یازدهمین انتخابات پارلمانی پاکستان با مشارکت نیمی از واجدان شرایط رأیدهی به کار خود پایان داد و سرنوشت جدیدی را فرا روی حاکمیت سیاسی این کشور قرار داد. در این دوره از انتخابات پارلمانی پاکستان، حلقه تبادل حاکمیت بین دو حزب «مسلم لیگ نواز» و «مردم پاکستان» گسست و حزب «تحریک انصاف» به رهبری «عمران خان» منتقد دو حزب سنتی توانست به پیروزی برسد. هر چند که بازندگان از تقلب در انتخابات دم میزنند اما به توجه به اعلام نظر کمیسیون انتخابات پاکستان و برخی ناظران خارجی، نتیجه اعلام شده نهایی به نظر میرسد.
ایران شرقی/
چهارشنبه این هفته، پاکستانیها برای شرکت در انتخابات مجالس ملی و ایالتی (پنجاب، سند، بلوچستان و خیبرپختونخوا) پای صندوقهای رأی رفتند.
طبق قانون اساسی پاکستان، حزبی که موفق به کسب اکثریت آراء در انتخابات مجلس شود، دولت آینده را برای مدت 5 سال تشکیل خواهد داد. این دومین بار در تاریخ پاکستان است که انتقال قدرت به صورت آرام از یک دولت غیرنظامی به یک دولت غیرنظامی دیگر انتقال پیدا میکند.
در این دور از انتخابات حدود 106 میلیون نفر واجد شرایط رأی دادن بودند که از این تعداد 59 میلیون و 224 هزار و 263 نفر مرد و 46 میلیون و 731 هزار و 143 نفر زن بودند. برآورد میشود میزان مشارکت مردم در این دوره حدود 50 تا 55 درصد بوده باشد. شرکت گسترده زنان در ایالت خیبرپختونخوا نیز از دیگر موضوعات جالب توجه این دوره از انتخابات بود چون رأی دادن زنان در این منطقه در گذشته چندان رایج نبوده است.
در انتخابات امسال، که یازدهمین انتخابات پارلمانی پاکستان بود، در مجموع 12 هزار و 570 نامزد برای کسب 849 کرسی مجالس ملی و ایالتی با هم به رقابت پرداختند. از این میان، 3 هزار و 450 نفر برای کسب 342 کرسی مجلس ملی ثبت نام کرده بودند که 272 کرسی با رأی مستقیم مردم انتخاب میشوند و ۱۰ کرسی به اقلیتها و ۶۰ کرسی نیز به زنان اختصاص داده شده است. 8 هزار و 396 نامزد دیگر نیز در چهار ایالت پاکستان برای دستیابی به ۵۷۷ کرسی مجالس ایالتی با یکدیگر رقابت کردند (پنجاب 297 کرسی، بلوچستان 51 کرسی، سند 130 کرسی و خیبرپختونخوا 99 کرسی).
امسال حدود 122 حزب سیاسی و مذهبی مختلف برای شرکت در انتخابات ثبت نام کردند که البته رقابت اصلی بین 3 حزب مهم این کشور یعنی «حزب تحریک انصاف» به رهبری «عمران خان»، حزب «مسلم لیگ نواز» به ریاست «شهباز شریف» (برادر نواز شریف، نخستوزیر برکنار شده دولت قبل) و «حزب مردم» به ریاست «بلاول بوتو زرداری» و «آصف علی زرداری» بوده است.
کار رأی گیری ساعت 8 صبح روز چهارشنبه 3 مرداد 1397 (25 جولای 2018)، در 85 هزار و 307 مرکز رأیدهی در سراسر کشور آغاز شد و به رغم درخواست چند حزب مهم از جمله «حزب مسلم لیک نواز»، «حزب تحریک انصاف» و «حزب مردم» برای تمدید یک ساعته زمان رأیگیری، پایگاههای اخذ رأی (طبق برنامه از پیش اعلام شده) رأس ساعت 18 به روی مردم بسته شد.
درگیریها و حملات انتحاری
از همان ساعات اولیه شروع رأی گیری، گزارشاتی دال بر درگیری طرفداران احزاب مختلف در نقاط مختلف کشور گزارش شد که این درگیریها چندین کشته و زخمی داشت. از جمله:
- درگیری مسلحانه اعضای «حزب عوامی ملی» و «حزب تحریک انصاف» در حوزه انتخاباتی 47 واقع در منطقه «صوابی» از توابع ایالت «خیبرپختونخواه» که یک کشته و تعدادی زخمی برجای گذاشت. در این درگیری یک عضو «حزب تحریک انصاف» کشته شد.
