بر توسعه این کشور در 25 سال بعد در حوزه‌های ‏اجتماعی و اقتصادی و نیز در سیاست خارجی برخوردارند. بدین منظور، در بخش اول، مروری را بر عملکرد ‏قزاقستان از زمان استقلال با تمرکز بر دستاوردهای عمده و نیز چالش‌های دیرپا ارائه می‌کنیم. این بخش، ‏زمینه را برای ارائه بخش دوم فراهم می‌کند که قلب این مقاله را تشکیل می‌دهد.

در این جا نویسندگان به ‏دنبال نگاه به توسعه قزاقستان در یک ربع قرن بعد از زمان حال می‌باشند.  این بخش با تحلیل عوامل اجتماعی ‏عمده‌ای نظیر جمعیت شناسی، طبقه، شهرنشینی، تحصیلات و نیروهای مخالف مدرن سازی و سکولاریسم از ‏یک سو و سنن محلی مربوطه شامل دین از سوی دیگر آغاز می‌شود.

سپس به بحث پیرامون توسعه اقتصادی ‏قزاقستان شامل چشم اندازهای صنایع انرژی و استخراجی، بخش مهم غیرنفتی شامل کشاورزی و به ویژه، ‏پیامدهای پدیدار شدن قزاقستان به عنوان یک گذرگاه تجاری بین اروپا و آسیا روی می‌آوریم.

در این مطالعه با حرکت به سوی نظام سیاسی، به تجربه قزاقستان در رابطه با تقویت نهادهای ‏حاکمیت و احکام قانونی از زمان استقلال پرداخته و درباره عواملی صحبت خواهیم کرد که احتمالاً بر شکل ‏دولت این کشور در سطوح محلی، منطقه‌ای و ملی تاثیرگذار خواهند بود. سپس در این مطالعه، با بهره‌گیری از پیش بینی‌های موجود در خصوص شرکای ‏جهانی و منطقه‌ای بزرگ قزاقستان (روسیه، چین، هند، اروپا، ایالات متحده و همسایه های آسیای مرکزی)، به ‏تحلیل پیامدهای آن برای قزاقستان و نیز توانایی خود قزاقستان برای اثرگذاری بر موقعیت منطقه‌ای وسیع تر ‏از طریق شراکت‌ها و طرح‌های بلندمدت خود در سطح منطقه‌ای و بین‌المللی خواهیم پرداخت. ‏

در بخش نتیجه گیری، نیروهای محرکه اصلی که در تحلیل‌های پیشین شناسایی شده‌اند، جمع بندی خواهند ‏شد که شامل نیروهای بوجود آمده داخلی و متغیرهای جهانی می‌باشند که می‌توان تاثیر عمومی آن‌ها را با ‏اطمینان خاصی پیش بینی نمود. در نهایت نیز بررسی و چگونگی پاسخگویی دولت به این محرک‌های کلیدی در قالب اصلاحات ‏اقتصادی و سیاسی و نیز شراکت های بین‌المللی از اهمیت حیاتی در شکل دهی به سرنوشت قزاقستان در ‏‏25 سال بعد برخوردار خواهد بود.

این گزارش در 80 صفحه موضوعات زیر را مورد توجه قرار داده است.

خلاصه          
مقدمه                              
نگاهی گذرا به وضعیت قــــزاقستان     
قــــزاقستان امروز                
قــــزاقستان 25 سال آینده               
راهــــکارها و تـوصیـه‌ها      
            
قزاقسـتان در بیـست و پنج سال آینـده           
مدیریت تنوع             
موفقیت اقتصادی                  
خودمختاری، ثبات و تشکیل دولت ‏                          
چشـم انـداز 2041                        
سـاختار اجتماعی در حال تـکامل         
         
جمعیت شـناسی        
شهرنشینی و طبقه متوسط در حال رشـد         
تشکیل هویت و آموزش          

جهانی شدن و تکنولوژی          
یک اقتصاد متنوع؟                
سیاست اقتصادی نوین: متنوع سازی و اصلاحات نهادی    

بخش انرژی              
بخش غیرنفتی- سبد نانی برای اوراسیا؟       
تجارت و حمل و نقل    
      
ارتقای حاکمیت: سیستم سیاسی قزاقستان                 
مدیریت دولتی، کیفیت حاکمیت و کنترل فساد          
  
روابط خارجی            
پیشرفت‌های جهانی               
قدرت‌های منطقه‌ای               
روابط درون آسیای مرکزی