سفر پوتین به آسیای مرکزی نشان داد که روسیه همانند سابق حاضر است به شرکای خود در منطقه (حتی اگر برخی از آنها تا کنون از پیوستن به اتحادیه اقتصادی اوراسیا خودداری کرده‌اند، مانند تاجیکستان) مبلغی را بابت وفاداری ژئوپلتیکشان بپردازد.

ایران شرقی/ سفر ولادیمیر پوتین به سه جمهوری آسیای مرکزی - قزاقستان، قرقیزستان و تاجیکستان – از بسیاری جهات یک اقدام بسیار سودمند هم برای مهمان و هم برای میزبان بود.
مسائل جانشینی
سفر رهبر روسیه برای رئیس جمهور قرقیزستان بسیار به موقع بود. در آستانه این سفر یکی از دادگاه‌های منطقه‌ای بیشکک تصمیم گرفت به مدت دو ماه اموربیک تکه بایف، یکی از برجسته‌ترین سیاست‌مداران کشور و رهبر حزب مخالف سوسیالیست پارلمانی "آتا مکن" را (که اغلب وی را پدر قانون اساسی کنونی قرقیزستان می‌نامند) به اتهام فساد و تقلب دستگیر کند.
تکه‌بایف پس از "انقلاب آوریل" سال 2010 از "لئونید مایوسکی"، تاجر روسی و نماینده سابق دومای دولتی حزب کمونیست یک میلیون دلار در ازای وعده دریافت بخشی از سهام اپراتور تلفن همراه "مگاکوم" قرقیزستان دریافت کرد. مایوسکی تایید می‌کند که تکه‌بایف (که 7 سال معاون نخست وزیر دولت موقت بوده است) به تمام تعهدات خود عمل نکرده، پول را بازنگردانده و همچنین وی را تهدید کرده که اگر به دنبال عدالت و بازگشت پولش باشد، با وی برخورد فیزیکی خواهد شد.
مایوسکی هم از این تهدید ترسیده و سال‌ها این موضوع را فراموش کرده است. اما اکنون فردی آشنا از بیشکک به او خبر داده که در کشور وضعیتی بوجود آمده است که می‌توان پرونده یک میلیونی را به راه انداخت. بنابراین، مایوسکی پس از دستگیری تکه بایف برای مقابله با وی به بیشکک پرواز کرده است.
اما چرا این اتفاق دقیقا در آستانه ورود رئیس جمهور روسیه به بیشکک روی داده است؟ زیرا از نظر مخالفان حکومت فعلی قرقیزستان، پرونده تکه‌بایف (صرف از اینکه وی گناهکار است یا نه) سیاسی بوده و در غیر این صورت، کنار گذاشتن این پرونده جنایی به مدت هفت سال قابل درک نیست. برای رئيس جمهور قرقیزستان مهم بود که به همتای روسی خود نشان دهد که فرد فاسدی در حکومتش وجود نداشته و اگر کسی درگیر فساد باشد مطابق با قانون با وی رفتار خواهد شد. در حال حاضر، در قرقیزستان هم مانند روسیه اولیوکایفی وجود دارد که اعتماد رئيس جمهور را از دست داده است.
دقیقا زمانی که تکه‌بایف تصمیم گرفت با انتشار تحقیقات خود در مورد حساب‌های خارج از کشور رئیس‌جمهور، وی را تهدید کند، مقامات بیشکک تصمیم گرفتند برای او یک پرونده جنایی ایجاد کنند. بنابراین، تکه‌بایف زمانی که از هواپیما پیاده می‌شد و از اروپا به وطنش بازمی‌گشت (وی در اروپا رهبری هیئت قرقیزی را در مجمع پارلمانی سازمان امنیت و همکاری اروپا بر عهده داشت) بازداشت شد. تکه‌بایف آماده بود تا بی‌گناهی خود را در دادگاه قرقیزستان ثابت کند.
با توجه به رویدادهای رخ داده در "جزیره دموکراسی در آسیای مرکزی" در اواخر سال 1990 (زمانی که قاضی نظامی " فلیکس کولوف"، معاون سابق رئيس‌جمهور قرقیزستان را که به جرایم اقتصادی متهم بود تبرئه کرد)، امید به عدالت قرقیزستان آنقدرها هم ساده‌لوحانه به نظر نمی‌رسد.
