در کشورهای آسیای مرکزی، خانواده رهبران سیاسی و مقامات عالی‌رتبه از جایگاه، نفوذ و تاثیرگذاری بسیار ویژه‌ای برخوردارند. در کنار بهره‌مندی بیشتر و بهتر در توزیع قدرت، ثروت و منزلت‌های اجتماعی، اخیرا روندهایی از تلاش‌ها برای موروثی کردن قدرت در خانواده‌های رهبران نیز به چشم می‌خورد. لذا، علاوه بر روندهای جاری، آینده سیاسی کشورهای منطقه نیز بعضا به روابط و مناسبات خانوادگی وابسته است.
در کنار این موضوع، شاهد آن هستیم که تضارب منافع سیاسی/اقتصادی در میان اعضای خانواده و بستگان نسبی و سببی نیز بعضا باعث بروز تعارضات سیاسی، و تغییر در ساختارهای قدرت و ثروت شده است. ریشه و عامل این موضوع نیز نفوذ گسترده نپاتیسم (Nepotism) یا خویشاوندگماری در آسیای مرکزی است. از این رو، در کنار تحلیل روند‌های احزاب و جریان‌های سیاسی اپوزسیون و محافظه‌کار، می‌بایست برای تحلیل سیاست داخلی نیم‌نگاهی را نیز به روابط خانوادگی معطوف داشت. در وجه دیگر نیز، اعضای خانواده در داخل به‌عنوان سفیرهای غیررسمی در مناسبات خارجی و از خارج، به عنوان کانال‌های ارتباطی خاص در نظر گرفته شده که می‌توانند به صورت سلبی یا ایجابی بر روابط و حتی سیاستِ خارجی این کشورها نیز تاثیرگذار باشند. با این حال، ویژگی بارز این روندها، عدم شفافیت و فقدانِ مکانیزم‌های معتبر شناسایی روابط و گزاره‌های تصمیم‌گیری و تصمیم‌سازی است. همین امر نیز تحلیل کنش‌های سیاسی کشورها بر پایه روابط خانوادگی را بسیار دشوار کرده است. در این یادداشت به بررسی فعالیت‌های خانواده شوکت میرضیایف، رئیس‌جمهور ازبکستان و برونداد این فعالیت‌ها بر سیاست داخلی و خارجی خواهیم پرداخت.

ایران شرقی/

تغییر و تداوم «نپاتیسم (خویشاوندگماری)»
روی کار آمدن شوکت میرضیایف را می‌توان بر روی کاغذ و البته در عمل، نقطه تحولِ ازبکستان در نظر گرفت. با به قدرت رسیدن او بسیاری از ساختارها و رویه‌های پیشینِ داخلی و خارجی اسلام کریم‌اف دچار تغییر و تحول اساسی شد. به خصوص در حوزه شفافیت و مقابله با فساد تغییرات قابل توجهی در ازبکستان به وقوع پیوست و مواردی همچون هزینه‌های نظامی و برخی روند سیاسی که تا پیش از این سابقه انتشار عمومی نداشتند، برای اولین بار در دسترس مردم و رسانه‌ها قرار گرفتند. با این حال نباید از نظر دور داشت که تحول در هر یک از این گزاره‌های حکومتی و حاکمیتی، بویژه در قبال نپاتیسم (خویشاوندگماری)، به صورت کامل تحقق نیافته است. به بیانِ دیگر، سطح و کیفیت نپاتیسم در ازبکستان در دوره میرضیایف دچار تغییر و تحول شده، لکن، این ویژگی به طور کامل از میان نرفته است.

خانواده میرضیایف به یک باره به خانواده یک رهبرِ سیاسی عالی‌رتبه ازبکستان تبدیل نشد. میرضیایف از سال 2003 تا 2016 به مدت 13 سال نخست‌وزیرِ ازبکستان بود و اعضای خانواده او کم و بیش از مزیت‌های سیاسی رهبری او بهره‌مند بودند. ساختار روابط و رویه‌های سیاسی و اقتصادی خانوادگی شوکت میرضیایف به طور عمده در دوره بسطِ نپاتیسم در ازبکستان شکل گرفته است. لذا، باید در نظر داشت که برای بیش از 10 سال، بستگانِ او نیز در وضعیتِ دقیقا مشابهِ خانواده دیگر رهبران سیاسی ازبکستان در دوره کریم‌اف قرار داشتند و آن طور که در ادامه اشاره خواهد شد، هیچ رویه متعارضی از سوی بستگانِ وی در این دوره و حتی پس از آن نیز بروز و ظهور نداشته است. از این رو، بررسی سطح و کیفیت نپاتیسم در خصوص خانواده شوکت میرضیایف را نباید صرفا منطبق بر فضای اصلاحات در این کشور بررسی کرد، بلکه باید با یک رویکرد تلفیقی از  تداوم ساختاری و تغییر تدریجی مورد بررسی و واکاوی قرار داد.

