گفتگوی تفصیلی «ایران شرقی» با معاون وزیر دفاع افغانستان
بررسی ماهیت داعش در گفتگو با معاون وزیر دفاع افغانستان
20 اسفند 1396 ساعت 10:38
«تمیم عاصی» معاون سیاسی و استراتژی وزارت دفاع افغانستان که به منظور مذاکرات راهبردی به جمهوری اسلامی ایران سفر کرده بود، در گفتگویی اختصاصی با «موسسه مطالعات آسیای مرکزی و افغانستان» ضمن تشریح مذاکرات راهبردی کابل – تهران در بعد نظامی-امنیتی، سیاست کلان نظامی افغانستان، ماهیت داعش در این کشور، دیدگاه روسیه درباره داعش افغانستان و روابط نظامی پکن – کابل را بررسی کرد.
ایران شرقی/
«تمیم عاصی» معاون سیاسی و استراتژی وزارت دفاع افغانستان روز پانزدهم اسفند ماه به دعوت معاون امور بین‌الملل وزارت دفاع جمهوری اسلامی ایران وارد تهران داشت و در این سفر دو روزه با مقامات نظامی و سیاسی جمهوری اسلامی ایران دیدار و گفتگو کرد. در حاشیه این سفر وی در گفتگوی اختصاصی با «ایران شرقی» به موضوعات مختلف سیاسی - امنیتی و چشم‌انداز همکاری‌های نظامی- امنیتی دو کشور اشاره کرد. متن این گفتگو به شرح زیر است.
ایران شرقی: با توجه سیاستی که رئیس جمهور افغانستان اعلام کرده است، جایگاه همسایگان در سیاست خارجی افغانستان، اهمیت خاصی دارد. از دیدگاه شما چه چشم‌اندازی در بعد امنیتی - نظامی بین دو کشور ایران و افغانستان وجود دارد؟
عاصی: در ابتدا من از جمهوری اسلامی ایران به نمایندگی از هیئت همراه و وزارت دفاع ملی افغانستان از صمیم قلب تشکر کنم. حقیقتا مذاکرات بسیار خوبی داشتیم. من این را از روی پروتکل و تشریفات نمی‌گویم بلکه از صمیم قلب بیان می‌کنم.
این سفر با هدایت رئیس جمهور و مقامات امنیتی افغانستان با دو هدف انجام شد؛
هدف اول تحکیم و گسترش همکاری‌های امنیتی نظامی بین دو کشور است و هدف دوم هماهنگی سفر وزیر محترم دفاع ملی افغانستان به ایران است.
امیدواریم در دو راستا همکاری امنیتی - دفاعی خود را ارتقا دهیم؛ نخست در چارچوب سند همکاری‌های امنیتی بین دو کشورکه فعلا مذاکرات آن در پنج کمیته کاری در حال انجام است که یک کمیته آن کمیته امنیتی - دفاعی است و دوم این که افغانستان به دنبال همکاری دو جانبه با وزارت دفاع ایران است. صحبت‌های بسیار خوبی با برادران ایرانی خود داشتیم.
امیدوار هستیم تا زمان سفر وزیر دفاع افغانستان به ایران، در مورد دو سند همکاری به توافقی برسیم، اول توافقات بلند مدت در چارچوب سند همکاری‌های راهبردی و دوم در چارچوب همکاری‌های دو جانبه. باید تعدادی کارگروه تشکیل شود تا آنها جزییات را برای رسیدن به توافق بررسی کنند. من در طول این سفر افتخار داشتم با وزیر دفاع ایران، معاون ایشان دکتر احدی، معاون ستاد کل نیروهای مسلح و معاون وزیر امور خارجه دیدار کنم. ملاقات مختصری هم با جانشین فرمانده عمومی سپاه داشتم.
سفر بسیار خوبی بود، امیدواریم ما به سمت عملیاتی شدن مذاکرات برویم. و همچنین به طرف داد و ستدهای بیشتر، بازدیدهای بیشتر و تفاهمات بیشتر حرکت کنیم. همچنین با فرمانده ستاد مرزبانی ایران ملاقات خوبی داشتیم. موضوعات راجع به مرز مشترک بررسی شد و همچنین در مورد مقابله با داعش گفتگو کردیم.
افغانستان چند اصل واضح دارد؛ امنیت ایران را امنیت خود می‌دانیم، تهدیدات ایران را تهدید خود می‌دانیم، ما فرقی بین امنیت ایران و افغانستان نمی‌بینیم، هیچ وقت به هیچ فردی اجازه نمی‌دهیم که از خاک افغانستان علیه خاک ایران استفاده کند، این دیدگاه رئیس جمهور افغانستان است.