در حال حاضر وضعیت متفاوت است. براساس قانون اساسی، آتامبایف نمی‌تواند دوباره رئيس جمهور شود. بنابراین، در ماه نوامبر سال جاری ما شاهد حضور فرد دیگری به عنوان رئیس‌جمهور خواهیم بود. در حال حاضر، هیچ کس (حتی آتامبایف) نام رئيس جمهور آینده قرقیزستان را نمی‌داند.
اما این به معنای کاهش نفوذ آتامبایف در کشور نیست. اولا اینکه به گفته پوتین، تا زمانی که آتامبایف رئیس‌جمهور است، تحمل هیچ گونه هرج و مرج و بی‌نظمی در کشور را ندارد. دوما اینکه خود آتامبایف هشدار داده است که پس از انتخابات "در سیاست باقی خواهد ماند" و از این رو انتخاب جانشین او از اهمیت برخوردار است.
در حال حاضر مسئله حمایت پوتین از جانشین آتامبایف اهمیت بسیار زیادی دارد. سیاست‌مداران و رای‌دهندگان قرقیزستان این موضوع را به وضوح درک می‌کنند. اما این پشتیبانی به طور مستقیم به این بستگی دارد که آیا آتامبایف همانند آغاز دوره ریاست‌جمهوری‌اش در سال 2011 همچنان مورد علاقه کرملین خواهد ماند یا نه. ماهیت غیر قابل پیش‌بینی رهبر قرقیزستان که به عدم وابستگی خود به همسایگان قدرتمند منطقه‌ای، مسکو و حتی واشنگتون افتخار می‌کند، برای او هاله‌ای از مدافع خشن هویت قرقیزستان و حاکمیت ملی را ایجاد کرده است. وی به عنوان یک سیاست‌مدار صادق و صریح حاضر است با عبارتی بی‌پروا فضای خصوصی مذاکرات را حتی در بالاترین سطح خراب کند.
پوتین فرآیند ایجاد حکومت دموکراتیک و تثبیت وضعیت در کشور را تحسین می‌کند.
حمله به تکه بایف تنش‌های جدی اجتماعی و سیاسی را در قرقیزستان برانگیخته است. حامیان این سیاست‌مدار در حال حاضر، متعدد و با نفوذ نیستند، اما حتی بسته شدن جاده‌های محلی و اعتراضات در جاهای دور افتاده قرقیزستان هم می‌تواند به بی‌ثباتی منجر شود.
با این وجود، آتامبایف تمام اصول و ضوابط برای رضایت پوتین از سفرش را رعایت کرده است. به طوری که حتی  رهبر روسیه از او دعوت کرد تا به روسیه بیاید. برای رئيس جمهوری که تنها نه ماه تا اتمام پستش باقی مانده است چنین دعوتی می‌تواند به معنای وعده حمایت از جانشینش (جانشینی که خود آتامبایف انتخاب کرده است) باشد. اگر مقامات کرملین متوجه شوند که سطح حمایت مردم از نامزدهای دولت به شدت کم است، ممکن است شخصیت‌های جدیدی برای جانشینی انتخاب شوند.
تعادل پایگاه‌ها
پوتین همچنین در جریان سفرش مودبانه، اما به وضوح به جامعه قرقیزستان خبر داد که این کشور تقریبا در محتوای کامل روسیه قرار دارد. پوتین اطلاعات آماده شده توسط مشاورانش در مورد افزایش 18.5 درصدی حواله‌های پولی مهاجران کاری قرقیزستان از روسیه  ( معادل 1.3 میلیارد دلار که یک سوم تولید ناخالص داخلی است) به دلیل الحاق این جمهوری به اتحادیه اقتصادی اوراسیا در نه ماه اول سال گذشته را به طور مفصل شرح داد. روسیه برای تثبیت بودجه قرقیزستان، کمک‌ مالی به میزان 225 میلیون دلار اختصاص داد، به لطف گازپروم سطح فرآیند تبدیل به گاز در قرقیزستان از 22 تا 60% افزایش یافت و  بیش از یک میلیون تن محصولات نفتی روسیه در سال 2016 بدون حقوق گمرکی تحویل داده شد.
اما در پایان مارس 2010 مسکو عرضه بدون گمرک محصولات نفتی به قرقیزستان را متوقف کرد و دو هفته پس از آن، "قربان بیک باقی یف"، دومین رئیس‌جمهور کشور سرنگون شد. با این حال، آتامبایف، افتخار می‌کند که "رهبر دو انقلاب" در سال‌های 2005 و 2010 بوده است، اما اگر انقلاب سوم بوجود آید، وی آن را انجام نخواهد داد.