ظهور از سپتامبر 2017
ساختار خانوادگی شوکت میرضیایف به‌رغمِ شباهت‌ها به دیگر رهبرانِ آسیای مرکزی، دارای تمایزاتی نیز با آن‌ها است. در قزاقستان و ترکمنستان، ساختار خانوادگی رهبران و شرایط نپاتیسم، به میزان زیادی متاثر از مناسباتِ قومی است. با این حال، در ازبکستان به‌رغم وجود چالش‌هایی میان تاشکندی‌ها و سمرقندی‌ها، این موضوع بروز و ظهور کمتری در سیاستِ قدرت داشته است. این مساله بویژه در مورد برادران و عموزاده‌ها، و نیز روابط با خانواده همسر بسیار تاثیرگذار است. همچنین بر خلافِ ساختارهای نسبتا پرجمعیت خانوادگی رهبران آسیای مرکزی نظیر خانواده امامعلی رحمان و نورسلطان نظربایف، و یا زندگی چند همسری قربانقلی بردی‌محمداف، شوکت میرضیایف (همچون خانواده سورانبای جین‌بیک‌اف) یک زندگی شبه‌مدرنِ تک همسری و با فرزندان کم داشته است . این موضوع سبب شده پیچیدگی نپاتیسم در ازبکستان بسیار بیشتر از کشورهای دیگر، ولیکن، سطح آن‌ پایین‌تر از آن‌ها باشد.

شوکت میرضیایف با زراعتخان هاشموا، دختر مختومجان هاشم‌اف، یکی از چهره‌های ثروتمند دره فرغانه ازدواج کرده است. در بسیاری از گزارش‌ها، زمینه ورودِ میرضیایف به ساختار سیاسی و قدرتِ ازبکستان نیز ثروت و قدرت پدرزنِ او عنوان شده است. در رسانه‌ها نیز قید شده به‌رغم تحصیلات عالیه (ازدواج شوکت میرضیایف و زراعتخان هاشموا در دوره دانشجویی در انستیتوی کشاورزی تاشکند صورت گرفته است)، وی خانه‌دار است. آن‌ها همچنین دو دختر متاهل به نام‌های سعیده و شهنازه و یک پسر نوجوان (مجرد) به نام امیرعلیشیر دارند. علاوه بر  فرزندان و دامادهای میرضیایف، از دیگر نزدیکان او از جمله برادرش که به عنوان سلطانِ نفت و بنزین ازبکستان شناخته می‌شود، و همچنین خواهرزاده‌اش، دیاره عثمانوا (معروف به ماری آنتوانت ازبکستان) که در حوزه مد و پوشاک فعال است نیز نام برده می‌شود. در این یادداشت صرفا سوابق و فعالیت‌های فرزندان و دامادهای میرضیایف بررسی می‌‌شود.

نکته قابل توجه دیگر درباره خانواده میرضیایف، عدم حضور آن‌ها در انظار عمومی تا دسامبر 2016 (آغاز ریاست‌جمهوری وی) است. در سفر رسمی رئیس‌جمهور ازبکستان به قزاقستان در سپتامبر 2017 بود که نخستین بار همسرِ میرضیایف توجه رسانه‌ها را به خود جلب نمود. تا پیش از این در هیچ یک از سفرهای رسمی و دیدارهای خارجی در دوره نخست‌وزیری، و حتی دیدارهای غیررسمی با رهبران خارجی که معمولا همسران رهبران نیز آن‌ها را همراهی می‌کنند، خانم زراعتخان هاشموا دیده نشده بود. پس از سفر قزاقستان اما به تدریج در سفرهای دیگری که میرضیایف به قرقیزستان، چین، کره‌ جنوبی و ایالات متحده داشت، حضور خانم هاشموا در انظار عمومی تثبیت شد.

