بتازگی خبرهایی از سوی برخی رسانه های روسی در حال انتشار است که در آن نشان میدهد حزب نهضت اسلامی تاجیکستان در حال شکلگیری ساختار جدید حزبی در لهستان بمنظور مقابله با دولت دوشنبه برآمده است. اولویت اصلی آنها در حال حاضر، جلب توجه جامعه جهانی به سرکوبهای سیاسی در تاجیکستان و کمک به اجرای تحریمها علیه نخبگان حاکم تاجیکستان توسط اتحادیه اروپا و دیگر کشورهاست. پس از دریافت پناهندگی اتحادیه اروپا توسط محی الدین کبیری، حزب نهضت اسلامی تاجیکستان میتواند به لابی تحریم ها و دیگر اقدامات بپردازد.
ایران شرقی/
محی الدین کبیری رهبر حزب نهضت اسلامی تاجیکستان و "محمدجان کبیروف"، عضو این حزب پناهندگی اتحادیه اروپا را به دست آوردهاند. اعضای حزب نهضت اسلامی تاجیکستان در برلین، وین و ورشو مستقر شدهاند، دو شعبه این حزب در شرق میانه افتتاح شده و حزب به تدریج از خاکستر خود برمیخیزد.
مکانهایی مانند مینسک-مازوفسکی که در 40 کیلومتری پایتخت لهستان قرار دارند، در چند سال اخیر به خانهای برای بسیاری از خانوادههای تاجیکستان، از جمله خانواده محمدجان کبیروف تبدیل شدهاند. افرادی که مجبور به ترک کشور خود به دلیل افزایش سرکوبهای سیاسی شدهاند دوباره زندگی خود را در خارج از کشور سروسامان میدهند.
علیرغم رفتار محتاطانه لهستانیها نسبت به بیگانگان، اعضای خانواده کبیروف هیچ دشمنی در این مدت تجربه نکردهاند و زندگی آنها در مینسک-مازوفسکی به صورت مسالمت آمیز در جریان است. کبیروف و خانوادهاش، اعضای حزب نهضت اسلامی تاجیکستان هستند. این حزب در سال 2015 پس از اتهام دولت تاجیکستان مبنی بر حضورش در تلاش برای کودتای دولتی ممنوع شد. قبل از این اتهام، یک کمپین ترس از این حزب به راه انداخته شده بود، اما پس از اتهام غیر قانونی حزب نهضت اسلامی تاجیکستان، موجی از دستگیریهای خودسرانه اعضای آن آغاز شد. صدها نفر از اعضای حزب با تهدید پیگرد قانونی براساس اتهامات کاذب مواجه شدند و بسیاری از آنها ترجیح دادند کشور را ترک کنند. سادهترین راه، رفتن به لهستان بود. به برخی از آنها پناهندگی اعطا شد، اما بسیاری از آنها هنوز هم در انتظار تصمیمگیری در مورد این مسئله هستند.
کبیری بلافاصله به لهستان نرفت. وی قبل از آمدن به این کشور (برای حضور در کنفرانس به دعوت سازمان امنیت و همکاری اروپا)، در روسیه به عنوان سردبیر سیاسی تلویزیون آسیای مرکزی کار میکرد. در فوریه سال 2016 مجریان قانون روسیه به این دفتر حمله کردند و سپس به درخواست تاجیکستان این ایستگاه را بستند و تمام تجهیزات آن را کشف و ضبط کردند. وی پس از اخذ ویزای شنگن و دعوت به لهستان، تصمیم گرفت کشور را ترک کند و از این کارش هم پشیمانی نیست. اعضای خانواده او امکان اجاره آپارتمان در یک محله آرام نه چندان دور از ورشو را دارند. آنها در کلاسهای درس زبان لهستانی حضور یافته و با سازمانهای محلی جامعه مدنی ارتباط برقرار میکنند. کبیروف قصد دارد گروهی را برای کمک به تاجیکهای ساکن لهستان ایجاد کند.