اظهارات تعجب‌آور دیگری در نشست مطبوعاتی آتامبایف و پوتین بیان شد. رهبر روسیه ضمن جواب به سوال مربوط به گسترش احتمالی پایگاه نظامی روسیه در کانت در 25 کیلومتری بیشکک به طور ناگهانی اعلام کرد که این پایگاه به درخواست رهبری قرقیزستان در سال‌های 1999-2000 (زمانی که قرقیزستان با جمله تروریست‌های بین‌المللی که از مرز افغانستان عبور می‌کردند مواجه شد) ایجاد شده است.
باید اعتراف کرد که پوتین یا اشتباه کرده و یا حقایق را فراموش کرده است: پایگاه نظامی-هوایی روسیه در کانت در 23 اکتبر سال 2003 توسط پوتین و آقایف افتتاح شده است. نویسنده این مقاله شخصا شاهد این رویداد بوده است. در واقع، اولین سربازان روسیه یک سال قبل از افتتاح این پایگاه یعنی در سال 2002 در آنجا حضور داشتند. این پایگاه در کانت بیشتر به دلیل ظهور پایگاه نظامی "ماناس" ایالات متحده در قرقیزستان  (که آقایف اجازه تاسیس این پایگاه را داد و در نتیجه عصبانیت و خشم کرملین را برانگیخت) تاسیس شد.
برای ایجاد مجدد تعادل در حضور نظامی روسیه و ایالات متحده آمریکا، پایگاه هوایی روسیه در کانت تاسیس شد. این پایگاه بعدها به ساختار نظامی-هوایی سازمان پیمان امنیت جمعی در آسیای مرکزی تبدیل شد. فراز و نشیب افتتاح پایگاه ایالات متحده در قرقیزستان به ایجاد وضعیتی در اسناد سازمان پیمان امنیت جمعی منجر شد که براساس آن استقرار پایگاه‌های نظامی کشورهای ثالث در قلمرو کشورهای عضو سازمان پیمان امنیت جمعی تنها از طریق توافق با شرکای دیگر این سازمان مجاز است.
در آلماآتا، دوشنبه و بیشکک، روی سخن در مورد آمادگی شرکای روسیه برای پذیرش پیشنهادات وی پیرامون کمک به تقویت مرزهای جنوبی کشورهای مستقل مشترک المنافع با افغانستان (که شبه نظامیان داعش در آنها متمرکز شده‌اند) بود.
به گفته منابع افغان، هر هفته گروه‌های شبه‌نظامی (از جمله بومیان کشورهای آسیای مرکزی) از مناطق مرز افغانستان-پاکستان با هلی‌کوپتر به استان‌های شمالی بدخشان، قندوز و فاریاب افغانستان که با تاجیکستان هم مرز هستند می‌روند. پوتین چند روز قبل از سفرش گفته بود که در سوریه حدود 4 هزار شبه نظامی از روسیه و حدود 5 هزار شبه‌نظامی  از کشورهای مستقل مشترک المنافع (که برخی از آنها، ممکن است به مرزهای کشورهای آسیای مرکزی منتقل شوند) متمرکز شده‌اند.
پوتین هنگامی که در بیشکک با نوعی بدبینی نسبت به حضور نظامی روسیه مواجه شد، اظهار داشت که "اگر زمانی قرقیزستان بگوید که ما نیروهای مسلح خود را انقدر تقویت کرده‌ایم که دیگر نیازی به این پایگاه نداریم، ما همان روز کشور را ترک خواهیم کرد".  وی همچنین افزود: «ما هیچ نیازی به استقرار نیروهای نظامی خود در اینجا نداریم.  این پایگاه برای امنیت شما مورد نیاز است».
به لطف وجود رژیم آگاه‌سازی عمومی در بیشکک، همه از سخنان نیش‌دار نرمی که در مرحله آخر سفر پوتین گفته شد اطلاع یافتند.  در آلماآتا و دوشنبه هیچ کنفرانس مطبوعاتی انجام نشد. در واقع، مدتهاست که در این شهرها هیچ کنفرانس مطبوعاتی صورت نگرفته و سوالی از رهبران محلی پرسیده نشده است.
