یکی از مهم‌ترین عوامل ایجاد کننده ترس در بین مقامات تاجیکستان، وجود نیروهای دموکراتیک‌تر معرف بخش سکولار اپوزیسیون تاجیکستان در این اتحاد است. در حال حاضر، مقامات نمی‌توانند بی‌دلیل تمام تاجیک‌های خارجی را به "تروریست‌های اسلامی" نسبت داده و هیچ برگ برنده‌ای ندارند. ایجاد چنین اپوزیسیون متحدی یک فرآیند اجتناب ناپذیر و طبیعی است. سرکوب و آزار و اذیت تعدادی از نیروهای سیاسی و رهبران تاجیکستان نتوانست به عدم تصمیم‌گیری افراد آزار و اذیت شده و ناراضی در مورد هماهنگ کردن اقدامات خود در خارج از کشور و جستجوی حمایت از جانب کشورهای دیگر و جامعه بین‌المللی منجر شود. اگر فشار داخلی افزایش یابد، مقاومت در خارج از کشور ادامه می‌یابد- این قانون سیاست است.
ایران شرقی/
در راستای اقدام صورت گرفته در دورتموند آلمان توسط اپوزیسیون، در شبکه جهانی و به خصوص بخش تاجیکی آن در روزهای اخیر، موجی از مباحث داغ در خصوص احیای جانشین اپوزیسیون متحد تاجیکستان - ادغام احتمالی تمام نیروهای اپوزیسیون ناهمگون تاجیکستان در چارچوب یک سازمان غیر حزبی - به راه افتاده است. همانطور که بارها و بارها گزارش شده است، دوشنبه که زمان و نیروی زیادی برای نابودی اپوزیسیون صرف کرده است، به شدت از احتمال اتحاد اپوزیسیون در تبعید به شدت نگران شده است. برای اولین بار در سال‌های اخیر، تمام نیروهای اپوزیسیون فعال شناخته شده در تاجیکستان گرد هم آمده و قصد خود را از اتحاد و مقابله با رژیم تاجیک اعلام کرده‌اند که تا حدی نشان دهنده احیای اپوزیسیون متحد تاجیکستان (نابود شده توسط مقامات) است. آیا این اپوزیسیون تهدیدی برای مقامات تاجیک است؟ آیا اتحاد بالقوه جدید نیروهای اپوزیسیون تاجیکستان امکان حیات طولانی مدت را دارد؟
"عبدالله دولتوف" - رئیس "اتحادیه تاجیک‌های روسیه" و انجمن سازمانهای تاجیکی "سمندر" در این خصوص معتقد است: برای هر فردی که بر رویدادهای تاجیکستان در 10-8 سال اخیر نظارت داشته است، هیچ چیز فوق العاده‌ای روی نداده است. دیر یا زود این باید اتفاق می‌افتاد. تصمیمات کاملا پوچ اتخاذ شده توسط مقامات تاجیکستان علیه مؤمنان و واکنش غیرمنطبق آنها به هر یک از مظاهر مخالفت به تدریج تنش را زیاد کرده است.
من شخصا انتظار چنین اتحاد سریعی بین گروه‌های مخالف متفاوت را نداشتم. ظاهرا، قوانین فیزیک به طور موثر عمل کرده‌اند – هر چه فشار قوی‌تر باشد، مقاومت سریع‌تر و قوی‌تر است. به اعتقاد من، "صفراف"، معاون رئیس مرکز مطالعات استراتژیک زیر نظر رئیس‌جمهور تاجیکستان، بیهوده ناقوس خطر را به صدا در نمی‌آورد. من با اینکه این اتحاد به صورت ائتلاف واحد نیروهای مخالف یک تهدید واقعی برای مقامات تاجیکستان است موافقم. از دیدگاه من، یکی از مهم‌ترین عوامل ایجاد کننده ترس در بین مقامات تاجیکستان، وجود نیروهای دموکراتیک‌تر معرف بخش سکولار اپوزیسیون تاجیکستان در این اتحاد است. در حال حاضر، مقامات نمی‌توانند بی‌دلیل تمام تاجیک‌های خارجی را به "تروریست‌های اسلامی" نسبت داده و هیچ برگ برنده‌ای ندارند. تلاش برای تفرقه انداختن در این ائتلاف طبیعی است. اما من فکر می‌کنم که هیچ کس در حال حاضر، به وعده‌های مقامات اعتقاد ندارند و موفقیت در ایجاد تفرقه بعید است.