در مورد دخترانِ شوکت میرضیایف نیز وضعیت به همین منوال بود. تا پیش از سال 2017 و بروز اولین سوالهای جدی، هیچ اطلاعاتی درباره سعیده و شهنازه وجود نداشت. این موضوع بویژه پس از انتصاب سعیده به عنوان معاون مدیر آژانس تازه‌تاسیس «اطلاعات و ارتباطات عمومی» و انتشار اخباری مبنی بر حضور شهنازه در وزارت تازه‌تاسیس آموزش پیش‌دبستانی، توجه رسانه‌ها را جلب کرد. در گزارشی که پایگاه سنتر1 در آن زمان منتشر می‌کند، سوابق و بیوگرافی این دو عضو خانواده رئیس‌جمهور یکی از ترندهای اصلی رسانه‌های ازبکستان می‌شود. این پایگاه در بررسی ترندهای مذکور، در گزارشی عنوان می‌کند که  طی چند روز، تنها در موتور جست‌و‌جوی روسی یاندکس 4859 بار کلیدواژه‌هایی درباره سعیده و 1253 بار درباره شهنازه جستجو شده و نتیجه‌ای در بر نداشته است. این رسانه  همچنین ادعا می‌کند در پی درخواست از آژانس «اطلاعات و ارتباطات عمومی» درباره بیوگرافی سعیده میرضیایوا، هیچ پاسخی دریافت نمی‌کند.

هر دو دختر میرضیایف در سال 2007 ازدواج کرده‌اند. مراسم پر زرق و برقِ ازدواجِ دختران میرضیایف در جیزاخ، همچنان محل بحث و تبادل نظر است. گفته می‌شود در آن سال مراسم جشن باشکوهی با حضور بازیگران فیلم معروف «فرود (Десант)» برگزار شد. شایعاتی نیز مبنی بر علاقه شدید دختران میرضیایف به تفریحات شبانه در دیسکوها و روابط عاطفی آن‌ها با تیم حفاظتی‌شان در آن دوره از سوی برخی فعالین حقوق بشری ازبک منتشر شده است. در همین حال، شایعاتِ جدی‌تر در خصوص دامادهای میرضیایف، در خصوص مصادره برخی اموال، از جمله رستوران ها و فروشگاه‌های متعلق به نزدیکان اسلام کریم‌اف مطرح می‌شود.

شهنازه میرضیایوا و اوتابیک عمراف؛ حضور در تیمِ امنیتی
شهنازه میرضیایوا دختر کوچکتر رئیس‌جمهور ازبکستان است. بر اساس گزارش‌های منتشر شده، از سال 2017 مشخص شده که شهنازه در یکی از دپارتمان‌های وزارت آموزش پیش‌دبستانی مشغول به کار است. در برخی گزارش‌ها نیز نام او به عنوان رئیس و معاون رئیس یکی از دپارتمان‌ها ذکر شده است. با این حال به نظر می‌رسد پیش از آن نیز شهنازه در این وزارتخانه حضور داشته است. در مورد تحصیلات و سوابق دیگر او همچنان هیچ اطلاعاتی موجود نیست.

در برخی رسانه‌ها عنوان شده شهنازه مدتی را در مسکو زندگی کرده است. پیش‌تر نیز اطلاعاتی درباره زندگی شهنازه در سئول، به دلیل کار همسرش در کنسولگری ازبکستان در کره جنوبی منتشر شده است. شهنازه در حال حاضر نیز حضور بسیار کمرنگی در شبکه‌های اجتماعی دارد و اطلاعات دقیقی به جز برخی تصاویر محدود از وی در دسترس نیست. صفحه شخصی اینستاگرام او نیز به رغم برخورداری از 162 هزار فالور، فعالیت بسیار کمی در مقایسه با دیگر اعضای خانواده دارد.    