نتایج دیدار پوتین با رئیس جمهور تاجیکستان را می‌توان برای هر دو طرف موفقیت‌آمیز در نظر گرفت. امامعلی رحمان موفق شد از مسکو وعده حل و فصل مشکل صدها هزار  مهاجر تاجیک که به هر دلیلی "اجازه ورود به روسیه را ندارند" دریافت کند. پوتین در شهر دوشنبه یادآوری نقش اقتصادی قابل توجه حواله‌های پولی مهاجران کاری (حدود 876 هزار نفر) در اقتصاد تاجیکستان را فراموش نکرد. تنها در سال گذشته، حجم حواله‌های انها به مبلغ 1.9 میلیارد دلار – حدود یک سوم تولید ناخالص داخلی تاجیکستان – رسید.
رئيس‌جمهور روسیه هم به نوبه خود موفق شد موافقت رحمان برای تقویت مرزهای تاجیکستان-افغانستان توسط نیروهای پایگاه نظامی 201 روسیه را بدست آورد. بنابراین، برای اولین بار پس از سال‌ها، نظامیان روسیه دوباره به مرز با افغانستان برمی‌گردند.
پوتین در شهر دوشنبه اعلام کرد که قصد دارد در آینده از عشق آباد بازدید کند. تاجیک‌ها از نگرانی مسکو نسبت به عدم حفاظت کافی از مرز با افغانستان اطلاع یافته و کمک‌های روسیه برای تقویت آن را پذیرفتند. در حال حاضر نوبت ترکمنستان (که در آن بخش افغان مرز نیز مخاطره‌آمیز است) است.
تاریخ بازدید پوتین از ترکمنستان هنوز اعلام نشده، اما مذاکرات اخیر "رشید مردوف" و "سرگئی لاوروف"،  وزرای خارجه روسیه و ترکمنستان در مسکو نشان می‌دهند که برنامه پوتین به شدت مورد توافق قرار گرفته است. فقط می‌توان امیدوار بود که در نتیجه این سفر، مشکلات دهها هزار هموطن روسی که در ترکمنستان با تابعیت دوگانه ترکمن-روسیه زندگی می‌کنند حل و فصل شود.
پوتین و نورسلطان نظربایف که اغلب با یکدیگر دیدار می‌کنند،  تمام نکات حساس را مورد بحث و بررسی قرار دادند و توافق کردند آنها را علنا مطرح نکنند. این بدان معناست که فرضیات مربوط به آمادگی نظربایف برای ایجاد صلح بین پوتین و لوکاشنکو، رئیس جمهور بلاروس هنوز شکل واقعی به خود نگرفته است. به نظر می رسد که مسکو ضرورتی برای اینکار نمی‌بیند.
در این مذاکرات هیچ مطلب جدیدی در مورد حل و فصل مشکلات به وجود آمده در سال‌های اخیر بین قزاقستان و قرقیزستان در راستای اتهامات وارد شده از سمت آتامبایف به همسایه شمالی خود بیان نشد. (زیرا نظربایف اظهار داشته است که نیازی به واسطه ندارد).
روسای جمهور همچنین در مورد افراط گرایی شدید "پاول شپیروف"، نماینده دوما از حزب لیبرال-دموکرات کریمه که در پایان ماه ژانویه اعلام کرده بود که روسیه در آینده زمین‌های قزاقستان را از آن خود خواهد کرد، مذاکره کردند.
روسیه از قزاقستان به خاطر انجام مذاکرات صلح‌‌آمیز و حمایت این جمهوری از تلاش‌های صلح‌آمیزش در سازمان ملل متحد قدردانی کرد. چرا که قزاقستان از یک ژانویه سال 2016 به عضو غیردائم شورای امنیت سازمان ملل متحد تبدیل شده است.
به طور کلی، سفر پوتین به منطقه نشان داد که روسیه حاضر است به شرکای خود در آسیای مرکزی مبلغی را در ازای وفاداری ژئوپلتیکشان بپردازد. حتی اگر برخی از آنها تا کنون از پیوستن به اتحادیه اقتصادی اوراسیا خودداری کرده‌اند (به عنوان مثال، تاجیکستان). در مورد ازبکستان هم که هنوز از سازمان پیمان امنیت جمعی فاصله می‌گیرد، باید در انتظار آوریل و سفر شوکت میرضیایف به مسکو باشیم.