سرگئی آباشین - مورخ، قوم شناس و انسان شناس روس. دکترای تاریخ، استاد دانشکده انسان شناسی نیز در این رابطه اظهار می‌دارد: اولا، ایجاد چنین اپوزیسیون متحدی یک فرآیند اجتناب ناپذیر و طبیعی است. سرکوب و آزار و اذیت تعدادی از نیروهای سیاسی و رهبران تاجیکستان نتوانست به عدم تصمیم‌گیری افراد آزار و اذیت شده و ناراضی در مورد هماهنگ کردن اقدامات خود در خارج از کشور و جستجوی حمایت از جانب کشورهای دیگر و جامعه بین‌المللی منجر شود. اگر فشار داخلی افزایش یابد، مقاومت در خارج از کشور ادامه می‌یابد- این قانون سیاست است. دوما، فعلا معلوم نیست که آیا این اپوزیسیون متحد می‌تواند به حمایت کشورهای پیشرو در جهان و در تاجیکستان دست یابد و یا به پروژه مهاجرتی در حال مرگ تدریجی تبدیل خواهد شد.
من فکر می‌کنم که موقعیت‌های مبدا اپوزیسیون، خیلی قوی نیست، چرا که روسیه و غرب در حال گفت و گو با دوشنبه فعلی هستند و رژیم دوشنبه قوی‌تر می‌شود. البته، در صورت بحران - اقتصادی یا سیاسی – در داخل تاجیکستان و یا در صورت وخامت روابط با روسیه و دیگر کشورها ممکن است فرصت‌هایی بوجود آید، اما فعلا چنین سناریویی در افق فعلی قابل رویت نیست. وضعیت در جهان در کل نامشخص بوده و همه چیز می‌تواند همانطور که ما می‌بینیم باشد.
داداجان عطاوالله‌یف - رهبر جنبش سیاسی "کنگره نیروهای سازنده تاجیکستان" در این خصوص معتقد است: در چنین مواردی می‌گویند: "دیروز دیر بود". ما مدتهاست در مورد این اتحاد صحبت کرده‌ایم، اما خدا را شکر، حداقل این امر در حال حاضر اتفاق افتاده است. واکنش‌های هیجانی مقامات به خوبی نشان می‌دهد که حکومت به طور جدی به وحشت افتاده است. حکومت همیشه سعی داشته بذر اختلاف را در میان مخالفان و گروه‌های سیاسی بکارد. جلسه دورتموند - تنها اولین قدم برای اتحاد است. من امیدوارم که نمایندگان تمام گروه‌های سیاسی مسئول و همچنین نمایندگان جامعه مدنی از اهمیت این اتحاد آگاه شده و وارد یک اتحاد جدید شوند. این اقدام نباید در سطح شعار باشد.
آندری سیرینکو – کارشناس مسائل سیاسی، روزنامه نگار، کارشناس مسائل آسیای مرکزی و افغانستان نیز معتقد است: نشست نمایندگان نیروهای مخالف تاجیکستان در آلمان می‌تواند اولین گام به سوی تشکیل جبهه سیاسی گسترده جدید باشد. شاید زمان احیای نام تجاری اپوزیسیون متحد تاجیکستان که هنوز هم انرژی احساسی و سیاسی قوی دارد فرا رسیده باشد. به نظر من، حزب نهضت اسلامی تاجیکستان که دارای رهبری عملگرا بوده و روابط گسترده‌ای در داخل و خارج تاجیکستان دارد، پایه و اساس جبهه اپوزیسیون جدید خواهد بود. شرکت کنندگان پروژه "اپوزسیون متحد تاجیکستان 2.0" در حال حاضر باید بر روی طراحی استراتژی جدید نیروهای مخالف و ایجاد زیرساخت در تاجیکستان و کشورهای منطقه تمرکز کنند. حل و فصل مسئله ارائه موفق پروژه اپوزیسیون جدید در روسیه ، کشورهای عضو اتحادیه اروپا و آسیای مرکزی هم حائز اهمیت است.