نکته جالب توجهی که در خصوص دختر کوچکِ میرضیایف بیش از همه جلب توجه می‌کند، ادعای برخی رسانه‌های روس، غربی و آسیای مرکزی به نقل از برخی منابع اسرائیلی، مبنی بر به دنیا آمدن دختر شهنازه در سال 2010 در یکی از بیمارستان‌های تل‌آویو است. بررسی سوابق کاری همسر شهنازه شاید زمینه بهتری برای فهم این موضوع به دست بدهد.

شهنازه در سال 2007 با اوتابیک عمراف (شاخانوف) ازدواج کرده است. همسر او نیز اولین بار در سال 2017 و در سفر کاری رئیس‌جمهور ازبکستان به قزاقستان، با وجود نشانِ نهاد ریاست‌جمهوری بر سینه‌اش، در رسانه‌ها جلب توجه کرد. برخی منابع غیررسمی فاش کرده‌اند که از ابتدای 2017، شاخانوف به استخدام تیم امنیت شخصی رئیس‌جمهور در آمده است. گفته می‌شود او یک ورزشکار حرفه‌ای رزمی نیز می‌باشد. در برخی گزارش‌ها نیز عمراف رئیس تیمِ حفاظت شخصی میرضیایف عنوان شده است. اوتابیک شاخانوف علاوه بر وظایفی که در تیم امنیتی رئیس‌جمهور دارد، در برخی دیدارهای بسیار مهم با چهره های مطرح خارجی نیز نقش سفیر غیررسمی میرضیایف را ایفا می‌کند.

عمراف همچنین پیش از این به عنوان رئیس انجمن «هنرهای رزمی ترکیبی (مبارزات آزاد درون قفس)» معرفی شده بود. پس از انتصابِ او به این سمت بود که بخشی از ارتباطات بین‌المللی وی نیز آشکار شد. استیون سیگال، بازیگر معروف فیلم‌های اکشن هالیودی، پس از انتصاب شاخانوف به عنوان رئیس انجمن هنرهای رزمی ترکیبی، پیام تبریکی به وی با «برادر» خطاب کردن او در صفحه شخصی اینستاگرامش منتشر کرده بود. گفتنی است این ورزش از جمله رشته‌های بسیار محبوب در آسیای مرکزی، قفقاز شمالی و روسیه است.

دامادِ کوچک میرضیایف همچنین محبوب‌ترین چهره خانواده رئیس‌جمهور ازبکستان در شبکه‌های اجتماعی محسوب می‌شود. صفحه اینستاگرام شاخانوف در حال حاضر بیش از 2 میلیون فالور دارد که در میان خانواده و رهبرانِ آسیای مرکزی بی‌سابقه است. البته این موضوع بعضا برای وی حاشیه‌ساز نیز شده است. انتشار ویدئویی از او در ژوئن 2019، در حالی که با خودروی تسلا در حال رانندگی با سرعت بیش از 200 کیلومتر در ساعت در شهر تاشکند بود واکنش‌هایی را نسبت به او در بر داشت. البته همانطور که پیش‌بینی می‌شد، این حواشی با جریمه 1.8 میلیون صومی (حدودا 200 دلار) پایان یافت.

سعیده میرضیایوا و آیبیک تورسونوف؛ حضور در تیمِ سیاسی و اجتماعی
سعیده میرضیایوا، دختر بزرگ‌تر شوکت میرضیایف بیشترین حضور در انظار عمومی را در میان خانواده شوکت میرضیایف داشته است. بر اساس برخی منابع، سعیده در سال 2006 در رشته حقوق بین‌الملل از دانشگاه اقتصاد جهانی و دیپلماسی جمهوری ازبکستان در تاشکند فارغ‌التحصیل شده است. در سال 2008  نیز مدرک فوق لیسانس حقوق را از دانشگاه حقوق دولتی تاشکنددریافت کرد. وی همچنین در سال 2008 برای ادامه تحصیل راهی مسکو شده و در رشته اقتصاد نیز در مقطع کارشناسی ارشد از دانشگاه دولتی مسکو (لومونوسوف) فارغ‌التحصیل می‌شود. همچنین گفته شده در بازه 2010 الی 2018 سعیده پژوهشگر مرکز تحقیقات استراتژیک دانشگاه لومونوسف بوده است.

