«الکساندر کنیازف» کارشناس سیاسی روس در یادداشتی با اشاره به حوادث اخیر افغانستان و کاهش کمک‌های داخلی به ژنرال «دوستم» گفت: سفر این مقام افغانستانی به «تاشکند» با هدف جلب حمایت‌های ازبکستان صورت گرفته است.

ایران شرقی/ در این یادداشت آمده است: موضوع سفر «دوستم» به ازبکستان زمانی مورد توجه افکار عمومی قرار گرفت که «ابومسلم» روزنامه نگار شناخته شده افغانستانی در این خصوص در شبکه های اجتماعی اطلاعاتی را بیان کرد.
البته هیچ یک از اطرافیان ژنرال نیز این خبر را تکذیب نکردند و فراتر از آن حتی شبکه اطلاع رسانی افغانستان از آن گزارش داد که دوستم در حالی اقدام به سفر به ازبکستان کرد که یک هیئت متشکل از اعضای دولت و افراد متنفذ قومی وارد «جوزجان» شدند تا با وی دیدار کنند ولی از سوی رئیس دفتر دوستم به حضور پذیرفته نشدند.
از چندین سال به این طرف دختر دوستم در تاشکند به سر می‌برد و اگر در افکار عمومی تصور کلیشه ای «روابط سیستمیک» ژنرال با رهبری تاشکند وجود نداشت، می‌شد توجیه به اصطلاح خانوادگی این سفر را به راحتی پذیرفت.
واقعیت امر این است که سیاست تاشکند به صورت قابل توجهی عمل گرایانه بوده و نگاهی به حوادث سالهای گذشته از جمله در دهه 1990 ارتباط دوستم با ترکیه موجب شک و تردیدها و حتی سوء ظن برای مقامات عالی ازبکستان بوجود می‌آورد.
موقعی که در ماه می سال 1997 دوستم بار اول از ترس طالبان به ترکیه فرار می‌کرد، مرزبانان ازبکستان وی را به عنوان یک نفر «درخواست کننده» به صورت طولانی در گذرگاه مرزی «حیرتان-ترمذ» نگاه داشتند و بعدا امکان عزیمت به وی را به استانبول دادند.
پس از سال 2002 موقعی که در پی رقابت‌های شدید بین دوستم و «عطا محمد نور» کنترل «مزار شریف» در اختیار جمعیت اسلامی قرار گرفت، تاشکند مصمم به همکاری با والی واقعی «بلخ» شد. در تمام این مدت تعلق قومی دوستم برای رهبری ازبکستان در درجه دوم مورد اهمیت بود.
به خصوص موقعی که عطا محمد نور توانایی خود برای تبدیل بلخ به با ثبات ترین منطقه افغانستان را به نمایش گذاشت.
با این وجود نمی‌توان سفر دوستم به تاشکند و محتوای احتمالی سیاسی آن را نادیده گرفت. در همان روزی که سفر دوستم در شبکه های اجتماعی مطرح شد (3 نوامبر)، «عبدالله عبدالله» رئیس اجرایی دولت کابل در حاشیه اجلاس نخست وزیران سازمان همکاری های شانگهای در بیشکک با «رستم عنایت‌اف» معاون اول نخست وزیر ازبکستان ملاقات کرد.
در محافل نزدیک به عبدالله در رابطه به توسعه روابط اقتصادی با ازبکستان انتظارات بالایی وجود دارد.
این نکته نیز قابل یادآوری است که نخستین فرد از سیاسمتداران افغان، عطا محمد نور بود که بر خلاف مقررات رسمی جلوتر از «اشرف غنی» رئیس جمهور افغانستان مراتب درگذشت «اسلام کریم‌اف» را تسلیت گفت.
با توجه به تحولات اخیر افغانستان و از دست دادن همه متحدان بالقوه سیاسی از سوی دوستم، سفر وی به تاشکند می‌تواند هدف جلب حمایت‌های خارجی داشته باشد.
توافقات صورت گرفته بین عبدالله و غنی برای رفع بحران قدرت، سهیم کردن حزب اسلامی «گلبدین حکمتیار» در سیاست داخلی افغانستان، روابط پیچیده دوستم با سیاست گذاران کلیدی در عرصه مسائل نظامی (حنیف اتمر، معصوم استانکزی و دیگران)... این همه به طور چشمگیری اهمیت دوستم نه تنها در کشور بلکه حتی در منطقه خودش «جوزجان» را نیز (که بعد از شکست فاجعه آمیز اقدامات نظامی علیه طالبان در «فاریاب» به این جا برگشت، پائین آورده است. تغییر و تحولات مربوط به چشم انداز سیاسی افغانستان می‌تواند نقش دوستم در این کشور را در مجموع تا نقطه صفر پائین آورد.
دوستم در تاشکند در تلاش هست تا روی تضادها و منافع خصوصی سیاستمداران ازبک مانور دهد. چنانچه دوستم با مقامات تاشکند دیدار کرده باشد، پس بالاترین سطح ممکن پذیرش وی از سوی «شهرت غلام اف» معاون اول سازمان امنیت ملی ازبکستان خواهد بود که مسائل مربوط به امنیت مرزی کشور و از جمله با افغانستان را زیر نظر دارد.
این مقام ازبک رابطه نسبتا پیچیده‌ای با «شوکت میرضیایف» رئیس جمهور موقت و «رستم عظیم اف» معاون نخست‌وزیر ازبکستان داشته و حمایت از دوستم ممکن است برایش جذاب به نظر رسد.
قابل یادآوری است که این حرکت دوستم برای بار اول نیست که به علت عدم پشتیبانی داخلی به دنبال حمایت‌های خارجی بر می‌آید. وی در بهار سال 2014 نیز سفرهای مشابهی به «تاشکند»، «آستانه» و «دهلی نو»  و در سال 2015 به «گروزنی» و «مسکو» انجام داده بود.
دوستم برای بسیاری از سیاستمداران و مقامات نظامی کشورهای شوروی سابق بر خلاف رهبران جمعیت اسلامی (که علیه شوروی می‌جنگیدند) و یا سیاستمداران پشتون به صراحت غرب گرا (مانند اشرف غنی)، هنوز هم از مهره‌های نسبتا قابل اعتماد می‌باشد.
اما در حال حاضر غنی با واگذاری حوزه‌های نظامی و امنیتی به آن عده از پشتون‌های که در گذشته با نظامیان شوروی ارتباط داشتند (مانند اتمر و ستانکزی)، در این زمینه نیز محیط را برای دوستم تنگ تر می‌کند.
در هر صورت بعید است که رهبران آسیای مرکزی ضمن در نظر گرفتن منطقه حائل مرزی با افغانستان به صورت جدی روی دوستم حساب باز کنند. هر گونه تماس و ارتباط با وی با هدف اقدامات واقعی نبوده بلکه فقط می‌تواند موضوع بازی‌های سیاسی باشد.