ایران شرقی: لطفا پالسی دراز مدت افغانستان را در بعد نظامی- امنیتی تا حد ممکن تشریح کنید؟
عاصی: جمهوری اسلامی افغانستان مانند هر کشور دیگری چهار سند اساسی دارد که دیدگاه امنیتی خود را در آن طراحی کرده است.
سند اول، سند «ارزیابی تهدیدات امنیت ملی» است. این سند مثل هر کشور دیگری یک سند محرمانه است. اما چارچوب و خلاصه آن در خدمت مردم افغانستان و عموم جامعه داخلی و بیرونی افغانستان قرار دارد که برای اولین بار در دولت وحدت ملی تدوین شده است. این سند تهدیدات امنیتی داخلی و خارجی را در برابر امنیت داخلی افغانستان در ۵ فصل تعریف کرده است.
سند دوم که دیدگاه امنیتی افغانستان را ترسیم می‌کند، «پالسی امنیت ملی افغانستان» است که با توجه به تهدیداتی که امنیت ملی افغانستان را تهدید می‌کند، راهکارها و روش‌هایی را پیش‌بینی کرده که ما چگونه با این تهدیدات برخورد کنیم.
سند سوم که به معنای مکملی برای دیدگاه امنیتی است، طبعا «استراتژی امنیت ملی» است که ابزار و منابع را مشخص می‌کند، که با چه ابزار و منابعی می‌توانیم با این تهدیدات مقابله کنیم.
سند چهارم، «دکترین نظامی جمهوری اسلامی افغانستان» است که مانند هر کشور دیگری ما دکترین نظامی داریم که محرمانه است.
اما دیدگاه ما به طور کل نسبت به تهدیدات داخلی و خارجی این است که افغانستان با یک جنگ تحمیلی گرفتار است. جنگ تحمیلی - نیابتی اعلام نشده از طرف یک همسایه ناخلف و متاسفانه با تعقیب و پیروی از یک پالسی جاهلانه.
جمهوری اسلامی ایران تجربه خوبی در مبارزه با تروریسم و تجربه خوبی راجع به جنگ تحمیلی دارد و به خوبی شرایط امروز ما را درک می‌کند. به همین دلیل به نظر ما ماهیت جنگ افغانستان یک جنگ تحمیلی اعلام نشده است. همانطور که رییس جمهور افغانستان و مشاور امنیت ملی افغانستان به این موضوع پرداخته‌اند. به همین دلیل در پالسی دراز مدت افغانستان، ثبات، اولویت اساسی است و با توجه به ابزارهایی که در دست داریم، دفاع از مردم افغانستان و مدیریت این جنگ تحمیلی هدف کوتاه مدت است.
به همین دلیل دیدگاه ما به عنوان یک کشور و یک نظام، داشتن یک افغانستان با ثبات و در صلح با خود و همسایگان خویش است. این چهار سند دیدگاه ما را نسبت به مسائل امنیتی و ژئوپلیتیک افغانستان ترسیم می‌کند.
ایران شرقی: براساس نوع تهدیدات داخلی و خارجی بخصوص در وضعیت امروز افغانستان که شما هم به آن اشاره کردید، براساس نظریات روابط بین‌الملل کشورهای ضعیف برای موازنه قدرت دو راهکار عمده پیش رو دارند؛ این کشورها یا باید به توان لازم برسند که بتوانند با تهدید مقابله کنند و یا هم دست به اتحاد با یک قدرت برتر بزنند. آیا پیمان‌های امنیتی که بین افغانستان با قدرت‌هایی مانند آمریکا و ناتو منعقد شده را می‌تواند در همین راستا تفسیر کرد؟
عاصی: هم بله هم خیر، بله به این دلیل که هیچ راه دیگری برای افغانستان وجود ندارد. ما بارها از کشورهای منطقه و جهان اسلام خواستیم که اگر شما بتوانید نصف هزینه‌هایی که این‌ها برای ما انجام می‌دهند را به بدهید، افغانستان نیازی به این قدرت‌ها ندارد.