اولین حضور او در انظار عمومی، در آوریل سال 2019 انتصاب وی به عنوان معاون رئیس‌ِ آژانس «اطلاعات و ارتباطات عمومی» در نهاد ریاست‌جمهوری بود. انتصاب او با برکناری نرگس سعیدوا از این سمت همراه بود. او پیش‌تر در ماه مارس 2019 به دلیل برخی اظهارات درباره پیامبر اکرم (ص) با حواشی بسیار و تهدید فیزیکی خود و خانواده‌اش مواجه شده بود. آژانس اطلاعات و ارتباطات عمومی با هدف حمایت از حقوق خبرنگاران، تضمین آزادی رسانه‌ها، صدور مجوز برای رسانه‌ها نظارت بر فعالیت رسانه‌ها و ... از فوریه 2019 در دولت میرضیایف تاسیس یافته بود. تصویرسازی مثبت از ازبکستان با هدف جذب سرمایه‌گذاری خارجی به این کشور، یکی از کارویژه‌های اصلی سعیده میرضیایوا در این آژانس عنوان شده است.  

حضور سعیده میرضیایوا در این پست رسمی، هم‌زمان با آغازِ حضور او در شبکه‌های اجتماعی از جمله فیسبوک و اینستاگرام (با توجه به محبوبیت بالا در جامعه ازبکستان) همراه شد. خبر حضور سعیده در فیسبوک به حدی مهم بود که اولین پست فیسبوکی او درباره مدارس ازبکستان را بسیاری از رسانه‌های ازبک به عنوان یک خبر ویژه پوشش دادند. در حال حاضر صفحات وی در فیسبوک 89 هزار و در اینستاگرام بیش از 700 هزار فالور دارد.
بررسی سوابق کاری سعیده میرضیایوا در آژانس اطلاعات و ارتباطات جمعی نشان‌دهنده یک تلاش ملموس غرب‌گرایانه یا لااقل با هدف «جلب توجه کشورهای غربی» از سوی میرضیایف محسوب می‌شود. سعیده در نخستین روزهای پس از انتصابش (21 مه 2019) به عنوان معاون رئیس آژانس دولتی اطلاعات و رسانه، ابتدا از تمام دستگاه‌های دولتی ازبکستان به دلیل عدم تعامل با رسانه‌ها انتقاد کرد. امری که اظهار آن تا پیش از این از سوی هیچ یک از مقامات ازبک سابقه نداشت. علاوه بر این، او نسخه‌ پیش‌نویس اصلاحات قوانین رسانه‌ای ازبکستان را نیز آماده کرده و برای بررسی و تصویب به پارلمان و دولت تحویل داد.

علاوه بر این، سعیده میرضیایوا، کنش‌های محسوس فمنیستی را نیز با عضویت در کمیسیون برابری جنسیتی از خود بروز داده است. وی در این زمینه حضور بیشتر زنان در مناصب سیاسی ازبکستان را به عنوان یک هدف کلیدی خود عنوان کرده است. در پارلمانِ جدید ازبکستان که 32 درصد اعضای آن را زنان تشکیل می‌دادند، این امر به وضوح مشهود بود. این در حالی است که در پارلمانِ پیشین ازبکستان، سهم زنان کمتر از نیمی از این رقم بود. بنا بر اظهار رسانه‌ها، 16 مقام رده بالا در وزارت کشور، اخیرا با میانجی‌گری سعیده میرضیایوا، منصوب شده‌اند. در کنار این اقدامات، وی نقش موثری را نیز در زمینه تصویب چند قانون در ازبکستان در حمایت از حقوق زنان و محافظت از آن‌ها در مقابل خشونت ایفا نموده است. گفتنی است این اقدامات همگی از طریق همکای با خانم تنزیله ناربایوا، رئیس سابق کمیسیون زنان در پارلمان ازبکستان و رئیس مجلس سنای این کشور، صورت گرفته است. به نظر می‌رسد یک بلوکِ سیاسی جدید از زنان در پارلمان و دولت ازبکستان در حال شکل‌گیری است که طبیعتا به لحاظ سیاسی، نزدیک به سعیده میرضیایوا و خانم ناربایوا است.