درگیری طرفداران «حزب تحریک انصاف» و حزب «مسلم لیگ شاخه نواز شریف» در منطقه «راجنپور» از توابع ایالت «پنجاب» با استفاده از چوب و چماق که تعدادی زخمی برجای گذاشت.
درگیری اعضای «حزب مردم» و حزب محلی «دموکراتیک پارتی» در منطقه «سانگهر» از توابع ایالت «سند» بر سر جلوگیری از ورود یک زن به ستاد انتخاباتی که 7 زخمی برجای گذاشت.
درگیری زنان عضو «حزب مردم» و «حزب تحریک انصاف» در منطقه «زریاب» شهر «پیشاور» مرکز ایالت «خیبرپختونخواه»
علاوه بر این، در جریان انتخابات چندین انفجار و حمله انتحاری نیز صورت گرفت که بیشتر آنها از ایالت «بلوچستان» گزارش شد. از جمله:
- حمله انتحاری به ستاد انتخاباتی نزدیک «کویته» مرکز ایالت بلوچستان که دست کم 31 کشته و تعداد زیادی زخمی بر جا گذاشت.
حمله خمپارهای به یک ستاد انتخاباتی در منطقه «مند» از توابع بلوچستان که 10 زخمی بر جای گذاشت.
انفجار در کمپ انتخاباتی حزب مردم در منطقه «لارکانه» از توابع ایالت سند که دست کم 4 زخمی بر جای گذاشت.
اعلام نتایج اولیه انتخابات و اعتراض احزاب
صبح روز پنجشنبه، «کمیسیون انتخابات پاکستان» با تأخیری نسبتا طولانی، نتایج اولیه انتخابات را اعلام کرد و از پیشتازی «حزب تحریک انصاف» به رهبری «عمران خان» خبر داد.
طبق این آمار، از مجموع 272 کرسی مجلس ملی، «حزب تحریک انصاف» 118 رأی، «حزب مسلم لیگ نواز» 60 کرسی، «حزب مردم» 40 کرسی و نامزدهای مستقل 19 کرسی به دست آوردند.
آراء شمارش شده برای مجالس ایالتی نیز بدین شرح بود:
- پنجاب (مجموع 297 کرسی): «حزب مسلم لیگ نواز» 106 کرسی، «حزب تحریک انصاف» 96 کرسی، نامزدهای مستقل 35 کرسی و «حزب مردم» 6 کرسی
سند (مجموع 130 کرسی): «حزب مردم» 60 کرسی، «حزب تحریک انصاف» 14 کرسی، «اتحاد دموکراتیک گرند» (Grand Democratic Alliance) (1) کرسی و «حزب متحده قومی» 6 کرسی.
خیبرپختونخوا (مجموع 99 کرسی): «حزب تحریک انصاف» 55 کرسی، «مجلس متحده عمل» 6 کرسی، «حزب ملی عوامی» 5 کرسی و «حزب مردم» 3 کرسی.
بلوچستان (مجموع 51 کرسی): «حزب عوامی بلوچستان» 10 کرسی، «حزب ملی بلوچستان» 7 کرسی، «مجلس متحده عمل» 6 کرسی و نامزدهای مستقل 4 کرسی.
اعلام این نتایج اولیه، واکنشهایی را از سوی احزاب در پی داشت. «حزب مسلم لیگ» شاخه نواز شریف نتیجه انتخابات را نپذیرفت و این در حالی بود که «حزب مردم»، ائتلاف «مجلس متحده عمل» و «حزب متحده قومی» شفاف بودن انتخابات سراسری پاکستان را زیر سوأل بردند.
«شهباز شریف» رهبر «حزب مسلم لیگ نواز» اعلام کرد: «تقلب در انتخابات صورت گرفته است و حاضر نیستیم نتایج را بپذیریم.» «مریم اورنگزیب» سخنگوی «حزب مسلم لیگ» نیز در یک کنفرانس خبری گفت: «نمایندگان حزب مسلم لیگ از ستادهای انتخاباتی اخراج و هنگام شمارش آرا حضور نداشتند.» وی افزود: «رأی مردم پشت درهای بسته شمارش شد و این یک سناریو برای تقلب در انتخابات بوده است.»