یکی از کارشناس مشهور مسائل سیاسی که در تاجیکستان زندگی می‌کند و نامش به دلایل امنیتی پنهان مانده است، در این رابطه معتقد است: من فکر می‌کنم که اتحاد گروه‌های مخالف تاجیکستان - یک گام بسیار مهم در جهت احیای تعادل در نظام سیاسی است. به محض بدتر شدن شرایط اقتصادی در کشور، بیشتر و بیشتر عرصه اجتماعی برای نارضایتی ایجاد خواهد شود و اپوزیسیون بدون شک می‌توانند به این عرصه تکیه کنند.
شعارها و برنامه‌های اپوزیسیون، از جمله "نقشه راه" ایجاد شده توسط آن (دراین نقشه اقدامات بعدی اپوزیسیون پس از شکست فرضی رژیم به وضوح اشاره خواهد شد) در حال حاضر، پتانسیل آن را تعیین خواهند کرد. شعارهای اپوزیسیون در صورت رسیدن به نتیجه باید هم در داخل کشور و هم برای بازیگران خارجی بسیار قابل قبول باشند. اگر هیچ ترس و درکی از خطر وجود نداشته باشد کنگره اپوزیسیون در شهر دوشنبه به سادگی نادیده گرفته می‌شود.
سایدونوس استارافشانی – کارشناس مسائل سیاسی تاجیکستان و روزنامه‌نگار نیز اظهار می‌دارد: اتحاد نیروهای اپوزسیون یک تهدید برای کشور بوده و سیف الله صفراف، معاون اول مرکز مطالعات استراتژیک زیر نظر رئیس‌جمهور تاجیکستان، بر این مسئله تاکید کرده است. در کنفرانس دورتموند که سه روز پیش برگزار شد، آقای محی الدین کبیری، رئیس حزب نهضت اسلامی تاجیکستان، تنها از ضرورت اتحاد نیروهای مخالف خبر داد. پس از برگزاری کنفرانس، کبیری با نمایندگان اپوزیسیون دیدار کرد و در این دیدار تصمیم گرفته شد که فعالیت نیروهای متحد باید توسط یک سازمان متحد غیر حزبی واحد سازمان‌دهی شود.
اما، در حال حاضر هنوز اتحادیه نیروهای مخالف تشکیل نشده و فقط در مورد تأسیس آن تصمیم‌گیری شده است. به نظر من، این مسئله باید هر چه سریع‌تر اتفاق بیفتد. لازم به ذکر است که اگر حتی پس از اعلام این اتحاد که هنوز ایجاد نشده است، صفراف بنا به یک دستور بگوید که این اتحاد تهدیدی برای کشور است، می‌توان نتیجه گرفت که سیاست رسمی دولت از این لحظه، در جهت تلاش برای جلوگیری از این اتحاد و ایجاد اختلاف در صفوف مخالفان به هر وسیله‌ای است.
بنابراین، نمایندگان اپوزیسیون باید مراقب باشند. از هم اکنون، نیروهای امنیتی تاجیکستان سعی خواهند کرد به نمایندگان اپوزیسیون که در این اتحاد شرکت می‌کنند نفوذ کرده، به آنها وعده‌های دروغین داده و روابط آنها را با این اتحاد بهم بزنند. آنها بذر نزاع و نفاق را خواهد کاشت و سعی خواهند کرد بین نمایندگان اپوزیسیون درگیری ایجاد کنند. به نظر من، این اقدامات در حال حاضر شروع شده و ما در آینده‌ای نزدیک شاهد نتایج آن در شبکه های اجتماعی خواهیم بود و وضعیت بدتر خواهد شد. بنابراین، در وضعیت فعلی، نیروهای مخالف احزاب و جنبش‌های مختلف باید هوشیار باشد و به تحریک نیروهای امنیتی واکنش نشان ندهند.
عالم شیرزمانوف - رهبر حزب سوسیال دموکرات تاجیکستان در منطقه خود مختار گورنو-بدخشان در این رابطه معتقد است: من در سال 2012 پیشنهاد ایجاد اپوزیسیون متحد تاجیکستان-2 را ارائه کردم، اما به دلایل روشن این اتفاق رخ نداد. پایداری این اتحاد به قاطعیت هر یک از اعضا برای تغییرات در تاجیکستان بستگی دارد. امیدوارم که ائتلاف دوباره ایجاد شده بتواند از اشتباهات پیشینیان خود درس بگیرد. من خواهان سریع‌ترین و ملموس‌ترین موفقیت‌ها برای این اتحاد جدید هستم. البته اگر این اتحاد ایجاد شود.