با این حال، خبر اخیر استعفای دختر بزرگ رئیس‌جمهور ازبکستان از آژانس اطلاعات و ارتباطات عمومی در نهاد ریاست جمهوری، نشان از گامِ دیگری از کنش‌های اجتماعی غرب‌گرایانه وی دارد. کامل الامجانوف، رئیسِ سعیده میرضیایوا در آژانس مربوطه نیز همراه با او استعفا داده است. در رسانه‌ها علت این کناره‌گیری را تمایل این دو برای فعالیت در چارچوب‌های غیردولتی و مردم‌نهاد اعلام شده است. اگرچه همچنان خبری از جزئیات فعالیت‌های آتی سعیده میرضیایوا منتشر نشده است، اما به نظر می‌رسد تاسیس بنیادهای مردم‌نهادِ مورد حمایت دولت ازبکستان، با هدف فعال کردن و شکل دادن به جامعه مدنی ازبکستان یکی از اهدافِ این اقدام باشد.

در کنار این موضوع، به نظر می‌رسد با انتشار ابعاد گسترده‌ای از زندگی شخصی و خانوادگی، سعیده میرضیایوا سعی در ارائه یک سبک زندگی غربی ایده‌آل به مردم ازبکستان دارد. وی به طور مداوم تصاویر و متونی از تجربیاتِ خانوادگی، بویژه در حوزه تربیت فرزندانش در صفحات شخصی خود منتشر می‌کند که در میان آن‌ها مولفه‌هایی نظیر آموزش موسیقی‌هایی از جمله پیانو، آموزش زبان‌های خارجی نظیر انگلیسی، روسی و فرانسوی به آن‌ها، تفریحات ورزشی مدرن نظیر جت فلایر، تاکید بر حفظ حقوق حیوانات به ویژه نگهداری از سگ توسط کودکان و خردسالان و علاقه به هنرهای مدرن نظیر آثار نقاشی امپرسیونیستی و سورئال به چشم می‌خورد.

این موضوع طبیعتا موجب جلب توجه کشورهای غربی می‌شود. سعیده میرضیایوا در در ژوئن 2019 نیز سفری به ژنو داشت که طی آن با 18 نفر از نمایندگان کشورهای عضو سازمان امنیت و همکاری اروپا دیدار کرد. استقبال خاصِ کشورهای عضو سازمان امنیت و همکاری اروپا از یک مقام در حد معاونت یکی از آژانس‌های زیرمجموعه نهاد ریاست‌جمهوری، نشانی از این توجه بود. اصلاحات در ازبکستان و بویژه آزادی رسانه‌ها، محور اصلی دیدارها بود. وی پس از آن راهی وین شد و با شماری از دیگر مقامات اروپایی دیدار کرد. در ژانویه 2020 هم سفری به فرانسه داشت که طی آن با دبیر کل یونسکو دیدار ‌کرد. در آگوست 2019 نیز آدری آگولای سفری به سمرقند داشت و در آن سفر نیز با سعیده میرضیایوا دیدار کرد.

با این حال نقطه اوج توجه کشورهای غربی نسبت به سعیده میرضیایوا را می‌توان در مجمع جهانی زنان که فوریه 2020 در دوبی برگزار شد، مشاهده کرد. با سازماندهی تیمِ تشریفات برگزارکننده مراسم و البته همکاری تیم تشریفات ایالات متحده، سعیده میرضیایوا به عنوان یکی از میهمانان اصلی این نشست و در کنار مهم‌ترین چهره‌های این نشست نظیر ایوانکا ترامپ، دختر رئیس‌جمهور ایالات متحده آمریکا، ترزا می، نخست‌وزیر سابق بریتانیا و کلی کوری، رئیس دفتر جهانی مسائل زنان در وزارت امور خارجه آمریکا قرار گرفت. در تمامی ترتیبات دیگر نظیر صرف شام نیز سعیده در کنار این مهمانان تراز اول قرار داده شد. سعیده میرضیایوا در نخستین روز این مراسم درباره «برابری جنسیتی» سخنرانی کرد و نام او نیز به عنوان عضو کمیسیون مجمع جهانی زنان در وب‌سایت مربوطه درج شده است.