این در حالی است که سناتور «فرحتالله بابر» عضو «حزب مردم» نیز در جریان برگزاری انتخابات، درباره امکان تقلب در انتخابات با توجه به حضور نیروهای ارتش پاکستان هنگام شمارش رأی مردم هشدار داد و تصریح کرد که با توجه به اختیاراتی که از جانب دادگستری به ارتش داده شده تقلب در انتخابات غیر قابل اجتناب است.
اما «سردار محمدرضا» رئیس «کمیسیون انتخابات پاکستان» با رد اعتراض بعضی از احزاب سیاسی در زمینه بروز تقلب در رأیگیری، تأکید کرد که این انتخابات به صورت شفاف برگزار شده است. وی با اشاره به اینکه تأخیر در اعلام نتایج رسمی انتخابات به معنای وقوع تخلف در انتخابات نیست، تصریح کرد: «بیش از 55 درصد مردم در انتخابات حضور پر شور داشتند و نمیتوان رأی آنها را نادیده گرفت.»
«علی ظفر» وزیر قانون دولت موقت پاکستان نیز در زمینه برگزاری انتخابات گفت: «تلاش خود را برای شفاف برگزار شدن انتخابات انجام دادیم و ادعاهای برخی احزاب مانند حزب مسلم لیگ درباره تقلب تلاش برای فرار از شکست در رقابت سیاسی است.»
بازرسان اتحادیه اروپا نیز از برگزاری انتخابات در پاکستان ابراز رضایت کردند. «مایکل گیلر» رئیس هیأت اعزامی اتحادیه اروپا در این باره گفت: «انتخابات در سلامت کامل برگزار شد و مردم شور لشتیاق زیادی برای حاضر شدن در پای صندوقهای رأی از خود نشان دادند.»
در همین حال، با اعلام نتایج اولیه، «عمرانخان» رهبر «حزب تحریک انصاف» از تشکیل کمیسیونهای ویژه برای تشکیل دولت مرکزی و دولتهای ایالتی خبر داد. قرار بود روز پنجشنبه حزب تحریک انصاف در یک اجلاس ویژه برای تشکیل دولت مرکزی و دولتهای ایالتی با کاندیداهای مستقل که در انتخابات پیروز شدند به توافق برسد.
با توجه به نتایج اولیه انتخابات، «حزب تحریک انصاف» میتواند برای تشکیل دولت ایالتی خیبرپختونخواه نیز وارد عمل شود.
این اولین بار در تاریخ پاکستان است که غیر از احزاب سنتی، حزب دیگری مانند «تحریک انصاف» میتواند دولت مرکزی را در ایالت پنجاب تشکیل دهد.
عمران خان رئیس حزب تحریک انصاف امروز نشست خبری برگزار کرد و در این نشست خبری بر بعضی موضوعات منطقهای اشاره کرد. وی در جریان نشست خبری خود اظهار داشت که تلاش میکند پاکستان را کشوری بسازد که روابط نیک با کشورهای همسایه و جهان داشته باشد. وی در زمینه ایران گفت که ایران کشوری همسایه است و روابط با تهران را بیش از پیش تقویت خواهیم کرد. عمران خان در زمینه افغانستان که تحولات این کشور پیوند عمیقی با سیاستهای پاکستان دارد، گفت: افغانستان تنها کشوری است که در امر مبارزه با تروریسم بیشتر از همه آسیب دیده است. وی افزود که خواهان روابط بهتر با افغانستان است و به تلاشها برای برقراری صلح در افغانستان ادامه میدهد. عمران خان در ادامه گفت: زمانی که در افغانستان امنیت باشد، در پاکستان امنیت است. خواست من این است که میان افغانستان و پاکستان مرزها باز باشد.
باید دید که روی کار آمدن تحریک انصاف که پیش از این منتقد جدی دو حزب مسلم لیگ نواز و مردم پاکستان بود، چه تاثیری در سیاست، امنیت و اقتصاد پاکستان پدید خواهد آورد و در سیاست خارجی پاکستان چه تغییری اعمال خواهد شد هر چند که دولت سیاسی پاکستان با وجود ارتش قدرتمند این کشور، همواره بازیگری در سایه بوده است.
انتهای پیام/
(1) این حزب ائتلافی از احزاب مختلف سیاسی مستقر در پاکستان میباشد که در آستانه انتخابات پارلمانی این کشور تشکیل شد. هدف از تشکیل این ائتلاف، شکست «حزب مردم» در ایالت «سند» (مقر فعالیت این حزب) بود.