تیمور وارکی – روزنامه‌نگار و فعال اجتماعی نیز اظهار می‌دارد: با قضاوت بر واکنش‌ها در شهر دوشنبه، مقامات به طور جدی از اینکه نیروهای مخالف خواستار احیای نظام قانون اساسی در تاجیکستان به جای سلطنت (نظامی که امامعلی رحمان ایجاد کرده است) هستند ترسیده‌اند. با توجه به مباحث جلسه دورتموند که در آن نمایندگان اکثر نیروهای اپوزسیون حضور داشتند، اتحاد جدید ممکن است در قالب یک نیروی جدی واحد تشکیل شود.
من در جواب به یکی از کاربران فیس بوک مبنی بر اینکه آیا حزب نهضت اسلامی تاجیکستان با دموکراسی در این کشور ارتباط دارد، گفتم که دموکراسی به معنای حقوق و آزادی برابر برای همه است. دموکراسی در جایی وجود دارد که شهروندان آن صرف نظر از وابستگی به یک حزب و جنبش و مسلمان یا غیرمسلمان بودنشان حقوق برابر داشته باشند و بتوانند نظر و قضاوت خود را به راحتی بیان کرده و به حقوق و آزادی‌های هم احترام بگذارند.
شایان یادآوری است که در قانون اساسی ما که توسط اعضای کمیسیون آشتی ملی طراحی شده، قید شده است که تاجیکستان یک کشور دموکراتیک سکولار است. 20 سال سپری شده از انعقاد تفاهم‌نامه‌های بین تاجیک‌ها در مورد صلح نشان داده است که حزب نهضت اسلامی تاجیکستان خلاء پایدار خود را دارد، اما این تنها بخشی از طیف‌های انتخاباتی است. کل وضعیت در جهان و منطقه به گونه‌ای است که تمام سازمانهای مرتبط با اسلام مظنون به رادیکالیسم، افراط‌گرایی و مانند آن هستند. اما تاریخ معاصر تاجیکستان نشان داده است که حزب نهضت اسلامی - یک حزب میانه‌رو است که ارزش‌های اسلامی (ملی و انسان‌دوستانه) را در سیاست خود گنجانده است. این حزب از لحاظ رهبر بسیار خوش شانس بوده است. حزب نهضت اسلامی سال‌هاست که یک حزب پارلمانی سازنده در تاجیکستان بوده و اعتبار زیادی در میان مردم و جامعه بین‌المللی داشته و دارد. من معتقدم که محی الدین کبیری اهمیت و ارزش حفظ این اعتماد را درک می‌کند. و در نهایت، تنها دموکراسی قادر به برآوردن نیازهای تمام نیروهای سیاسی و تضمین آزادی بیان، عقیده و وجدان برای همه است. تنها دموکراسی می‌تواند شرایط را برای مشارکت و همزیستی مسالمت آمیز و پیشرفت مشترک و رفاه تامین کند.
آنچه در سال 2015 برای حزب نهضت اسلامی اتفاق افتاد - اقدامات تهاجمی حکومت، تبلیغات در تلویزیون علیه حزب نهضت اسلامی، ممنوعیت فعالیت‌های قانونی، سرکوب، زندان‌های طولانی مدت، شکنجه و در نهایت ممنوعیت حزب - همه نشان دهنده فقدان دموکراسی و حاکمیت قانون در تاجیکستان فعلی است. هدف اتحاد اپوزسیون – تغییر قانونی قدرت به صورت دوره‌ای، احیای نظام قانونی، برقراری دموکراسی و ایجاد نظام دقیق و تغییرناپذیر برای تغییرات دوره‌ای منظم حاکمان است. تاجیکستان به تغییرات و اصلاحات سیاسی، اقتصادی و تکنولوژیک، نوسازی و توسعه نیاز دارد. باید مهاجران کاری و متخصصان ما که از کشور فرار کرده‌اند را به وطن بازگرداند. در کشور همه چیز برای ایجاد یک منطقه مرفه وجود دارد. (همه چیز، به جز مقامات مسئول، صالح و شایسته). در دورتموند گفته شد که ائتلاف جدید به منظور تبادل نظر با تمام نیروهایی که می‌خواهند به این اهداف دست یابند ایجاد می‌شود.
انتهای مطلب/.
دریافت صفحه با کد QR