در حالی که بروز خشونتهای اخیر علیه مسلمانان «روهینگیا» در ایالتهای کشور میانمار موجب فرار دهها هزار نفر از این منطقه شده است، مقامات قرقیزستان به خاطر افزایش تهدیدات تروریستی، مسابقه فوتبال قرقیزستان-میانمار از سری رقابتهای انتخابی فوتبال جام ملتهای آسیا-2019 را لغو کردند.
این در حالی است که برخی تحلیلگران معتقدند، از یک سو اگر تحولات «میانمار» و تاثیر احتمالی آن بر کشورهای آسیای مرکزی به درستی ارزیابی نشود، زمینه را برای اقدامات ستیزهجویانه افراطگرایان مذهبی فراهم خواهد نمود و از سوی دیگر، ممکن است دولتهای استبدادی آسیای مرکزی به بهانه تهدیدات تروریستی، سرکوب مسلمانان این کشورها را افزایش دهند.
در جریان برگزاری مسابقه فوتبال میان قرقیزستان و «میانمار»، دولت قرقیزستان اعلام کرد این رویداد که قرار بود در روز 5 سپتامبر در بیشکک انجام شود، به دلایل امنیتی و برای جلوگیری از "شورشهای گسترده" براساس خصومتهای مذهبی، لغو شده است.
این در حالی است که تاکنون سابقه نداشته که رویدادهای جنوب شرقی آسیا در زندگی روزمره مردم قرقیزستان تاثیرگذار باشد چراکه 6 میلیون شهروند این کشور عموما تحت تاثیر رویدادهای همسایگان خود قزاقستان، روسیه یا چین هستند که همه آنها شرکای اصلی تجاری قرقیزستان میباشند.
این موضوع همچنین نشان دهنده نگرانی در منطقهای است که در آن دولتهای پسا شوروی ( برخی با استبداد خودکامه) معمولا از تهدید افراطگرایی اسلامی به منظور جلوگیری از ابراز مخالفتها در جمعیت مسلمانشان استفاده میکنند.
«فریدون هادیزاده»، رئیس پروژه غیردولتی «مذهب و گفت و گو» در دوشنبه در اشاره به بررسیهای رسانهای و رسمی در مورد تحولات میانمار گفت: اگر ما با این موضوع با احتیاط برخورد نکنیم، به نفع افراطیهای مذهبی تمام میشود.
به گزارش منابع خبری نزدیک به سازمان ملل متحد، در دو هفته گذشته حدود 150 هزار نفر از ایالت «راخین» میانمار به بنگلادش فرار کردهاند. این تنشها که چندین دهه به طول انجامیده، در حال حاضر شدیدتر شده است. تعداد اقلیت مسلمان «روهینگیا» حدود 1 میلیون نفر است که شهروندی آنها توسط اکثریت «بودایی» میانمار پذیرفته نشده است.
پناهندگان «روهینگیا»، سربازان دولتی و بوداییها را به آتش زدن روستاها و کشتار غیرنظامیان برای راندن آنها از منطقه متهم نمودهاند. دولت میانمار میگوید نیروهایش در حال مبارزه با ستیزه جویان «روهینگیا» هستند که به غیرنظامیان حمله میکنند.
نگرانی اجتماعی-رسانهای
در حالی که مقامات ازبکستان، تاجیکستان و ترکمنستان عمدتا در مورد بحران میانمار سکوت کردهاند، مقامات قرقیزستان و قزاقستان، خشونت در این کشور را محکوم نمودهاند.
«کایرات عبدو رحمانوف»، وزیر امور خارجه قزاقستان، گفت که کشورش به شدت از وضعیت جامعه مسلمان و آنچه او به عنوان "روند منفی اسلام هراسی" در میانمار خواند، نگران است.
بر خلاف مسکو و «گروزنی»، پایتخت چچن که مردم به خیابانها آمدند تا نگرانی خود را برای مسلمانان «روهینگیا» ابراز نمایند، در آسیای مرکزی هیچ تظاهرات عمومی انجام نشد. اما رسانههای اجتماعی، راه را برای چهرههای دولتی و دیگران به منظور بیان دیدگاههای خود در مورد بحران، باز نمودند.
«قاسم ژامرت تکایف»، رئیس مجلس سنای قزاقستان، در توییتر خود خواستار اتخاذ موضع فوری سازمان ملل متحد در مورد رویدادهای هشدار دهنده میانمار شد. وی افزود: بسیاری از مردم بیگناه [مسلمانان] قربانیان سرکوبهای وحشیانه شدهاند.
همچنین، افراد مشهور قزاقستان، از جمله «نورلان کینبایف»، مجری محبوب تلویزیونی و «توکل مسلم» بازیگر، از اینستاگرام برای ابراز همدردی با مسلمانان «روهینگیا» استفاده کردند و هزاران لایک دریافت نمودند.
ترس از «افراطگرایی»
دولتهای سکولار در پنج جمهوری پسا کمونیستی آسیای مرکزی، همواره تلاش کردهاند تا آنچه را که تهدید بسیار واقعی از سوی افراطگرایان در منطقه مینامند، برجسته نمایند. این در حالی است که یک رشته حملات و توطئههای خنثی شده در مورد اهداف دولتی به افراطگرایان اسلامی نسبت داده شده است.
و در حالی که اکثریت نظرات در گزارشهای خبری یا رسانههای اجتماعی در مورد بحران میانمار، نشان از همدردی با مسلمانان «روهینگیا» و تمایل به پایان یافتن خشونت علیه آنان دارد و اینکه از بهرهبرداری این بحران به نفع افراطگرایان مذهبی برای تحریک نفرت یا خشونت، جلوگیری شود.
«آناره آسانوا»، فعال مدنی از بیشکک میگوید: تا چند روز پیش، بسیاری از مردم قرقیزستان نمیدانستند میانمار کجاست اما در حال حاضر هشدار رفتن و مبارزه مردم در آنجا وجود دارد. «فریدون هادیزاده»، تحلیلگر از دوشنبه میگوید که نظرات نگران کنندهای در رسانههای اجتماعی دیده میشود که مردم را به رفتن به «میانمار» و مبارزه در آنجا تشویق میکند.
طبق آمار دولتی، هزاران نفر از مردم آسیای مرکزی در سالهای اخیر برای پیوستن به گروههای اسلامگرای ستیزهجو در خارج از کشور، از جمله «داعش»، کشورهای خود را ترک کردهاند.