در عین حال، بسیاری از تازه واردان خوششانس که اجازه ورود به لهستان و درخواست پناهندگی به آنها داده شده است، مجبورند در مراکز اسکان جمعی (مراکزی که در آنها فرد تقریبا هیچ فضای شخصی در اختیار ندارد) باقی بمانند. جمشید یوروف (وکیل) که با حمایت از اعضای دستگیر شده حزب، خشم دولت تاجیکستان را برانگیخته بود هم دچار چنین وضعیتی شد. بزرگمهر، برادر یوروف 25 سال است که بنا به اتهادامات نادرست (از تقلب تا اهانت به دادگاه) در زندان به سر میبرد. جمشید یوروف هم براساس اتهامهای مختلف دستگیر شد.
وی در مصاحبه با EurasiaNet.org گفت: «به طور مستقیم به من گفتند: «فکر نکنید که شما را عفو میکنند. ما شواهدی را علیه شما جمع آوری کردهایم. فقط صبر کنید». اما سپس سازمان عفو بین الملل، عملیات، سخنرانیها، میتینگها، اعتراضاتی و اعتصاباتی را برای حمایت از من برگزار کرد. آنها توجه جهان را به پرونده من جلب کردند». یوروف فعلا در انتظار دریافت پناهندگی است.
با توجه به اطلاعات انجمن لهستانی مداخله قانونی، در سال 2016، 882 نفر از شهروندان تاجیکستان پناهندگی لهستان را دریافت کردند. 649 نفر هم رد شدند. اما، علیرغم درصد بالای ردشدگان، اعضای اپوزسیون تاجیکستان همچنان رفتن به لهستان را ادامه میدهند. در حال حاضر، اعضای حزب نهضت اسلامی تاجیکستان در برلین، وین و ورشو مستقر شدهاند، دو شعبه این حزب هم در شرق میانه افتتاح شده و حزب به تدریج از خاکستر خود برمیخیزد.
"محمد سعید رضایی"، عضو شورای عالی حزب نهضت اسلامی تاجیکستان در مصاحبه با EurasiaNet.org خاطرنشان کرد که در حال حاضر، در لهستان حدود 200 تن از اعضای فعال حزب زندگی میکنند. علیرغم رشد احساسات ضد مهاجرتی، لهستان یک مکان امن و دوستانه است. وی گفت: «من لهستان را دوست دارم. بیشتراعضای حزب در حال حاضر اینجا زندگی میکنند و به همین دلیل من تصمیم گرفتم اینجا بمانم».
لهستان یک مکان مناسب برای پناهجویان بالقوه است. کبیروف اظهار داشت: «بسیاری از فعالان و رهبران حزب فکر میکردند که یا باید به روسیه و یا به شرق میانه بروند، چرا که در آنجا جوامع مسلمانی حضور دارند که انطباق با آنها راحتتر است. آنها فکر میکردند که این کشورها امن و صلح آمیز خواهند بود. اما، متاسفانه، همه چیز برعکس بود».
در پاییز سال 2016، ترکیه فعالان مخالف تاجیک را از برگزاری تظاهرات در قلمرو خود منع کرد. پس از آن، رئیسجمهور تاجیکستان از آنکارا خواستار استرداد اعضای اپوزیسیون تاجیکستان شد. در اکتبر همان سال به درخواست وزارت امور خارجه تاجیکستان در استانبول، Payom.net ، وب سایت مخالفان تاجیک مسدود شد. به گفته نمایندگان حزب، اولویت اصلی آنها در حال حاضر، جلب توجه جامعه جهانی به سرکوبهای سیاسی در تاجیکستان و کمک به اجرای تحریمها علیه نخبگان حاکم تاجیکستان توسط اتحادیه اروپا و دیگر کشورهاست. پس از دریافت پناهندگی اتحادیه اروپا توسط محی الدین کبیری، حزب نهضت اسلامی تاجیکستان میتواند به لابی تحریم ها و دیگر اقدامات بپردازد.
در ماه آوریل کبیری برای اولین کنگره اروپایی اعضای حزب به لهستان رفت. کبیری در آن زمان خاطر نشان کرد: «مقامات تاجیکستان دیگر شرکای ما نیستند. بیشتر سیاستمداران غربی، تاجیکستان را به عنوان یک منطقه حمل و نقل به سمت افغانستان و نه به عنوان یک دولت مستقل در نظر میگیرند. به همین دلیل مقامات تاجیکستان موفق شدند اینگونه موثر با حزب بجنگند».