همسر سعیده میرضیایوا، آیبیک تورسونوف است. دامادِ ارشد میرضیایف نیز در نهاد ریاست‌جمهوری ازبکستان حضور دارد. وی در حال حاضر به عنوان معاون رئیسِ نهاد ریاست‌جمهوری مشغول به کار است. تورسونوف در عمده دیدارهای سیاسی و خارجی میرضیایف در ازبکستان حضور دارد. پدر تورسونوف همچنین یکی از چهره‌های مطرح امنیتی ازبکستان محسوب می‌شود. باتیر تورسونوف، در دهه 1980 یکی از افسران ارشد سرویس امنیتی شوروی سابق (KGB) بوده است. پس از -    باتر تورسونوف، پس از فروپاشی اتحاد جماهی شروروی، رئیس دپارتمانِ مبارزه با تروریسمِ وزارت امور داخلی ازبکستان می‌شود. او همچنین از سوی فعالان حقوق بشری، یکی از چهره‌های کلیدی و موثر در زندانی کردن فعالان حقوق بشری و مخالفین سیاسی محسوب می‌شود. نکته جالب توجه دیگر آن که پس از اعمال تغییرات گسترده اخیر در ساختار امنیتی دولت تاجیکستان، پدر تورسونوف نیز با ارتقاء درجه، به معاونت ریاست گارد ملی، که در دوره میرضیایف با اصلاحات صورت گرفته، وظایف بیشتر و جدی‌تری را به صورت مستقل‌تر ایفا می‌کند، منصوب شده است.

تورسونوف همچنین یکی از مهره‌های کلیدی ارتباطات ازبکستان با کشورهای عربی حاشیه خلیج فارس محسوب می‌شود. وی دوستی نزدیکی با فرزندان آل مختوم در امارات متحده عربی دارد. در ژوئن 2019 نیز او به همراه اوتابیک عمراف و امیرعلیشیر (پسر نوجوان میرضیایف) در مراسم عروسی فرزند حاکم دوبی و نخست‌وزیر امارات شرکت کردند. همچنین در نوامبر 2019 نیز آن‌ها میزبانِ خانواده ولیعهد دوبی بودند. این میزبانی در منطقه نوایی و با تفریحاتی نظیر شکار گوزن انجام شد. همچنین گفته می‌شود یکی از مناطق اصلی تفریحی تورسونوف دوبی می‌باشد. در جریانِ سفر سعیده میرضیایوا به دوبی و شرکت او در مجمع جهانی زنان، تورسونوف نیز همراه او به امارات سفر کرده بود. با این حال هیچ جزئیاتی از دیدارها و برنامه‌های او در این سفر منتشر نشد.

جمع‌بندی
شواهد و قرائن حاکی از آن است که خانواده شوکت میرضیایف نیز مسیر مشابهی نظیر آنچه گلناره کریموا، دختر اسلام کریم‌اف در ازبکستان طی کرد را در سطوحی پایین‌تر می‌پیمایند. روابط غیرشفاف خانوادگی و سیاسی، فقدان اطلاعات کافی درباره سوابق و فعالیت‌های اعضای خانواده، انتصابات غیرتخصصی در پست‌های کلیدی و منافع شخصی حاصله از این انتصابات و ارتباطات، همگی بیان‌گر وجود سطح قابل توجهی از نپاتیسم در دولت میرضیایف است. این موضوع اگرچه شاید در داخل ازبکستان و بویژه در فضای سیاسی و اجتماعی این کشور گزینه مطلوبی نباشد، لکن در بسیاری از موارد به عنوان یک فرصت در روابط سیاسی میان کشورها مورد بهره‌برداری قرار می‌گیرد. این موضوع به ویژه در خصوص کشورهای غربی که بیشترین انتقادات را در زمینه نپاتیسم، کلپتوکراسی (دزد سالاری-یغما سالاری) و موارد مشابه نسبت به کشورهای آسیای مرکزی مطرح می‌کنند، بیشتر صدق می‌کند. بیشترین ارتباطات سیاستمداران و لابی‌های اقتصادی با الیگارش‌های آسیای مرکزی، از سوی کشورهای غربی و بویژه ایالات متحده صورت می‌گیرد. در مورد کشورهای دیگر نیز هر زمان مسیرهای رسمی و متداول در مذاکرات سیاسی نتیجه‌ای در بر ندارد، این کانال‌ها و مجاری غیررسمی بسیار تاثیرگذار هستند. لکن، بهره‌مندی دقیق و صحیح از این مجاری در راستای منافع ملی کشورها، مستلزم شناخت دقیق و ایجاد بسترهای لازم است.