حضور ایالات متحده آمریکا و سازمان ناتو در افغانستان برای دو هدف مشخص است، اول مبارزه با تروریسم که تهدید مشترک برای امنیت ملی ما، آنها و منطقه است. هدف دوم هم افزایش ظرفیت و توان دفاعی نیروهای امنیتی و دفاعی افغانستان است و این بر اساس دو سند مشخص شده است. یکی قطعنامه‌های شورای امنیت سازمان ملل متحد است که شورای امنیت سالانه این را تمدید می‌کند. در کنار آن پیمان‌های امنیتی ما با ناتو و آمریکا است که حضور آنها را قانونمند می‌کند و یک شفافیت حقوقی سیاسی و نظامی وجود دارد که چگونگی حضور آنها را مشخص می‌کند، و حضور آنها در افغانستان به طور خاص به دلیل همین دو هدف است. حضور آمریکا و ناتو در افغانستان به دلیل ناامن‌سازی منطقه یا استفاده از خاک افغانستان علیه یک کشور دیگر نیست. در BSA یک بند مشخص وجود دارد که نباید آمریکا از خاک افغانستان علیه یک کشور ثالث استفاده کند. از نظر حقوقی هدف مشخص است که حضور آمریکا برای مبارزه با تروریسم و افزایش ظرفیت نیروهای امنیتی و دفاعی است.
تا زمانی که ما به آن ظرفیت نرسیم٬ آمریکا حضور خواهد داشت. می‌دانید که تعداد نیروهای خارجی در افغانستان از صدوچند هزار نفر به ۱۰هزار نفر رسیده است و امروز نیروهای امنیتی افغانستان مسئولیت و بار این جنگ را به دوش دارند. روزانه بین ۱۲ تا ۱۶ نفر از نیروهای امنیتی افغانستان در این جنگ شهید می‌شوند. آنها نه تنها برای امنیت افغانستان می‌جنگند، بلکه برای امنیت منطقه هم می‌جنگند. چون هدف نهایی طالبان و حامیان تروریست آنها (نزدیک به ۲۰ گروهک تروریستی) ناامن کردن افغانستان نیست٬ بلکه آنها به دنبال این هستند که افغانستان را به یک پناهگاه برای ترانزیت در منطقه تبدیل کنند که تهدیدی برای امنیت منطقه و جهان باشد.
ایران شرقی: یکی از گروه‌های تروریستی نو ظهور در افغانستان داعش است که نگرانی دولت افغانستان و کشورهای منطقه را در پی داشته است. لطفا درباره وضعیت این گروه و نیز پاردوکسی که بین اطلاعات ارائه شده از سوی دولت افغانستان و روسیه در این زمینه وجود دارد، توضیح دهید. به رغم اینکه اطلاعاتی از سوی دولت افغانستان در رابطه با داعش ارائه می‌شود، اما روسیه در سطح بالاترین مقامات خود مرتب در این باره اظهار نگرانی می‌کند و آماری که مقامات روسی در رابطه با تعداد جنگجویان داعش ارائه کرده‌اند با آنچه که دولت افغانستان و آمریکا اعلام می‌کنند تفاوت بسیار فاحشی دارد. دلیل این تناقض در آمار چیست؟ این تفاوت را ناشی از چه چیزی می‌دانید؟
عاصی: ابتدا می‌خواهم در رابطه با ماهیت داعش در افغانستان برای شما سخن بگویم. بعد بپردازیم به اینکه ترکیب و جغرافیای این‌ها چیست؟ بعد بگوییم ما چه قربانی‌هایی دادیم و چه عملیات‌هایی در برابر داعش انجام دادیم و بعد بدانیم که روایت روسی و تعریف روسی داعش و حضور داعش در افغانستان چیست؟
داعش در افغانستان بین ۸۰۰ تا ۱۲۰۰ جنگجو دارد، اکثریت آنها افرادی هستند که پرچم خود را تغییر دادهاند. یعنی ناراضی‌هایی از گروه‌های مختلف و طالبان بوده‌اند که اکنون برند داعش، برندی جالب و جذاب برای آنها است و آنها برند و پرچم خود را تغییر دادهاند. دوم تعدادی از تروریست‌های آسیای مرکزی و پاکستانی در صف این‌ها وجود دارد که آنها هم با استفاده از نام داعش از آن استفاده می‌کنند.
داعش افغانستان هیچ شباهتی با داعش خاورمیانه ندارد. نه از نقطه نظر بافت اجتماعی، نه از نقطه نظر مذهب. شما می‌دانید که بافت اجتماعی در عرب‌ها قبایل و عشایر است. اکثریت مطلق افغانستانی‌ها حنفی هستند، آنها سلفی و وهابی نیستند.
