ایران شرقی/ کاسا ۱۰۰۰ پروژه‌ای است که قرار است برق اضافی از قرقیرستان و تاجیکستان از مسیر افغانستان به پاکستان منتقل سازد. مبتکران این پروژه واشنگتن و بانک جهانی می‌باشند. طریقه ارسال برق به این ترتیب خواهد بود که نخست برق با ولتاژ ۵۰۰ کیلو وات از شهر داتکا قرقیزستان به شهر خجند تاجیکستان منتقل می‌شود سپس به شهرهای دوشنبه، ریگر، نوریک و سنگ توده و بعد از آن به افغانستان و سپس به پیشاور پاکستان منتقل خواهد شد.

پروژه اسطوره‌ای
پروژه کاسا – ۱۰۰۰ قبل از آنکه مورد بهره برداری قرار گیرد در میان محافل کار‌شناسان به عنوان یک طرح «اسطوره‌ای» عنوان شده است زیرا نباید روی ساخت نیروگاه‌های «قمبرآتا» در قرقیزستان و «راغون» در تاجیکستان که اجرایی پروژه کاسا – ۱۰۰۰ بر مبنای بهره وری آن است، حساب باز کرد.
قرقیزستان در سال جاری توافقات خود با روسیه در زمینه احداث نیروگاه قمبرآتا را لغو کرد و تاجیکستان نیز چندین سال است که در جست‌و‌جوی سرمایه گذرانی برای ساخت نیروگاه راغون است.
قرقیزستان و تاجیکستان از کشورهای به شمار می‌روند که با کمبود برق مواجه هستند. قرقیزستان حجم زیاد برق را از قزاقستان خریداری می‌کند اما تاجیکستان همچنان در موضوع انتقال برق، با ازبکستان به جمع بندی نهایی نرسیده است.
همچنین وضعیت مالی پروژه تا حدی مبهم است که بانک توسعه آسیا که در ابتدا از پروژه کاسا – ۱۰۰۰ حمایت می‌کرد اما در سال ۲۰۱۴ میلادی به طور کلی از شرکت در آن دست کشید.
علاوه بر این زمانی که درباره قرقیزستان صحبت می‌کنیم باید این نکته مهم را هم در نظر گرفت که تا سال ۲۰۱۹ ایجاد یک بازار مشترک اتحاد اقتصادی اروآسیا برنامه ریزی شده است که در چارچوب آن تجدید و فعالیت حلقه انرژی منطقه‌ای از جمله ملزومات است. اتفاقی که با توجه به عضویت قرقیزستان در این پروژه، ابهامات بسیاری را در پیش روی قرار می‌دهد.
این در حالی است که برای واشنگتن این پروژه یکی از ابزارهای طرح ژئوپولیتیک «آسیای مرکزی بزرگ» به شمار می‌رود که جوهر آن تغییر گرایش کشورهای منطقه که در حال حاضر به سمت روسیه است، می‌باشد.
همچنانکه، مسئله ایمنی انتقال انرژی از طریق خاک افغانستان که اخیرا توسط رئیس جمهور این کشور اعلام شد نیز قابل تردید است.
افتتاح پروژه کاسا – ۱۰۰۰ تا حدی شبیه مراسم افتتاحیه خط لوله گاز ترکمنستان – افغانستان – پاکستان – هند است که در دسامبر سال ۲۰۱۵ صورت گرفت. این خط لوله گاز در حال حاضر فقط در بخش ترکمنی این پروژه شروع شده اما در بخش افغانی آن تا به حال هیچ کاری از ساخت و ساز و حتی در آینده نزدیک به دلیل درگیری‌های مسلحانه بی‌وقفه در مسیر آن صورت نگرفته و روشن هم نیست که چه زمانی شروع می‌شود.
تهدیدات افغانستان
وضعیت در افغانستان به طور مداوم و بسرعت در حال تنزل است. عملیاتی که طالبان از شروع آن قبلا اعلام کرده بودند تحت عنوان عملیات «عمری» در مقیاس تمام کشور ادامه دارد.
اما وخامت وضعیت کلی نظامی و سیاسی افغانستان نه تنها به طالبان بستگی دارد بلکه به بدفهمی‌های گروه‌های سیاسی در داخل کشور نیز وابستگی‌های بسیاری دارد. تا به امروز هیچ اصلاحی در قانون اساسی افغانستان که به نتایج انتخابات ریاست جمهوری در این کشور مشروعیت بخشد صورت نگرفته است.
ترکیب فعلی ولسی جرگه که حق وارد کردن تغییرات و اصلاحات به قانون اساسی را دارد به طور عمده متشکل از مخالفان سیاسی غنی و نخست وزیر این کشور می‌باشد و غنی به دلیل عدم درک مشترک با تعداد زیادی از گروه‌های مخالف نسبت به اعلام برگزاری انتخابات پارلمانی تردید دارد.
نارضایتی موجود از دولت فعلی در سطحی است که حتی احتمال برکناری اشرف غنی از کرسی ریاست جمهوری قبل از پایان دوره ریاست جمهوری در این کشور را به یکی از جدی‌ترین گزینه‌ها تبدیل کرده است. دولت افغانستان در تلاش است تا این مشکل را از طریق نظامی حل و فصل کند در حالی که منابع کافی برای انجام این کار را ندارد و همزمان قادر به درک این مهم نیست که راه حل مسئله افغانستان تنها از راه سیاسی ممکن خواهد بود.
کانون دیگر مشکلات در حوزه روابط بین قومی که به عنوان یکی از عوامل بی‌ثباتی در این کشور باقی می‌ماند نهفته است. فعال شدن حزب «جنبش ملی اسلامی افغانستان» متشکل از نمایندگان قوم ازبک که در رأس آن «عبدالرشید دوستوم» قرار دارد به عنوان یکی از عوامل نگران کننده‌ در این زمینه به شمار می‌رود.
این گروه با حمایت سرویس‌های امنیتی ترکیه در ماه‌های اخیر باعث ایجاد تعدادی از مناقشه‌ها با نمایندگان حزب «جماعت اسلامی» (که اکثر اعضاء آن تاجیک‌ها می‌باشند) شده است.
به تازگی نیز امکان جدایی «هزاره جات» که یکی از مناطق مرکزی افغانستان به شمار می‌رود از تابعیت کابل که اخیراً توسط رئیس «حزب وحدت» که شامل هزاره‌های شیعه مذهب این کشور است، مطرح شد.
طالبان بعد از تغییر رهبری خود را بازیافت و در یک مدت زمان کوتاه از گسترش بیشتر نفوذ گروه داعش در افغانستان جلوگیری کرد؛ این یک امری عادی است زیرا بین طالبان و داعش یک رقابت عملی و اختلاف بسیار جدی ایدئولوژیک وجود دارد.
و در ‌‌نهایت اینکه، مخالفان پروژه جدید آمریکایی کاسا -۱۰۰۰ نیز بدون شک با مرور زمان پیدا خواهند شد.