می‌دانید که اراضی و جغرافیا کاملا فرق دارد. در آنجا (در عراق و سوریه) اراضی هموار است، در افغانستان اراضی کوهستانی است. شما وقتی درجه شدت عمل را نسبت به دیگر گروه‌های افراطی می‌بینید آن افراطیت در گروه‌های افغان وجود ندارد. از نقطه نظر تاکتیک، استراتژی و تفکر کاملا تفاوت وجود دارد. داعش یک تفکر متحجر و یک تفکر بی‌نهایت ظالمانه دارد، در جریان هستید که در ولسوالی شینوار و اچین (در ولایت ننگرهار در شرق افغانستان) بزرگان ما را چگونه روی بمب نشاندند و کشتند. در افغانستان چنین قصاوتی اصلا وجود نداشته و نخواهد داشت. به همان خاطر مردم علیه این‌ها به پا خواستند.
در افغانستان سه مدل داعش داریم. یک، داعشی که متاسفانه پروژه اطلاعاتی سازمان اطلاعات پاکستان است که برای قرائت‌زدایی از طالبان حضور دارند. این‌ها عمدتا در شرق افغانستان مستقر هستند. ۷۰ تا ۸۰ درصد داعش در افغانستان از همین نوع هستند که تکفیری‌ها و اورکزی‌هایی هستد که از آن سوی خط فرضی دیورند آمده‌اند، و ما این را به دوستان و برادران خود در جمهوری پاکستان در میان گذاشته‌ایم. (این اطلاعات را) با نظام امنیتی آنها شریک ساختیم و خواستیم که ورود آنها به افغانستان را محدود کنند.
مدل دوم داعش که شما آن را در شمال افغانستان می‌بینید، بیشتر افرادی هستند که پرچم خود را تغییر دادهاند، و گروهک‌های تروریستی آسیای مرکزی هستند.
مدل سوم داعش تروریست سایبری است. افرادی که از طریق فضای سایبر افراطی شده‌اند.
جغرافیایی که داعش در افغانستان در اختیار دارد، محدود به چند روستا در ولسوالی‌های اچین، ده بالا و خوگیانی در شرق، چند روستا در فاریاب و جوزجان است. این گروه جغرافیای بسیار بزرگی را کنترل نمی‌کند، آنها در روستاهایی که حضور دارند مردم را به ستوه آوردهاند. آنها نه ولایت و نه هیچ فرمانداری را به طور کامل در کنترل خود ندارند. ما در افغانستان بیشتر از ۴۰۰ فرمانداری داریم. هیچ یک از آنها در دست داعش نیست.
از دستاوردهای ما درجنگ با داعش این است که ما سه امیر داعش خراسان را کشته‌ایم، هیچ کشوری نمی‌تواند ادعا کند که سه امیر داعش را کشته است. ما ده‌ها فرمانده‌ی ارشد آنها را که نام مستعار عربی داشته‌اند (الخراسانی، الخوارزمی و ...) را کشتیم. ما این اطلاعات را با سازمان‌های اطلاعاتی کشورهای مختلف در میان گذاشته‌ایم و نمی‌توانیم منتشر کنیم، همچنین صدها فرمانده میانی آنها را کشتیم. هیچ نیرویی نمی‌تواند که دستاوردهایی که ما در ولایت خراسان داعش داشتیم را زیر سئوال ببرد. اینکه ما این بحث را رسانه‌ای نمی‌سازیم، موضوعی جدا است.
ایران شرقی: به رغم اینکه داعش در افغانستان جغرافیا ندارند و در بافت افغانستان نفوذ ندارند اما عملیات‌های آنها در بعد تلفات قابل توجه بوده است. این به لحاظ تبلیغاتی به یک معضل تبدیل شده است.
عاصی: به دلیل این که فشار نظامی را در جبهه‌های جنگ علیه داعش افزایش دادیم، آنها به حملاتی در بین مردم با هدف افزایش تلفات مشابه آنچه در عراق و سوریه انجام می‌دادند، روی آوردهاند و با این کار جلب توجه کنند. افغانستان از صدها عملیات این گروه پیشگیری کرده است. در گذشته داعش بر حملات جبهه‌ای تمرکز می‌کرد اما اکنون به شهرها و عملیات‌های شهری روی آوردهاند تا تلفات بیشتری را تحمیل کنند. از ده‌ها حمله پیشگیری کرده‌ایم ما باید توجه داشت که افغانستان تنها با داعش درگیر نیست بلکه با ۲۰ گروه در نبرد است. داعش درافغانستان اصلا جغرافیا ندارد و کمر داعش در این کشور شکسته است.
روایت‌های روسی از داعش متاسفانه رنگ و بوی ژئوپلیتیکی به خود گرفته است. بزرگمایی داعش به نفع هیچ کس نیست. ما از تمام کشورها از جمله روسیه توقع داریم تا بیایند دست در دست هم بدهیم تا این پدیده شوم را از بین ببریم. ما به همکاری نیاز داریم.
واقعیت میدانی یک چیز را نشان می‌دهد، اما روایت سازی‌های ژئوپلیتیکی برای رقابت چیز دیگری را نشان می‌دهد. روسیه مشکلات خود را با دیگران باید در جای دیگر حل کند.
ایران شرقی: یکی از مواردی که به گفته شما افسانه‌پردازی روس‌ها را موجه نشان می‌دهد این است که در شمال افغانستان با داعش مبارزه جدی انجام نشده است؟
عاصی: در شمال افغانستان داعش در چهار روستا حضور دارد. ما ۸۲ عملیات تصفیه‌ای و بیش از ۱۸۰عملیات خاص، و صدها حمله هوایی انجام داده‌ایم. من نمیدانم جدیت چیست؟ ما بیش از چهارصد و چند نفر در مبارزه با داعش شهید دادیم. واقعیت‌ها چیز دیگری است. اما این روزها استفاده ابزاری از داعش برای رقابت‌های منطقه‌ای وجود دارد.
ایران شرقی: چین به عنوان یکی از قدرت‌های بزرگ در عرصه بین الملل در حال حاضر از جمله بازیگران مطرح افغانستان است، شاهد این هستیم که چین از عرصه اقتصادی در افغانستان در عرصه سیاسی حضور پیدا کرده است، و در سال‌های اخیر تمایل این کشور برای حضور در عرصه نظامی و امنیتی هم دیده می‌شود. آیا ما باید این را در تهدیداتی بدانیم که چین از ناحیه افغانستان احساس می‌کند، یا بر اساس برخی دیدگاه‌ها، چین در راستای حرکت به سوی یک قطب در نظام بین‌الملل تمایل دارد بخشی از نظامی‌گری خود را در افغانستان بروز بدهد. ایغورها قطعا یکی از نگرانی چینی‌ها است، اما احساس می‌شود که برای تامین امنیت «CPEC» و «راه ابریشم» نیز نگران است است،
و شاید این موارد دلایل قانع کننده‌ای باشد تا ورود امنیتی پکن به افغانستان را مستدل بسازد.
عاصی: جمهوری خلق چین یکی از همسایه‌های بسیار خوب افغانستان است، ما از ناحیه چین هیچ وقت تهدید نشده‌ایم و هیچ وقت به ما ضرر و آسیب نرسیده است. بحث حضور امنیتی و نظامی چین در افغانستان منتفی است، آنها هیچ حضوری ندارند و نخواهند داشت. همکاری امنیتی و دفاعی مثل هر کشوری دیگری با چین نیز داریم، اصلا تهدیدی از ناحیه افغانستان برای چین وجود ندارد. اویغورها تهدید برای ما است تا چین، و ما با آنها با قاطعیت برخورد می‌کنیم. ما ده‌ها تن از جنگجویان ایغور را دستگیر و زندانی کرده‌ایم؛ یا در جبهه‌های جنگ کشته شده‌اند.
اما در رابطه با اینکه افغانستان و چین چه همکاری‌هایی می‌توانند، داشته باشند، چین حضوری پررنگ در عرصه اقتصادی افغانستان دارد، امیدواریم که چین سرمایه گذاری بیشتری در قسمت صلح و نیز امنیتی و نظامی داشته باشد، همانند دو کشور عادی که روابط امنیتی و نظامی دارند. سر و صداهایی وجود دارد که گویا چین، نیروی نظامی به افغانستان می‌فرستد یا چین دست به اقدامات نظامی زده یا قصد ایجاد پایگاه دارد اما تمام این‌ها نادرست است. می‌دانید که اویغورها تنها در افغانستان حضور ندارند، آنها در وزیرستان پاکستان، در ترکیه و در برخی کشورهای دیگر نیز حضور دارند. پس با این حساب آنها هم تهدیدی علیه امنیت ملی چین هستند. این حرف‌ها برگرفته از اخبار رسانه‌ها است تا واقعیت.
افغانستان و چین مانند بسیاری از کشورهای دیگر روابط سیاسی امنیتی دارند، زیرا چین یک قدرت نو ظهور است و آنها می‌خواهند در عرصه‌های مختلف در افغانستان همکاری کنند،
بازهم تاکید می‌کنم که جمهوری خلق چین همسایه بی نهایت خوبی برای افغانستان در طول تاریخ بوده است، ما با چین همکاری امنیتی بسیار خوبی داریم، نه تنها با چین بلکه با دیگر کشورهای همسایه و منطقه نیز رابطه خوبی داریم.
انتهای مطلب/
کد مطلب: 1283